Haatuf News

Hargeysa, February 15, 2008 (Haatuf) Hoggaan cusub ayaa loo doortay 09/02/2008 guddida Xog-Isgaadhsiinta iyo tiknoolajiyada Somaliland (ICT National Information Committee ‘NIC’).

Xubnaha guddidaasi NIC ayaa waxa ay Gudoomiye u doorteen Muniir C/laahi (Abusite), oo ah mulkiilaha shirkadda STC, halka ay Gudoomiye ku xigeenka koowaadna u doorteen Xasan Xiis oo ah xidhiidhiyaha qaybta saxaafadda ee Jaamacadda Hargeysa.
Gudoomiye ku xigeenka labaadna waxay u doorteen inuu noqdo Xasan Bul-Bul oo ah Mulkiilaha Hoteelka Hadhwanaag ee magaalada Hargeysa.

Guddida Qaranka ICT Somaliland waxa la sheegay inay ka kooban yihiin 15 xubnood, isla markaana waxa ay ku yimaadeen hab is-abaabul ah, waxaanay socotay in muddo ahba sidii loo aas-aasi lahaa, iyada oo hay’adda UNDP dusha kala socotay sidii loo dhisi lahaa guddidaasi.

Inkasta oo aanay jirin hab la isla ogyahay oo ay guddidani ku timid, haddana waxa ay ahayd bishii November ee sannadkii 2007-kii, markii sarkaalka u qaabilsan hay’adda UNDP barnaamijka ICT-ga oo magaciisa la yidhaahdo Tom Muyunyasa iyo wefti saddex xubnood ah oo uu hogaaminayaa booqashada ku yimaadeen Somaliland, isla markaana kulamo kula yeesheen Hoteelka Maansoor ee magaalada Hargeysa qaar ka mid ah shirkadaha Isgaadhsiinta ee dalka ka hawlgala.

Intii waqtigaasi ka dambaysay waxa jiray shirar iyo kulamo doceed oo ay UNDP Hargaysa, waxaana 20-22-kii bishii January 2008, lagu qabtay kulan hawleed ay ka soo wada qayb galeen dhammaan dhinacyada ku lugta leh ICT-gu, waxa kale oo iyaguna halkaasi joogay 13 xubnood oo kulan doceedyadii hore loogu soo xulay inay noqdaan Guddida ICT-ga Qaranka Somaliland.

Hase yeeshee waxa ay ahaayeen ku meel gaadh, waxaana la filayay in kulan hawleedkaasi lagu soo ogolaado in tirada xubnaha guddidaasi la kordhiyo, isla markaana door muhiim ah laga siiyo warbaahinta.

Si kastaba ha ahaatee, Hoggaankan cusub ee ICT-ga loo doortay 09/02/2008 ayaa waxa sugaya xalinta khilaafaadka dhinacyada ku lugta leh ICT-ga, iyo sidii ay u maamuli lahaayeen lacag lagu sheegay in qadarkeedu ku dhaw yahay 9 milyan oo ay hay’adda UNDP u hayso barnaamijka horumarinta ICT-ga.

Sidoo kale, waxa hortaala arrin kale oo muhiim ah oo la xidhiidha deeqdan ICT-ga horumarintiisa loogu talo galay oo markii deeq bixiyayaasha laga soo qaadayay lagaga soo qaaday magaca dalkii la isku odhan jiray Somaliland, laakiin ay hay’adda UNDP damacsan tahay inay saddex meelood ugu qaybiso dalkii la isku odhan jiray Somalia, kuwaasi oo kala ah Somaliland oo meel ah, Puntland oo meel ah iyo Koonfurta iyo Badhtamaha oo meel ah, haddii ay qorshahaasi ka ogolaadaan xubnaha cusub ee hogaaminta ICT-gu hay’adda UNDP, taasi waxa ay meel ka dhac ku noqonaysaa qaranimada iyo jiritaanka Somaliland, waxaanay ogolaanaysaa barnaamijka ay wadato UNDP ee ay ku doonayso in ay Somaliland kaga dhigto maamul goboleed hoos taga dawladda Imbagathi ee Somalia.

Wasiir Ka Tirsan Xukuumadda UK Oo Sheegay Inay Riyaale Kala Hadleen Arinta Qaran iyo Xuquuqda Aadamaha

“Aad Baan U Taageersannahay In Somaliland Lala Shaqeeyo, Balse Maaha In Aynu Ka Aamusno Markay Khalad Weyn Sameeyeen” Lord Avebury

“Joojin Mayno Ee Waxaanu Weydiin Doonaa Inay Ka Soo Baxaan Waajibaadka Ay Leedahay Dawladnimada Ay Sheeganayaan Ee Ay Doonayaan In La Ictiraafo” Wasiirka Afrika Ee Malloch Brown

Sarkaal Sare oo ka tirsan Xukuumada Britain ayaa dhowaan shaaca ka qaaday in dawlada Britain ay Madaxweynaha Somaliland Daahir Riyaale kala hadashay arinta xadhigii madaxda ururka Qaran iyo arrimaha xuquuqal iinsaanka.

Sarkaalkan oo ah Wasiirka Xukuumada u qaabilsan arrimaha Afrika ee magaciisa la yidhaahdo Malloch Brown, waxa uu sheegay in Mr Riyaale kula kulmay magaalada London markay taariikhdu ahayd January 8, 2008, isla markaana u muujiyey siday dawladiisu uga walaacsan tahay xad-gudubyada ka dhanka ah Xuquuqda Aadamaha, iyo sida loola dhaqmay xubnaha ururka Qaran.

Malloch Brown, waxa kaloo uu sheegay in deeq-bixiyeyaashu kaalmada ay siinayaan Somaliland loogu sar-goyn doono kolba inta u leegyahay horumarka ay ka sameeyaan dimuqraadiyada.

Isaga oo arintaas ka hadlayana waxa uu yidhi “Waxaan ku adkeeyey oon hoosta ka xariiqay in deeq-bixiyeyaashu sii wadi doonaan mucaawinada ay siiyaan Somaliland oo ay ka mid tahay Taakuleynta doorashadu, iyada oo mucaawinadaas ay ku xidhan tahay kolba horumarka laga gaadho u hogaansanaanta hanaanka dimuqraadiyada”.
Waxay ahayd bishii November 2-deedii, markii Lord Avebury oo ah guddoomiye ku xigeenka guddida xuquuqal iinsaanka ee aqalka sare ee Baarlamaanka UK uu qoraal uu kaga hadlayay xadhiga madaxda qaran u direy Wasiir Malloch Brown, isaga oo ka dalbanayey in xukuumada UK si deg-deg ah wax uga qabato arintaas.

Lord Avebury 26 December ayuu hadana qoraal kale u direy wasiirka arrimaha Afrika, iyada oo uu u muujinayey siday uga naxeen, isla markaana uu uga walaacsan yahay “Inqilaabkii ay xukuumadu kula wareegtay ururkii Shuro-net”, taas oo cadaynaysa inay cidhiidhiga iyo cabudhinta lagu hayo xariyatul-qawlkii ayuu yidhi Lord-ku.
Lord Avebury wuxuu xubin ka yahay guddi ka kooban xildhibaano ka tirsan baarlamaanka UK oo u ololeeya qadiyada Somaliland, iyada oo xubnaha guddidaasi ka soo kala jeedaan saddexda xisbi ee ugu waaweyn dalka UK.

Lord Avebury qoraalkii uu u direy Wasiir Malloch Brown waxa uu ku yidhi: “Waan ku faraxsannahay in aynu gacan siino oo dhiiri-gelino dimuqraadiyada Somaliland, laakiin waxaan isweydiinayaa tolow ra’iisal wasaaruhu Madaxweynaha ma kala hadlay xayiraada ilaa hadda saaran ururka siyaasiga ah ee Qaran ee sadexdiisa hogaamiye sida sharciga baalmarsan loo xidhi jirey.
Aad baan u taageersannahay in Somaliland lala shaqeeyo, balse maaha inaynu ka aamusno markay khalad sameeyaan”.

Haddaba, Malloch Brown oo arimahan dhowaan ka hadlay ayaa sheegay in uu aad ula socon doono arimaha ka jira Somaliland, isla markaana ay saraakiisha wasaarada kaalmada dibadaha ee UK (DFID) iyo deeq bixiyeyaasha kale ee reer Yurub ay iyaguna ka war-hayn doonaan xaalada arimahaasi, waxaanu yidhi “waanu sii wadi doonaa in aanu la shaqayno maamulka Somaliland, anagoo dhiiri-gelinayna oo taageerayna wixii horumara, isla markaana joojin mayno ee waxaan weydiin doonaa inay ka soo baxeen waajibaadka ay leedahay dawladnimada ay sheeganayaan ee ay doonayaan in la ictiraafo”.

Mid Ka Mid Ah Dablayda Afduubkii Salaasadii Ee Gobolka Sanaag Oo Tibaax Ka Bixiyay Halkii Laga Soo Diray

Ceerigaabo, February 15, 2008 (Haatuf) - Xasan Salaad Faarax oo ah dirawalkii gaadhiga u waday kooxdii afduubtay sarkaalka Jarmalka ah ee hay’adda GAA ayaa laga soo weriyay inuu sheegay in laga soo diray magaalada Boosaaso ee dekeda u ah maamul goboleedka Puntland ee dalka Somalia.

Mr. Salaad oo la sheegay inuu 22 jir yahay ayaa sida ay ka soo weriyeen saraakiisha bileyska ee gobolka Sanaag, waxa uu ka soo jeedaa deegaanka magaalada Boosaaso, inkasta oo ay qaar ka mid ah dadkiisu ka soo jeedaan deegaamada xadka Somaliland iyo Somalia.

Taliyaha Qaybta Bileyska gobolka Sanaag C/Raxmaan Ibraahim Maxamuud iyo taliyaha saldhiga saddexaad ee ciidanka Qaranka Somaliland ee gobolka Sanaag, Muuse Jaamac Deelaaf ayaa shir jaraa’id oo ay xalay caweysinkii wada jir ugu qabteen magaalada Ceerigaabo ee xarunta gobolka Sanaag waxa ay ku sheegeen in Xasan Salaad Faarax iyo afar nin oo kale ay ciidamada qalabka sida ee Somaliland ku guulaysteen inay gacanta ku soo dhigaan, ka dib markii ay dadka deegaanka Waqaderiya oo 28km u jirta magaalada Laasqoray ay Ciidanka Qaranku markii hore gacanta ku dhigeen Xasan Salaad Faarax habeen hore . Iyada oo ay afarta nin ee kalena dadka deegaanku markii ay qabteen ay ku wareejiyeen ciidamada bileyska iyo Milateriga Somaliland ee gobolka Sanaag oo ku hareeraysnaa deegaankaasi, ka dibna wado xumo iyo dhulka oo wada buuro ah ay waqti ku qaadatay in la soo gaadhsiiyo magaalada Ceerigaabo ee xarunta gobolka Sanaag.

Inkasta oo ay ninka Dirawalka ah oo ay bileysku doraad dhaawaceen, isla markaana habeen hore soo qabteen ay saraakiisha bileysku ka soo weriyeen inuu u sheegay in laga soo diray Boosaaso, haddana saraakiisha ciidamada ee shirka jaraa’id qabtay way ka war-wareegeen inay si toos ah u sheegaan in nimankan laga soo diray Boosaaso, waxaanay sheegeen in aanay ka hordhacaynin Baadhista, balse waxa ay qireen in kooxdan afduubku ka dhicisoobay ay doonayeen inay madax furasho ku doontaan ninka ay afduubeen ee Jarmalka ahaa.

Sidoo kale, ku simaha Badhasaabka Gobolka Sanaag, C/Casiis Xasan oo isaguna shirkaasi jaraa’id ka hadlay ayaa sheegay inay dawladu baadhis weyn ku samayn doonto falkaasi, halka laga soo abaabulay iyo cidii soo abaabushayba.
Afarta nin ee ay ciidamadu shalay soo qabteen ayaa la filayaa inay soo gaadhaan magaalada Ceerigaabo habeen badhkii xalay, waxaana ka hortegay taliyaha qaybta bileyska gobolka Sanaag, C/Raxmaan Ibraahim, wax yar ka dib markii uu shalay galabtii shir jaraa’id ku qabtay Ceerigaabo.

Ku xigeenka Badhasaabka iyo labada taliye ciidan ee gobolka Sanaag waxa ay shirkaasi jaraa’id kaga dhawaaqeen in duhurnimadii shalay la soo gebagabeeyay hawlgalkii lagu soo qab-qabnayay dablaydii afduubka ku kacday iyo soo badbaadinta sarkaalkii ay qafaasheenba.

Waxa kale oo ay saraakiishani u mahad naqeen dadka deegaanka Waqaderiya iyo guud ahaanba gobolka Sanaag iyo Somaliland gacantii ay ka geysteen fashilinta falkaasi.

Madaxweyne Rayaale Iyo Suldaanka Guud Ee Bariga Sanaag Oo Kulan Gaara Ku Yeeshay Qasriga Madaxtooyada

Hargeysa, February 15, 2008 (Haatuf) – Suldaanka Guud ee Beesha Bariga Sanaag Suld. Siciid Suld. C/salaam iyo wefti u hogaaminayo oo horaantii bishan socdaal ay kaga soo kicitameen magaalada Ceerigaabo ee gobolka Sanaag ku yimid Hargeysa, ayaa la sheegay inay shalay qasriga Madaxtooyada kulan gaara ku wada yeesheen Madaxweyne Rayaale.

Sida ay tibaaxeen ilo xog-ogaal oo ku dhowdhow Madaxtooyada waxay Madaxweyne iyo Weftiga Suldaan Siciid kulankaa kaga wada hadleen arimo ku saabsan degaanada Bariga Sanaag iyo Duruufaha ka taagan wakhtigan xaadirka ah.

Suldaanka Guud ee bariga Sanaag oo Wergeyska Haatuf wax ka weydiiyey ujeeddada kulankii shalay dhexmaray isaga iyo Madaxweyne Rayaale iyo ujeeddada socdaalkaba, ayaa waxa uu Suldaanku ka cudur-daartay inuu wax tafaasiil ah ka bixiyo ujeeddada weftigiisa. Waxaanu sheegay in dhinaca warbaahinta weftigooda uu u qaabilsan yahay afhayeen gaar ahi, sidaas darteedna aanu isagu diyaar u ahayn inuu wax hadala ka yidhaahdo arimaha weftigiisa, balse waxa uu sheegay in aanu afhayeenkaasi oo lagu magacaabo Siciid Bidaar la xidhiidhno.

“Weftiga aan hogaaminayo waxa uu leeyahay afhayeen, socdaalkayagana isagaa warbixin idinka siin doona ee la xidhiidha, laakiinse waa socdaal la mid ah socdaaladii hore ee aan ku iman jirey caasimada” sidaana waxa yidhi Suldaanka mar uu arintaas ka hadlayay. Hase yeeshee, dhawr jeer oo aanu isku daynay in aanu xidhiidh la yeelano afhayeenka weftiga bariga Sanaag ayaanay noo suurto-galin, balse socdaalkan waxaa la sheegay in ay Suldaanka ku weheliyaan afar xubnood oo kale oo isugu jira xubno saraakiil iyo siyaasiyiin isugu jira oo ka soo jeeda beeshiisa, taasi oo aan la ogayn ujeeddada dhabta ee socdaalkooda iyo arinta ay Madaxweynaha ka wada hadleenba.

Ururada Samafalka Ee Wadaniga Ah Oo Cambaareeyay Falkii
Afduubka Sarkaalka Hayda GAA, Hambalyeeyayna Ciidamada Qaranka

Hargeysa February 15, 2008, (Haatuf) – Ururada samafalka wadaniga ah ee Somaliland ayaa cambaareeyey falkii afduubka ahaa ee sarkaalka hay’adda German Agro Action ‘GAA’ Mr. Daniel Bronkal ee Sanaag.

Waxa kale oo ay ururada wadaniga ahi hambalyo iyo bogaadin u dirayaan xukuumadda, ciidanka Qaranka, ciidanka bileyska, shacbiweynaha ku dhaqan gobolka Sanaag sidii wanaagsanayd ee degdegsiimada lahayd ee loogu gurmaday sarkaalkaa in dib loogu soo celiyo hawshiisii.

Ururadan oo metelayay dhammaan ururada bulshada Somaliland waxay kala ahaayeen Candlight, NAGAAD, COSONGO, CCS, Doses of Hope, CCBRS iyo Xaqsoor, waxaanay warsaxaafadeed ay shalay soo saareen ku yidhaahdeen. “Marka hore Ilaahay ayaa mahad leh, marka xigta waxaanu salaam u diraynaa shacbi weynaha Somaliland meel kasta oo ay joogaanba, gaar ahaan kuwa ku dhaqan gobolka Sanaag.

Annagoo ah ururada samafalka wadaniga ah (NGO’s), kana mid ah bulshada Somaliland, qaybaheeda daneeya, nabadda, horumarka iyo wax kasta oo danta bulshada ah, waxaanu si aah kala hadh lahayn uga xunahay falkii foosha xumaa ee afduubka ahaa ee lagula kacay hawl wadeenka hay’adda samafalka caalamiga ah ee German Agro Action (GAA). Mr. Daniel Bronkal, kaas oo ku guda jiray waajibaadkiisii shaqo.

Qodobada warsaxaafadeedka:-
1. Cambaarayn:- Waxaanu si aan kala hadh lahayn u cambaaraynaynaa afduubka lagula kacay Mr. Daniel oo ka tirsan hay’adda samafalka caalamiga ah ee German Agro Action, ahaana faldambiyeed bini’aadminimada ka baxsan. Falalka noocan oo kale ah oo aan lagu dayi karin Somaliland, una noqonaysa digniin iyo hungow cid kasta oo hawaysanaysa inay ku kacaan falkan oo kale. ma tii Dhoqoshay ayaynu ogayn, ma tii Hargeysa ayaynu ogayn, ma tan Ceerigaabo ayaa quus gooyadii u dambaysay ah.

2. Bogaadin:- Waxaanu hambalyo iyo bogaadin u diraynaa xukuumadda Jamhuuriyadda Somaliland, ciidanka Qaranka, ciidamada bileyska, iyo shacbi weynaha gobolka Sanaag, sida degdegsiimada iyo xilkasnimada leh ee ay uga jawaabeen, uguna guntadeen sidii hawshaas loo soo afjari lahaa.

3. Codsi: - Waxaanu codsi balaadhan u diraynaa hay’adaha UN-ta, kuwa caalamiga ah, NGO-yada iyo cidkasta oo gobolka ka hawl geli jiray in aanay ku keenin wax saamayn ah, hawshoodiina sidii iyo si ka fiican uga sii wadaan gobolka iyo qaybaha kale ee dalkaba.

Sidoo kale waxaanu codsi kaa la mid ah u diraynaa shacabka gobolka Sanaag iyo shacab weynaha Somalilandba inay ka qayb qaataan nabadgelyada iyo horumarka wadanka guud ahaan iyo gaar ahaanba”.

Xildhibaanada Golaha Wakiilada Kaga Jira Sanaag Oo Ku Baaqay In Guddi Xaqiiqo-Raadina Loo Diro Afduubkii Ka Dhacay Gobolkaasi

Hargeysa, February 15, 2008 (Haatuf) – Xildhibaanada Golaha Wakiilada Somaliland ee laga soo doortay gobolka Sanaag oo isugu jira saddexda xisbi Qaran, ayaa cambaareeyey falkii lagu afduubay sarkaalkii Hay’ada GAA, Mr Daniel Brokel oo ay koox hubaysani maalintii doraad ku afduubeen gobolka Sanaag, balse ciidamada qaranka iyo maamulka gobolkaasi ay sarkaalkaasi ay si weyn uga hawlgaleen sidii loo soo badbaain lahaa, laakiin waxay xildhibaanadu ugu baaqeen goleyaasha qaranka in guddi baadhis ah loo diro cidii ka dambeysay afduubkaasi.

Waxaanay hambalyo iyo bogaadin u direen ciidanka qaranka iyo maamulka gobolkaasi.
Xildh. Ibraahim Maxamed Xuseen (Dhaadheere) oo ka mid ah xildhibaanada xisbiga Udub ee gobolka Sanaag laga soo doortay iyo mudaneyaal kale oo ka tirsan saddexda xisbi qaran ayaa shalay shir-jaraa’id ku qabtay xarunta golaha wakilada, ugu horeyna Md. Dhaadheere oo halkaasi ka hadlay ayaa yidhi “Anagoo ka mid ah xildhibaanada golaha wakiilada ee laga soo doortay gobolka Sanaag, waxaanu ugu horeyn hambalyo iyo bogaadin u diraynaa maamulka gobolka Sanaag, ciidamada qaranka, bileyska iyo maamulka golaha degaanka oo uu ugu horeeyo maayarka Ceerigaabo, hawsha fiican ee ay ka qabteen iyo sida nabadgelyada ah ee ay u soo badbaadiyeen ninkii Jarmalka ahaa ee maalintii doraad lagu afduubay Ceerigaabo, taasi oo lagu soo qabqabtay budhcadii afduubka ku kacday. Caalamkana waxaanu u sheegaynaa in arintaasi ahayd fal kedis ah, amaanka hay’adahana aanay waxba u dhimayn, waxaananu ku faraxsannahay oo aanu bogaadinaynaa sida budhcadii afduubka ku kacday gacanta loogu soo dhigay dhamaantood”.

Md. C/raxmaan Yuusuf Cartan oo ka mid ah mudanayaasha xisbiga Kulmiye ka soo jeeda oo isna halkaas ka hadlay ayaa ydhi “Hadaanu nahay xildhibaanada saddexda xisbi qaran ee laga soo doortay gobolka Sanaag, waxaanu go’aansanay in aanu daba-galno cidii ka dambeysay falkaa afduubka ah, gudi xaqiiqo raadisa oo baadhis ku soo samaysa cidii falkaas ku lug lahaydna waxaanu doonaynaa in aanu dirno.

Shilkan oo kale ayaa toban sanno ka hor ka dhacay gobolkaas, kaas oo sumcad xumo weyn soo gaadhsiiyey gobolka Sanaag.

Inkasta oo shilkan dhacay ay xukuumadu dedaal weyn ka gashay, haddana waxaanu rabnaa anagoo xukuumada iyo goleyaasha qaranka la kaashanayna oo aan xisbiyo kala ahayn in aanu guddi xaqiiqo raadina ugu baxno gobolka Sanaag”.

Waxa isaguna halkaas ka hadlay Md. Siciid Maxamed Cilmi oo ka mid ah mudaneyaasha xisbiga UCID ee qaabka doorashada dadban uga soo baxay gobolka Sanaag, waxaanu tilmaamay in si dhaba daba-gal loogu sameeyo cidii falkaasi soo abaabushay iyo habkii afduubku ku dhacayba, isla markaana la horkeeno sharciga cid kasta oo gacan ka geysatay.

Intaas ka dib, su’aalihii suxufiyiintu halkaasi ku weydiisay xildhibaanada iyo jawaabihii ay ka bixiyeena waxay u dhaceen sidan:
S: Idinku gole sharci dejineed baad tihiin, hay’ado amaanka ka shaqeeyana way jiraan, markaa idinku maxaad u cuskanaysaan sharciyada gudida xaqiiqo raadinta?
J: Anaga arinkayagu waa soo jeedin oo waxaanu soo baandhignay in loo baahan yahay in arintaasi dhacday aan sidaasi lagaga hadhine, feejignaan laga yeesho si aanay mar dambe u dhicin oo xukuumada iyo cidii kale ee u fara-dhuudhuubaniba ay ka wada hadlaan.

Bush Oo Shaaca Ka Qaaday Gargaarka Dalkiisu Siin Doono Afrika

Washington, February 15, 2008 (Haatuf) – Madaxweynaha Maraykanka George W. Bush ayaa shalay shaaca ka qaaday gargaarka dalkiisu siin doono qaarada Afrika.

Madaxweyne Bush waxa uu sidaa ka sheegay mar uu ka hadlayay meel lagu kaydiyo waxyaabaha qadiimiga ah ee Afrika oo ku taala Maraykanka, oo uu kaga waramay safar la filayo inuu todobaadka soo socda ku yimaado qaarada Afrika.

Madaxweynaha Maraykanku wadamada uu booqan doono waxa ka mid ah, Benin, Tanzania, Rwanda, Ghana iyo Liberia, waxaanu sheegay in aanay booqashadiisu keli ah ku koobnaan doonin dhaqdhaqaaqa siyaasadda ee xagga dimuqraadiyadda Afrika, balse ay ku jirto horumarinta la dagaalanka faqriga iyo xakamaynta cudurada HIV/AIDS-ks iyo Malaria-yada. Waxaanu intaa raaciyay in qorshihiisa gargaarka ‘la dagaalanka’ AIDS-ka ay horeba uga faa’iidaysteen tobanaan milyan oo Afrikaan ahi, waxaanu golihiisa wakiiladda ee Congress-ka ugu baaqay inay ansixiyaan wax uu ugu yeedhay laban laabida gargaarka oo la gaadhsiiyo $30 bilyan shanta sannadood ee soo socota.

Madaxweyne Bush waxa uu ku faanay in afartii sannadood ee hore markii uu talada dalka Maraykanka qabtay uu labanlaabay gargaarkii horumarinta ee Afrika la siin jiray, waxaanu balan qaaday inuu markale haddana sannadka 2010 la gaadhsiiyo labanlaab intii uu markii hore ku daray. Taasi oo ku jirta miisaaniyadda uu todobaadkii hore u diray aqalka sare ee baarlamaanka Maraykanka ee Senate-ka, “Waxa aan idinka rajaynayaa inaad qorshahan igu raaci doontaan” ayuu yidhi Bush.

Bush waxa uu sheegay in wadamo badan oo Afrika ah dhaqaalahoodu kobcayo, “Way ka soo raynaysaa noloshu” ka dib muddo dheer oo silic ah oo ay ku noolaayeen Afrikaanka Saxaraha ka hooseeyaa guud ahaan, waxaase hadda la ogyahay in dhaqaalaha wadamada Saxaraha ka hooseeyaa sare u soo kacay guud ahaan, iyada oo ugu yaraan boqolkiiba todoba sannadkan dhaqaalaha wadamada Ethiopia, Mozambique iyo Tanzania uu kor u kacay, kuwaasi oo lagu tilmaamay in koboca dhaqaalahoodu xawli ku socdo.

Waxa kale oo uu Bush sheegay inta uu ku jiro safarkiisa ‘Afrika’ inuu la saxeexan doono dalka Tanzania deeq dhan $700 oo milyan oo qayb ka ah Sanduuqa Millenium Challenge Account, kaasi oo ah mid ku kacaya $5.5 billion oo la siinayo wadamada soo koraya, taasi in ka badan saddex daloolow laba la siinayo wadamada Afrika.

Bush waxa uu intaa ku daray in hay’adda maalgashiga gaarka ah ee dibadda ‘Maraykanka’ ay taageeri doonto shan mashruuc oo maalgashi ah oo ku kici doona $875 milyan looguna talo galay ganacsatada Afrika, waxaanu intaa ku daray in taasi keeni doonto maalgashi $1.6 bilyan oo lagu bixinayay barnaamijka la sameeyay sannadkii hore ee la yidhaahdo qorshaha bilawga dhinaca dhaqaalaha ee Afrika.

Bush waxa uu sheegay in intii uu xilka madaxweynenimada Maraykanka hayay guulo laga gaadhay xalinta khilaafaadka iyo colaadihii ka oognaa wadamada ay ka mid yihiin Angola, Burundi, Congo, Liberia, Sierraleone iyo Koonfurta Sudan, kuwaasi oo uu sheegay in dawladiisu gacan ka geysatay sidii loo xalin lahaa degenaasho la’aantii ka jirtay wadamadaasi.
Hase yeeshee, Madaxweyne Maraykanku waxa kale oo uu ka hadlay qalalaasaha haatan ka oogan dalka Kenya, waxaanu ugu baaqay hogaamiyayaasha Kenya inay soo afjaraan qalalaasaha jira, isla markaana xaq siiyaan dadkii dhibaatadu ka soo gaadhay rabshadahaasi, dimuqraadiyaddana ay si buuxda ugu soo laabtaan.

Waxa kale oo uu sheegay Mr. Bush in gobolka Darfur ee dalka Sudan dhakhso loogu diro ciidamada qaramada midoobay ee nabad ilaalinta, isla markaana waxa uu amaanay dalka Rwanda oo isagu ciidamadiisa hore ugu diray gobolka Darfur, waxaanu ku baaqay in lagaga daydo oo ciidamo nabad ilaalineed si dhakhso ah loogu diro.

Laakiin Madaxweynaha Maraykanku waxa uu ka hadlay Madaxweynaha Zimbabwe oo uu ku eedeeyey inuu dalkiisa u horseeday, cunto yaraan joogto, sicir barar xadhkaha goostay iyo xukun aan debecsanaan lahayn.

Waxaanu “[dawladda Maraykanku] waxay sii wadi doontaa taageerada xoriyadda Zimbabwe” . waxaanu intaa raaciyay inay ka rajaynayaan wadamada la jaarka ah oo ay ku jirta South Africa inay sidaasi oo kale sameeyaan. “Waxa aanu si weyn u sugaynaa saacadda, ay riyadu dhamaato ee ay dadka reer Zimbabwe markale xornimadooda heli doonaan”.

Top

Ururka Dhismaha Jidka Boorama Dila Oo Shalay Shir Albaabadu U Xidhanyihiin Isugu Yimid, Iyaga Oo Ka Walaacsan Sida Aanay Ganacsatadu U Bixinin Lacagihii Laga Filayey

Boorama, February 15, 2008 (Haatuf) – Guddiga Fulinta ee Ururka loo yaqaan ARNA ee Qaabilsan dhinaca dhismaha Jidka Boorama-Dilla, ayaa shalay markii ugu horeysay tan iyo markii la aasaasay shir albaabadu u xidhanyihiin isugu yimid.

Shirkan oo ay ka soo qayb-galeen maamulka shirkadaha gaarka ah ee ka jira Boorama sida TELSOM iyo Dahabshiil, SHABA iyo xubno kale oo meteleyey ganacsatada magaalada, ayaa waxa guddoominayey guddoomiyaha ARNA Cabdi Maxamuud Muuse (Quraab).

Guddoomiyaha ARNA iyo xubnaha ganacsatada ah oo aan isku dayey inaan wax ka weydiiyo ajendaha shirkooda ayaa ka gaabsaday inay faahfaahin ka bixiyaan hadalkoodana kus oo koobay oo keli ah inay ka hadlayeen sidii kor loogu qaadi lahaa adeegyada ururkaasi ama hawsha uu ka hayo jidkaasi oo haatan gacanta lagu hayo dib u hagaajintiisa.

Ururkan ARNA oo ay ku bahoobeen ku dhowaad toddobaatan ka mid ah ganacsatada shirkadaha gaarka loo leeyahay madaxdooda ,ayaa in muddo ahba waxa soo waajahay arrimo u diiday inay hawlihii ay ugu talo galeen jidkaasi u qabsoomaan,iyadoo dhinaca kalena Ururkaasi ARNA aanu ilaa hadda helin qaadhaankii uu reer awdal usoo bandhigay lix bilood ku dhawaad muddo haatan laga joogo marka laga reebo shirkada isgaadhsiinta ee TELSOM.

Dhinaca kale maamulka Ururka ARNA ayaan la dhacsanayn dareeno lagu niyad jabinayo hawsha jidkaasi oo dhawaanta ka soo yeedhay qaar ka mid ah masuuliyiinta dawladda sare ee hawshan la qaban lahayd shirkada waddaniga ah kuwasoo uu ka mid yahay wasiirka Hawlaha Guud ee Soomaaliland Siciid Sulub ,oo isagu dhawaanta mar uu Boorama u yimid furitaanka jidka Boorama dhexdeeda mara ee laamiga ah Ururkaasi ARNA ku tilmaamay mid aan loo baahnayn oo baalmarsan wasaaraddiisa.

Xubno Ka Tirsan Masuuliyiinta Laamaha Dawladda Degmada Saylac Iyo Kooxo Ay Wateen Oo Shalay Boobay Raashin Yaallay Dugsiga Dhexe Ee Degmadaas, Dhaawacyana U Geystay Maamulihii Dugsigaasi

“Falkaa Ciddii Ka Damabysay Tallaabo Ayaan Ka Qaadi Doonaa” – Maamulka Waxbarashada Gobolka Awdal

“Waxba Kama Ogi Falkaasi” – Kuxigeenka Maayarka Saylac

“Ma Garanaynno Sababta Loo Xidhay Masuul Dawladeed Oo Weliba La Farasaaray”

Boorama, February 15, 2008 (Haatuf) – Wararka ka imanaya Degmada Saylac ayaa sheegeya in shalay cabbaaro sagaalkii subaxnimo kooxo dhallinyaro ah iyo masuuliyiin ka tirsan laamaha dawladda ee degmadaasi boobeen raashin quudin ahaa oo loo dhigay ardayda wax ka barata Dugsiga dhexe ee degmadaasi, kaddib markii ay maamulihii dugsigaasi faraha ula tageen.

Wararkani ayaa dhinaca kale sheegeya in falkani ku soo beegmay toban casho kaddib, markii la beddeley Taliyihii Saldhigga Booliska Degmada Saylacoo magaciisa la yidhaa Xuseen Cabdilaahi Maxamuud, loona magacaabay taliye cusub.

Sida wararku sheegeyaan raashinka la soo weeraray oo ahaa mid loogu talo-galay quudinta ardayda dhigata dugsiga dhexe ee Degmada Saylac, ayaa la sheegeya inuu u badnaa Saliid iyo Boorish.

Maamulka Golaha degaanka degmada Saylac oo aan wax ka weydiiyey dhacdadan ayaa Guddoomiye kuxigeenka Golahaasi, Cismaan Muumin Caarre ii sheegay in aanu waxba kala socon sida wax u dhaceen.

Guddoomiyaha waxbarashada gobolka Awdal Daahir Maxamuud Xaddi oo isagaoo jooga Boorama aan wax ka weydiiyey falkan masuuliyiin ka tirsan dawladdu ku boobeen cuntada dugsigaasi loogu talogalay, oo weliba dugsigaasi la weeraray wakhti ay halkaa ku sugnaayen masuuliyiin ka socday Hay’adda NRC, ayaa sheegay inuu maqlay warkaasi, ciddii ay ku caddato inay ka dambaysayna uu maamulkiisu tallaabo ka qaadi doono.
Saleebaan Tukaale, ahna guddoomiyaha waxbarashada Degmada Saylac oo isna ku sugan Boorama waxna aan ka weydiiyey sida wax u dhaceen ayaa sheegay inay wax ka dhaceen degmada Saylac dugsigeeda, balse diiday inuu faahfaahin dheeraad ah ka bixiyo.
Wararku waxay sheegeyaan in ciidanka amniga oo aan waxba ka qaban falkaasi intii uu dhacayey ay xabsiga u taxaabeen oo keli ah maamulihii dugsigaasi oo dhaawac ah magaciisana la yidhaa C/rashiid Cabdi Caddaawe.

Maamule kuxigeenka dugsiga dhexe ee degmada Saylac, magaciisana la iigu sheegay Muxumed Nuur, oo isna aan wax ka weydiiyey weerarka kooxahanni ku soo qaadeen ayaa yidhi “waxa saaka annagoo dugsiga joogna na soo weeraray koox uu horkacayo maamulaha wasaaradda kalluumaysiga ee degmada Saylac, magaciisana la yidhaa Faysal, kuwas oo noogu yimid xafiiska oo ay joogaan madax ka socotay hay’adda NRC, gacmahana ula tageen maamulihii dugsiga, kadibna waxay qaateen cunto boorish ah oo taalay mid ka mid ah xafiisyada, kaddibna booliskii ayaa yimi, waxayna xabsiga u taxaabeen maamulihii”.

Sida wararku sheegeyaan waxa kooxdan la socday oo kale shaqaale ka tisan wasaaradda maaliyadda, balse waxa hor-socday mamulaha wasaaradda kalluumaysiga ee degmada Saylac, kaas oo ay qaraabo yihiin guddoomiye kuxigeenka Degmada Saylac, Cismaan Muumin.

Ilaa imika ma jiraan warar ka soo baxay taliska Booliska oo way ii suurtageli weyday inaan la xidhiidho.

Waa markii u horreysy ee laan ka mid ah laamaha dawladdu hawlwadeenadoodu boobeen hanti wasaarad kale leedahay.

Wararku waxa kale oo ay intaa ku darayaan in kooxdan dugsiga weerartay ahaayeen koox la sheegey inuu maamulka magaaladaasi u xilsaaray qaybinta deeqaha magaaladaasi soo gaadha, balse quudinta loogu talogalay ardaydu ma khuseyso hawlahooda siday ii sheegeen dad xog-ogaal u ahaa arrinta guddidaasi.

Si kastaba ha ahaatee Taliska Booliska Degmadaasi ayaa waxa la gudboonaa in arrintani markay soo gaadhay uu labada dhinac ee ka wada tirsan laamaha dawladda isku keeno, si qarsoodi ahna u heshiisiiyo oo haddii xitaa maamuluhu qaldan yahay ama gacanta ku horreeyey la soo ogeysiiyo wasaaradda ku shaqada leh si loo ganaaxo ama tallaabo kale looga qaado inta aanu xabsiga u taxaabin.

Xukuumadda Somaliland Oo Muddo Laba Sannadood Ah Hortaagan Idaacad Wax Lagu Bari Lahaa Ardayda Saxaafadda Ka Barata Jaamacadda Hargeysa

Hargeysa, February 15, 2008 (Haatuf) – Xukuumadda Somaliland ayaa labadii sannadood ee u dambeeyayba hortaagan in la furo idaacad ay yeelato Jaamacadda Hargeysa, oo wax lagu bari lahaa ardayda barata culuunta saxaafadda ee ay iska kaashadaan saddexda Jaamacadood ee Hargeysa, African Virtual University iyo Indiana University in Pennsylvania.

Idaacadan oo ay maal gelin lahayd hay’adda UNDP waxa la damacsanaa in laga sii daayo barnaamijyada ay diyaariyaan ardayda barata culuunta saxaafadda iyo arrimaha waxbarashada guud ahaanba dalka, isla markaana ay ardaydu ku baran lahaayeen farsamooyinka baahinta, tifaftirka wararka waxbarashada ah ee ka baxaya Idaacadda iyo weliba farsamada Idaacada lagaga shaqeeyo.

Masuuliyiinta Jaamacadda Hargeysa ayaa mawduucan dhawr jeer kala hadlay Idaacadan iyo arrimaheeda masuuliyiinta warfaafinta iyo madaxtooyadaba, hase yeeshee taasi waxba kama ay bedelin mawqifkii xukuumadda ee ku aadanaa in Idaacadaasi fasax looga helo xukuumadda Somaliland.

Barnaamijka barashada culuunta saxaafadda ee ay Jaamacadda Hargeysa bixiso waxa maalgeliya hay’adda UNDP iyo Baanka Adduunka, waxaana loogu talo galay in wax lagu baro saxafiyiinta ku dhaqan dalkii la isku odhan jiray Somalia. Hase yeeshee waxa markii ugu horeysay lagu bilaabay Jaamacadda Hargeysa sannadkii 2004-tii, waxaanu mashruucaasi noqday mid guul wax ku ool ah laga gaadhay, isla markaana dufcadii ugu horeysay ee Jaamacadda Hargeysa ka gasha culuunta saxaafadda aas-aasiga ahi waxa ay soo hooyeen guul wax ku ool ah, waxaanay taasi sababtay in barnaamijka la gaadhsiiyo ilaa heerka shahaadada koowaad ee Jaamacadda ‘Degree’, waxaana lagu soo daray Jaamacadda East African ee ka jirta maamulka Puntland ee dalka Somalia, oo iyaguna haatan ka qayb gala waxbarashadaasi culuunta saxaafadda.
Markii loo baahday Idaacad ay ardayda shahaadada koowaad ee Jaamacadda culuunta saxaafadu u isticmaasho barnaamijyadeeda waxbarashada, maamulka Puntland ee dalka Somalia iyo dawladda Somaliland labaduba way diideen, laakiin bishii November 2007, ayay maamulka Puntland ardaydooda u ogolaadeen inay Idaacadaasi ka dhex furtaan Jaamacadooda, haatana way u shaqaysaa.

Inkasta oo maamulka Puntland ee Somalia uu ogolaaday hirgelinta Idaacadda waxbarashada ardaydooda culuunta saxaafadda, haddana ardayda Somaliland oo dalkoodu leeyahay xeer saxaafadeed iyo dastuur damaanad qaadaya inay xaq u leeyihiin furashada Idaacadaasi, weli xukuumadda Somaliland way liqi kari la’dahay in Idaacadaasi la hirgeliyo.

Masuuliyiinta Jaamacadda Hargeysa oo aanu isku daynay in aanu arrintan wax ka weydiino ayaa ka gaabsaday inay ka hadlaan, balse waxa ay qireen jiritaanka diidmada Idaacadda, inkasta oo aanay weli ka rajo dhigin inay Idaacadaasi ogolaansho uga helaan xukuumadda Somaliland.

Masuuliyiinta Warfaafinta ee xukuumadda Somaliland ayaa iyaguna ku gacan saydhay inay ka hadlaan arrintaasi, laakiin waxa ay sheegeen in aan xagga madaxtooyada Somaliland laga ogolayn furashada Idaacad aanay dawladdu maamulin, nooca ay doontaba ha ahaatee.

Arrintani waxay caqabad ku noqotay ardayda culuunta saxaafada ka barata Jaamacadda Hargeysa, gaar ahaan qaybta shahaadada koowaad ee Jaamacadda ‘Degree’-ga sannadkan ka qalin jebinaysa, waxaanay qalin jebin doonaan iyaga oo aan haba yaraatee wax khibrad ah u lahayn farsamada Idaacadda iyo warbaahinteeda, ka dib markii dawladu diiday inay Idaacadaasi ku tababartaan.

Xukuumadda Somaliland ayaa 05/06/2002, gebi ahaanba mamnuucday in dalka laga sameeyo Idaacado gaar loo leeyahay, taasi oo ay kala kulantay cambaarayn kaga timid dalka gudihiisa iyo debadiisaba.

Dawladda Hoose Iyo Afar Hay'adood oo Caalamiya, Qaar Ka mid Ah Ururrada Waddaniga Ah Oo Isla Meel-dhigay Kor U Qaadida Adeegyada Toban Degaan Oo Boorama Ah

Boorama, February 15, 2008 (Haatuf) – Magaalada Boorama ayaa labadii maalmood ee aan soo dhaafnay waxa ka socday wada-hadalo ku saabsan sidii kor loogu qaadi lahaa adeegyada mashaariicda dadweynuhu qaybta ku leeyihiin ee loo yaqaano CDD.

Wada-hadaladan oo ay ka soo qayb-galeen maamulka Golaha degaanka Boorama, ururka waddaniga ah ee SAYS iyo Hay'adaha UN-HABITAT, WORLD BANK, UNICE, iyo DIF, dhinacyadaasi oo aakhirataankii heshiis ku gaadhay in mashaariic ay ka mid yihiin kor u qaaddida Caafimadka, Jidadka Magaalada, adeegyada Waxbarashada, Sariibadaha iyo caafimaadka, kuwaas oo la doonayo in laga ururinayo ku dhawaad toban goobood oo ku kala baahsan magaalada Boorama iyo Miyigeeda oo kala ah afar qaybood oo Boorama ah iyo lix goobood oo la siiyey tuulooyinka.

Maaayarka Boorama C/raxamaan Shide Bile, oo aan sida ay u qaybsan doonaan hawshan wax ka weydiiyey ayaa sheegay inay Mashaariicdan qaarna yihiin kuwa cusub Qaar kalana yihiin kuwa awalba ay ka wada shaqaynayeen hay'adahaasi, isla markaana ay ku jiraan mashaariic la xidhiidha kor u qaadidda dakhliga dadweynaha ee loo yaqaan income generation.

Madaxa Ururka dhallinyarada SAYS Axmed Askar oo ururkiisu degaan ahaan kala shaqayn doono labadaa dhinac in mashaariicdani yihiin kuwa tijaabo ah oo laga fulinayo degaanada ku kala yaalla Awdal iyo saaxil.

Waa markii ugu horreysay ee Hay'ado intaa leegi u soo diyaar garoobeen inay ka qayb qaataan mashaariicda horumarinta iyo adeegyada dadweynaha.

Qalfoofka Fiidmeer 52 Milyan Oo Sannadood
Horteed Noolayd Iyo Xidhiidhka Ay La Leedahay Ta Maanta

WASHINGTON (Reuters) – Qalfoofka Fiidmeertii ugu da’da weynayd inta la ogyahay ayaa markii ugu horeysay la daah-furay, taasi oo ku noolayd dhulka 52 milyan oo sannadood ka hor, taasi oo awood u leh inay hawada dhexdeeda ka ugaadhsato, iyada oo la moodo inay talaabsanayso, haddana ay hawada dhexdeeda dabaalato.

Koox khubaro saynisyahano ah ayaa shaaca ka qaaday Arbacadii inay heleen qalfoofka fiidmeer meel dhexaad ah oo, isla markaana ah kuwii qarniyaal horteed laga heli jiray dunida, taasi oo magaceeda la yidhaahdo Onychonycteris finneyi.

Waxa ay sheegeen kooxdan khubarada saynisyahanada ahi inay fiidmeertani leedahay laba baad oo waaweyn, oo si wanaagsan ugu filan duulimaadka. Laakiin waxa ay intaa ku dareen in qalfoofka ay hayaan muujinayo in aanay awood u lahayn inay is-jejebiso.
Kevin Seymour oo ah saynisyahan ka tirsan xarunta Royal Ontario Museum oo ah meel lagu kaydiyo waxyaabaha qadiimka ah oo ku taala dalka Canada oo u waramayay wargeys wax ka qora arrimaha dabiiciga ah oo la yidhaahdo Nature, waxa uu sheegay in ay muuqato inay tani jawaab u noqon doonto dood muddo dheer taagnayd oo la xidhiidha fiidmeerta duulimaadkeeda iyo is-jejebinteeda, taasi oo noqonaysa in fiidmeertu duusho.
" Waxay qayb ahaan u egtahay fiidmeerta maanta, waana fiidmeerta ugu qadiimsan ee aynu ognahay. Sida runta ahna way duuli kartaa, laakiin isma jejebin karto. Markhaatiga laga helay qalfoofkani iyo dhawaaqa gobolka yaalaaba waxa ay sheegayaan in qaabka dhismaha abuurkeedu aanu isu jejebin karaynin, sida fiidmeerta aynu maanta aragno” ayuu yidhi Seymour oo telefoonka ugu waramayay Wargeyska Nature.

Fiidmeertu waa noolaha labaad ee dunida oo dhan caanka ka ah ee ay maanta nool yihiin noociisu, taasi oo noqonaysa ta shanaad ee noolayaasha la yaqaano
Laakiin fiidmeertu waxa kale oo ay leedahay mid qarniyaal hore jirtay oo ay Saynisyahanadu u halgamayeen inay fahmaan sida ay berigii hore u noolaan jirtay. Markii qalfoofka fiidmeerta Onychonycteris la daah-furay sannadkii 2003-dii Koonfurta Wyoming waxa ay buuxisay hanaan loo baahnaa. “Xaqiiqdii waa fiidmeer, laakiin maaha mid aynu hore u aragnay” Sidaa waxa yidhi, Nancy Simmons oo khabiir ku ah waxyaabaha qadiimka ah ee noolaha oo degan magaalada New York, waxaanu intaa ku daray “Marka waxyaabo badan la tixgeliyo waxa jira shay xidhiidh ka dhaxeeyo fiidmeerta iyo shayga aan duulin, balse awoowgood ah oo maqan”.

Faluuja

Sida ay fawdadu ugu habsatay dhamaan qaybaha nolosha ee kala duwan ayaa ay ugu habsatay dhinaca siyaasadana iyo samaysashada xisbiyada siyaasiga ah. Waxa ay gaadheen tirada xisbiyada siyaasiga ah ee laga aasaasay Baqdaad oo kali ah in ku dhow ilaa boqol xisbi siyaasadeed, waxaanu ii sheegay mid ka mid ah siyaasiyiinta reer Ciraaq in ay tiradoodu gaadhaysay laba boqol iyo todoba iyo sodon xisbi.

Waxa intaa ka daran xisbiyada yaryar ee ka jira gobolada iyo magaalooyinka ee aan tiro-koobka lagu samayn oo qiyaas ahaan lagu qadaray boqolaal. Waxaanay u kala baratameen xisbiyadani, kadib dhicistii Baqdaad sidii ay u kala qaybsan lahaayeen xarumihii xisbul Bacaska iyo xarumihii dawlada. Dadka oo dhami waxa ay ka daawadeen Tv-yada 29 March 2004 sawiro gacanta la iskula tegay oo ay iskaga hor-yimaadeen ururka sa’rulaahi oo ah mid ka mid ah xisbiyada ugu yaryar ee shiicada oo ka jira magaalada Basra iyo ciidamada Ingiriiska, kuwaasi oo ka dalbaday in ay faaruqiyaan dhisme ay qabsadeen oo ay xarun ka dhigteen, horena u ahaa xarunta Midawga Dumarka reer Ciraaq.

Waxyaalaha la yaabka leh waxa ka mid ah iyaga oo dalbanaya in ay yeeshaan dhismayaahan ka tirsan hantidii dawlada. Sidoo kale, guryihii ay lahaayeen masuuliyiintii hore ee Ciraaq iyagana waa la qabsaday, waxaanay isku bedeleen xarumo xisbiyo ama guryaha masuuliyiinta cusub, kuwaas oo aan uba arag dhib ee u kala badiyeyba sidii ay u kala qabsan lahaayeen. Arimahaasina waa hab waxba yahay ah oo fawdo ah.
Waxyaabaha ugu qosalka badan ee arintan ku saaban waxa weeyi, markii aan ogaaday intii aan Baqdaad joogay in dhismihii idaacada iyo telefishanka Ciraaq ay qabsadeen tobanaan qoys oo ka mid ah qoysaska reer Ciraaq, waxaanan weydiiyey oo waa sidee istuudyaashii? Waxaanay igu yidhaahdeen istuudyo kasta oo weyn waxa qabsaday dhawr qoys.

Arimaha kale ee qosalka ahi waxa weeyi dhamaan qoysaskani waxa ay dalbanayaan in la siiyo dhismayaasha, maadaama uu yahay hanti ka hadhay nidaamkii hore.
Mar aan booqday xubin ka mid ah golaha xukunka ku meel-gaadhka ah oo magaciisa la yidhaahdo Saalaxu-diin Maxamed Bahaa’udiin, si aan ugu soo diyaariyo in uu igala qayb-galo xalqad ka mid ah barnaamijka bilaa-xuduud, waxa aan ka helay isaga oo degan xaruntii ay ku kulmi jireen wasiiradu ee ku taalay xaafada Qaadisiya oo ah badhtanka Baqdaad. Waxa ku wareegsan goobtaasi gidaar ka samaysan sagbad oo dherer ahaan gaadhaya ilaa afar mitir oo la mid ah ka uu Alian Sharon ka sameeyey daanta galbeed. Hase yeeshee dayrkan waxa ilaalinaya ciidamada dawlada Maraykanka iyo ciidamada dawlada Ciraaq oo ka cabsi qaba in weeraro isqarxin ah lagu soo qaado (Dilkii oo ku baahay Ciraaq).

Dhinaca kale, waxa la dilay sarkaal sare oo ka tirsan wasaarada arimaha gudaha, inankiisiina waa la dhaawacay, waxa la dilay hogaamiyihii ciidanka bileyska ee Maxmuudiya, gaadhi laga soo cabeeyey, waxa qaraxa lala beegsaday gudoomiyihii gobolka Diyaala, dad aan la garanayn ayaa afduubtay Dr. Walid Khaal, nin dhakhtar ah ayaa lagu dilay goobtiisii caafimaad.
Arimahaasi oo dhami waxa ay ahaayeen kuwo aan ku seexdo oo aan ku soo tooso Ciraaq markii aan dhex socday magaalooyinka kala duwan ee Ciraaq inti lagu guda jirey bilihii March iyo April ee 2004-kii.

Dhacdooyin dil ah, afduub, gawaadhi la qarxiyey, rasaas meel ooda lagaga qaaday, qaraxyo, hoobiyeyaal iyo sawaariikh kale ayaa joogto ahaa, sidaas darteed qofna amaan muu dareemayn, sida uu ii sheegay mid ka mid ah siyaasiyiinta reer Ciraaq, xataa Poul Primar oo ahaa madaxii madaniga ahaa ee Ciraaq naftiisu, sida uu ku qorey xusuus qorkiisa, waxa uu la kulmay dhawr isku day oo la doonayay in lagu khaarajiyo ilaa markii dambe ay gaadhay ilaa todoba isku day. Xataa hogaamiyaha ciidanka Maraykanka Gen. John Abu-zayd, waxa uu ka badbaaday weerar gantaal oo lala beegsaday mar uu joogay magaalada Faluuja laba iyo tobankii February ee 2004. sidaasna waxa cadeeyey ku xigeenkiisa Gen. Mark Kamet shir-jaraa’id oo uu ku qabtay isla galabnimadii maalintaasi magaalada Baqdaad in uu Gen. Abu Sayd oo booqanaya meel ka tirsan ciidanka difaaca ee Ciraaq lagu soo weeraray, saddex saaruukh oo laga soo riday guryaha meesha u dhowaa dushooda.
La soco…………..

Milicsiga Website-Kii Ugu Horeeyay Ee Ay Dadka Soomaalidu Ku Yeeshaan Internet-Ka

Hargeysa, February 15, 2008 (Haatuf) – Intii ka horeysay dabayaaqadii sannadihii 1990-maadkii dadka afka Soomaaliga ku hadlaa ma lahayn shabakado ama meel ay wax ku baahiyaan oo internet-ka dhexdiisa, marka laga reebo waxoogay markaa bilaw ahaa, hase yeeshee ilaa 1988-kii, waxa Internet-ka jiray bog lagu kaydiyo suugaanta noocyadeeda kala duwan oo ay curiyeen aqoonyahano reer Somaliland ah oo joogay dalka Maraykanka.

Boggan oo noqday kii ugu horeeyay ee ay dadka afka Soomaaliga ku hadlaa ka helaan internet-ka intii la sameeyay, waxa ku kaydsan macluumaadka iyo suugaanta ugu badan ee la xidhiidha afka Soomaaliga guud ahaan gaar ahaan Somaliland, haddaba, waxa aanu arrintaasi ka waraysanay tifaftiraha boggaasi, Maxamuud Axmed Shunuuf oo ay isaga iyo laba walaaladii ahi wada jir uga aasaaseen boggani internet-ka dhexdiisa waqti aanay Soomaaliduba internet-ka isticmaalin.

“Waxay ahayd 1988-kii markii aanu bilawnay boggan oo lagu kaydiyo fanka iyo suugaanta Soomaalida, gaar ahaan kuwa Somaliland.
Markii hore aaladan Internet-ku waxay ahayd mid waqtigaasi soo korodhay oo ay isticmaalaan cilmi baadhayaashu, qoraaladana isku weydaarsadaan, waxaanay ka timid markii loo baahday aalad dhakhso badan oo iskugu xidhiidhsan qaabka ay waayirada telefoonadu u xidhiidhsan yihiin, waxaana markaa dunidii horumartay ay bilawday inay hesho isgaadhsiintan ay cilmi baadhayaashii iyo ardaydii Jaamacadaha dunidu isku weydaarsan karaan qoraalada iyo macluumaadkooda, isla markaana ay si fudud u heli karaan.

Waqtigaasi anigu waxa aan ka shaqayn jiray oo aan maamule ka ahaa Oregon Museum and Science, oo aan markii dambena maamule ka ahaa, dabadeedna markii aanu aragnay baahida loo qabo in dadka afka Soomaaliga ku hadlaa ay u baahan yihiin meel ay ka helaan macluumaad iyo waxyaabo ku saabsan dhaqankooda iyo suugaantooda, isla markaana ay dhacday in Suugaanyahanadii Somaliland ee aqoonta lahaa ay fursad u waayeen inay ka qayb galaan shirarka caalamka iyo meelaha ay dunidu isku aragto inay ku soo bandhigaan waxyaabaha ay curiyaan, ka dib markii dawladdii waqtigaasi jirtay dagaal la gashay, isla markaana ay iyaga bedelkoodii meelaha noocaasi u dirtay dad ama qolo lagu keenay amaba hab kale, waxa aanu go’aansanay inaanu ka qayb galno dagaalkii halganka ahaa ee ay dadkeenu ku jireen, waxaana dagaalkii qoriga ahaa barbar socday dagaal kale oo ay dawladdii Siyaad Barre kula jirtay dhaqanka iyo suugaanta Somaliland, markaa si looga hortago dagaalkaasi waxa aanu keenay inaanu ururinay gabayadii iyo heesihii dadkeena isla markaana aanu meel laga wada daalacan karo iskugu geyno, sidaasi ayuu ku bilaabmay website-kan oo aanu ku wada samaynay saddex, aniga, C/Raxmaan Axmed Shunuuf iyo Nagiib Axmed Shunuuf, waxaanu noqday boggii ugu horeeyay ee qoraal af Soomaali ah la geliyo, taasina waxa ay soo jiidatay dad badan oo ka mid ah dadyawga afka Soomaaliga ku hadla ee dunida dacaladeeda, waxaana dhacday inay markeli ah jawaabtii ka soo noqotay dadku ahayd inay gabayadii iyo suugaantii ku kaydsanayd boggan shunuuf.tripod.com ay si weyn u soo dhaweysay, waxaanay fariimo nooga kala yimaadeen Soomaali kala deganayd South Africa, Nigeria, Europe iyo Maraykanka. Waxa kale oo intaa dheeraa gabayadii iyo heesihii ay curiyeen hal abuuradu ee marxaladaha kala duwan ka hadlayay markii aanu gelinay in aanaan ku darin wax sharaxaad ah, taasina waxa ay keentay inay dadku iyagu sharaxdaan oo ay noqoto mawaadiic ay ka hadlaan, tusaale ahaan gabayada qaarkood ay odayaal goob joog ahaa markii la tirinayay ay carruurtooda oo aan garanayn nuxurka uu xambaarsan yahay ay u daabaceen, isla markaana markii ay odayaashu sharaxeen jawaabihii ay noo direen ay ka mid ahaayeen “Awoowgay baa ka mabsuuday oo ii fasilay markii aan u daabacay gabayada boggiina ku jira”.

Markaa hawl aad u balaadhan oo caqabadaheeda iyo hambalyadeedaba leh ayay noqotay, waxaana waqtigaasi adkayd in kharashka uu internet-ku ku kacayay qaali ahaa jiritaanka bogguna lacag badan u baahnaa, halka ay dadka qaarkoodna lahaayeen intii aad waxan ururinayseen maad wax ka wanaagsan qabataan iwm,” sidaa waxa yidhi, Maxamuud Axmed Shunuuf oo ah tifaftiraha Bogga kaydka suugaanta Somaliland ee Shunuuf.tripod.com oo Haatuf uga waramayay sidii ay ku aasaaseen boggan oo ah kii ugu horeeyay ee ay dadka afka Soomaaliga ku hadlaa ku yeeshaan aaladda Internet-kii tan iyo intii la sameeyay.

Maxamuud waxa uu sheegay in markii ugu horeysay ee ay boggan sameeyeen aanu internet-ku lahayn meel la iskugu gudbiyo sawirada amaba lagu bandhigo, sidaasi darteed markii ay qoraalkii ururintiisii iyo qoristiisii dhameeyeen, haddana ay baadi doon u galeen sidii sawirada loo heli lahaa, waxaanu yidhi. “Markii dambe waxa ay hawl badani naga gashay in aanu helno sawiradii, tusaale ahaan sawirka Maxamed Mooge waxa aanu ka helnay Sacuudi Carabiya, halka aanu Shimbir hooyadii oo joogta Ingiriiska ka helnay, C/laahi Qarshi-na gabadh Ingiriiska wax ka baranaysay.

Ururintu sawirada oo keli ah kuma koobnayn, laakiin waxa dhacday in xataa gabayada qaarkood ay nagu qaadato inaanu raadino muddo afar sannadood ah, markaa wax hawl yar may ahayn”.

Hase yeeshee Maxamuud isaga oo ka waramaya macluumaadka ku kaydsan boggan waxa uu yidhi. “Waxa ku kaydsan gabayo, heeso, ku qoran afka Ingiriisiga iyo Soomaaliga ah, kuwaasi oo u kala baxaya waqtigii gobonimo doonka, intii ka horeysay ee gabayadii qarnigii 18-aad iyo wixii ka horeeyay, suugaantii halganka iyo kuwo mawaadiic kala duwan ka hadlaysa, sababta keliftay in aanu luuqada Ingiriisiga ku turjunana waxa weeyaan in ay bulshada caalamku ogaato suugaanteena iyo sida ay hodanka u tahay.
Waxa kale oo ka faa’iidaysanaya cilmi baadhayaasha iyo qorayaasha dunida, sidaasi darteed haddii Soomaalidu tahay 10 milyan, waxa aanu ugu talo galnay inay 10-bilyan ee dunida dacaladeeda ku nooli ogaadaan sida suugaanteenu hodanka u tahay”.

Maxamuud isaga oo ka hadlaya faa’iidooyinka kale ee qoraalada suugaanta ah ee ay geliyeen website-kooda keenay waxa uu yidhi. “Tusaale ahaan Xudaydi oo aanu anagu gacantayada ku sawirnay, waxa aanu ugu nimid Ingiriiska, isaga oo muddo halkaasi joogay, isaga oo aan degenaasho ka helin dalkaasi, balse markii aanu u keenay qoraalkii aanu ka qornay ee uu ula tegay xafiiskii dalkaasi u qaabilsanaa bixinta degenaashaha, markiiba waa la siiyay, sidoo kalena qoraalka aanu ka qornay waxa ku jirtay inuu yahay boqorka cuudka, waatii aad ogaydeen inay 50-dii BBC-da ku soo casuumeen, markaa arrimahaasi oo dhan ayuu yeeshay website-kani”.

Maraykanka Oo Qorshaynaya Inuu Toogto
Satellite Wax Basaasa Oo Dhulka Ku Soo Dhacaya

Washington, February 15, 2008 (Washington Post - Haatuf) - Madaxweynaha Maraykanka Geoge W. Bush oo la taliyayaashiisa xagga ammaanka la xaajoonayay ayaa haatan go’aansaday inuu isku dayo in la toogto satellite ciladaysan oo kuwa wax basaasa ah oo la filayo inuu bisha dambe ku soo dhaco dhulka.

Sidaana waxa shaaca ka qaaday afhayeen u hadlay golaha nabadgelyada qaranka.
Afhayeenkaasi oo magaciisa la yidhaahdo Gordon Johndroe, waxa uu sheegay inuu Madaxweynuhu go’aan ku gaadhay todobaadkii hore, isla markaana milateriga weydiistay inay la yimaadaan qorshe lagu burburinayo satellite-kaasi.

Johndroe waxa uu sheegay go’aankaasi oo uu ku sharxay shir jaraa’id oo lagu qabtay Pentagon-ka shalay galabtii uu ku salaysnaa xaqiiqo ah in satellite-kaasi xambaarsan yahay waxyaabo badan oo khatar ah, isla markaana sun ah waxyaabo kiimiko ahina ku jiraan.

Satellite-kan oo la diray bishii December, 2006-dii, laakiin wax yar ka dibna xidhiidhka goostay ayaa la sheegay inuu dhulka ku soo socdo. Waxaanu afhayeen Johndroe yidhi. “Satellite-ka waxa lagu burburin doonaa marka uu dhulka ku soo socdo, sida la go’aansaday dhawr todobaad ka hor”.

Odayaal Iyo Waxgarad Ka Mid Ah Beesha Galbeedka Burco Oo Daadefeeyey Ceelamo-Saar Suldaan Cusub Oo Doraad La Sameeyey

In ka badan laba boqol oo isugu jira waxgaradka.kala duwan ee beesha Muuse Ismaaciil galbeed, ayaa shir balaadhan oo ay shalay isugu yimaadeen ka soo saaray baaq ay kaga soo horjeedaan Suldaan cusub oo la sheegay in la caleemo-saaray, taas oo ay ku tilmaameen inaan wax ka jira haba yaraatee aanay jirin, sidaa darteed aanay beeshu wax Suldaan ah dooran waqtigan.

Waxaanu u qoraa war murtiyeed ay ka soo saareen sidan:
“Hadaanu nahay Beesha Muuse Ismaaciil Galbdeed, waxaan halkan ku cadaynaynaa kadib markii Beesha Muuse Ismaaciil Galbeed shir isagu yimaadeen waxagaradkooda, Cuqaashooda, Culumaa’udiinkooda iyo dhamaan wax-garadka, haday tahay Cuqaal Odayaal & Dhalinyaraba in aanay waxba ka jirin Suldaanka la sheegay in Beeshu samaysatay taariikhdu markay ahayd 13-kii Bishan.

Sidaasi darteed, waxaanu mar-labaad halkan ku cadaynaynaa in Suldaankaas la sheegay in Beesha Muuse Ismaaciil Galbdeed samaysatay aanay waxba ka jirin, Madaama ay meesha ka maqan tahay talo wadaagtii ay ka dhalan lahayd kalsooni buuxda oo laysku raacsan yahay”.

Waana kuwan qaar ka mid ah magacyada waxgaradka beeshaasi:
1. C/Risaaq Xaashi Xuseen Xamar – Gudoomiyaha Beesha
2. Cali Maxamed Col-u-joog – Chief Caaqil
3. Cumar Su’aal Cali Kaar – Caaqil
4. Maxamed Ibraahim Xirsi – Caaqil
5. Maxamed Axmed Xirsi (Oraydh)
6. Maxamuud Aadan Dheri
7. Maxamuud Cabdi Kooshin (Qoslaaye)
8. Axmed Xasan C/Raxmaan (Ilkacase)
9. C/laahi Aadan Qurux
10. Ibraahim Yuusuf Xasan (Jirde Gooye)
11. Ibraahim Yuusuf Xadhigle
12. Dr.Maxamuud Jaamac Geedi
13. Aadan Baxnaan
14. Eng_Xuseen Maxamed Xandulle
15. Dr Axmed Caydiid Laari
16. Jaamac Jibriil Cali
17. Odowaa Laari Axmed
18. Yuusuf Cabdi Tirike
19. Caajis Cabdi Geele
20. Mahdi Ismaaciil Xuseen
21. Cali Mahdi Ismaaciil
22. Qorane Kaariye Xirsi
23. Axmed Cawke Cabdille
24. Ibraahim Cawil
25. Bille Samatar Faarax
26. Axmed Cabdilaahi Sulub
27. Yuusuf Xaaji Xasan Warsame
28. Ismaaciil Xaaji Cali Guutaale
29. Siciid Kaariye Jibriil
30. Aadan Xaaji Cismaan Dheg-jar

Top