Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

“Muddo-Kordhinta Qayrul Dastuuriga Ah Ee Ay Guurtidu Ku Dhawaaqday Waxay Dhaawacaysaa Geedi-Socodka Dimuqraadiyadda Curdinka Ah Ee Somaliland”
Urur-siyaasadeedka QARAN

Riyaale Muxuu Ugu Abaalguday Beelaha Dhexe Ee Somaliland, Codkoodiina Siiyey Doorashadii Madaxweynaha Ka Dhigtay?

“Waxaan Xaal Ka Bixinayaa Hadalkii Yaq-Yaqsiga Lahaa Ee Siciid Sulub”
Suldaan Saleebaan Boqor Cismaan Xasan

Kulan London Ku Dhexmaray Wakiilka Xukuumadda Riyaale U Jooga UK, Lord Avebury Iyo Madaxda Ururo Reer Somaliland Ah

Ashcari Muwaadin Dadkiisa Iyo Dalkiisa Horumar La Jecel Buu Ahaa

Soomaali Laga Qabqabtay Norway Oo La Filayo In Khamiista Berbera Tahriib Lagaga Soo Dejiyo

Maraakiib Iyo Diyaarado Maraykan Ah Oo Idaacadda BBC-du Sheegtay Oo Aanay Dadka Reer Berbera Arag

MP Alun Micheal Oo KULMIYE Ku Hambalyeey Qabashadii Shirweynihii 2aad Ee Xisbigaas

TV-ga Madaxtooyada Iyo Idaacadda Hargeysa Oo Faafiyay War Been Ah

Cuqaasha Beesha Bali-Gubadle Oo Guurtida Ugu Baaqay Inay Ka Noqdaan Muddo Kordhinta Riyaale

Riyaale: Hogaamiye Lagu Hungoobay

Garabyada Haweenka Xisbiyada Mucaaradka Ee UCID Iyo KULMIYE Oo Cambaareeyey Go’aanka Guurtida Ee Muddo Kordhinta
 

Dalalka dimoqraadiyadu ka jirto, waxay caan ku yihiin dadweynaha oo yeesha awooda ay ku dooranayaan madaxda hogaaminaysa dalalkaasi. Waxaana ka muuqda xisbiyo dalalkaasi ka dhex tartamaya oo kolba xisbiga hela codadka ugu badan ee dadweynuhu ku guuleysto hanashada talada dalkaasi, tiiyoo xisbiyadu u tartamayaan helitaanka codadka dadwaynaha xilliga doorashada.
Geedi-socodka Dimoqraadiyada Somaliland wuxuu soo maray hayaan dheer oo carqalado badan. Waxayna dadweynaha Somaliland mudadaasi muujiyeen sida ay uga go’antahay inay dhisaan dal ay dadweynuhu dooranayaan madaxdooda. Bishii May ee sannadkii 2001 ayey dadweynaha Somaliland u codeeyeen, ogolaadeenna dhaqangalka distoorka Somaliland. Kadibna, 14kii bishii November ee sannadkii 2001, ayaa la sameeyey xeerka nidaamka axsaabta oo qeexay qaabka axsaabtu u abuurmi karto, qotomiyeyna gundhigii sharcinimo ee Gudida doorashooyinka Qaranka. Waxaa taasi xigey in 18kii bishii December ee sannadkii 2001 la sameeyay Gudida Doorashooyinka Qaranka.

15kii bishii December ee sannadkii 2002 ayey qabsoontay doorashadii deegaanada, ka dib markii ay ka soo gudubtay dib u hakinno wejiyo badan. Waxaa taasi xigey in 14kii bishii Abril ee sannadkii 2003 ay hirgashay doorashadii madaxtooyada Somaliland. Ugu danbayn waxaa la qabtay doorashadii Golaha Wakiilada 29kii bishii Sebtember ee sannadkii 2005, kadib markii ay ka soo gudubtay xanibaadyo badan oo lagu carqaladaynayo.

Waxay dadweynaha Somaliland filayeen in hayaankaasi dheer sii amboqaado, lana qabto doorashada guurtida sannadka 2006. Taasi oo dhammaystiri lahayd geedi-socodkii dimoqraadiyada ee ay dadweynaha Somaliland higsanayeen. Hase ahaatee waxaa bilaabmay carqalado hor leh oo liddi ku ah geedi-socodka dimoqraadiyada Somaliland, hakiyeyna doorashooyinkii dalka ka socday. Taasoo Golihii Guurtida loo kordhiyey mudadii xilka loo igmaday, halkii laga soo dooran lahaa Gole Guurti oo cusub.

Waxaa taasi xigey in doorashadii deegaanada oo la filayey inay qabsoonto bishii December ee sannadkii 2007 aanay qabsoomin. Sidoo kale doorashadii madaxtooyada oo la filayey 14ka bisha Abril ee sannadkan ayaan suurtogelin.

Saddexdaasi doorasho ee suurtogeliwaayey (Guurti, Deegaan, Madaxtooyo), lana qaban waayey xilligii loogu talo galay, waxay si cadaan ah oo marag ma doon ah inoogu qeexayaan inay xukuumadu ka cago-jiidayso hirgelinta doorashooyinka. Waayo xukuumada, oo gacanta ku haysa awoodii Golaha Fulinta oo idil ayaa lahayd masuuliyada hirgelinta doorashooyinkaasi xilligii loogu talogalay. Waxay arrintaasi abuurtay iska horimaadyo xoogagga siyaasadeed ee dalka. Halka ay xukuumada iyo Golaha Guurtidu noqdeen kuwo taageersan muddo kordhintaasi, waxay Gudida Doorashooyinka Qaranka iyo xisbiyada mucaaridka ahi ku adkaysteen in la dhawro jadwal maalmeedka qorshaha doorashooyinka, laguna socdo. Waxaa aragtidaasi danbe sii taageeray deeq bixiyayaashii maalgelinayey doorashada.

Doorashada Guurtidu waxay ahayd inay sannad keliya ka danbayso doorashadii Golaha Wakiilada, hadii la raacayo xeerarka dalka u degsan. Waxayna ahayd in la qabto doorasho sannadka 2006 hadii la doonayo in la hirgeliyo sharciyada dalka u degsan. Waxaase muuqda inaanay qorshahaba ugu jirin xukuumada loo igmaday arrinkani, oo aanu ka muuqan miisaaniyadii 2006 hawlgal doorasho Guurti loogu talogalay.

Goleyaasha Deegaanada waxaa la doortay bishii December ee sannadkii 2002 muddo shan sano ah oo keliya. Waxayna ahayd in doorashada la qabto ka hor intaanay mudadu ka dhamaanin; waa hadii la doonayo in doorasho la hirgeliyo. Golayaasha deegaanadu waxay xilka ku heleen cod dadweyne. Waxaana xilka u kordhin kara uun cod dadweyne iyo doorasho. Waxaase meesha ka muuqda cago-jiid u baahan in la lafoguro sababaha kelifay.

Madaxweynha iyo ku xigeenkiisa waxaa la doortay 14kii bishii Abril ee sannadkii 2003 muddo shan sano oo keliya. Waana xil lagu kasbaday codka dadweynaha, laguna kordhin karo uun codka dadweynaha. Waxaana la gudboonaa xukuumada inay samayso qorshihii arrinkaasi ku hirgeli lahaa, doorashaduna ku qabsoomi lahayd xilligii loogu talo galay.

Waxaa hadaba isweydiin mudan, talow maxaa ku kellifay xukuumada inay jidh-diido doorashooyinka, oo ay ka doorbido muddo kordhin? Waase goorma xilliga ay arrintan cusub ee lidiga ku ah geedi-socodkii dimoqraadiyadu bilaabantay?
Doorashadii Golaha Wakiilada ee qabsoontay 29kii bishii Sebtember ee sannadkii 2005 waxaa ka muuqday isbedel hor leh oo ku saabsan codaynta dadweynaha. Marka doorashadani la garab dhigo doorashadii madaxtooyada waxaa muuqda in xisbiga UDUB lumiyey taageero badan codadka guud ahaan, gaar ahaan gobolada Waqooyi Galbeed iyo Togdheer, hase ahaatee uu korodhsaday taageerada codadka gobolka Awdal. Halkii uu xisbiga UDUB ka helay 42. 2% ee codadka dadweynaha doorashadii madaxtooyada ee sanadkii 2003, wuxuu helay xisbiga UDUB 39% codadkii dadweynaha ee doorashadii Golaha Wakiilada. Waxaana muuqda in xisbiga UCID uu muujiyey horumar la yaab leh oo ay taageeradiisu aad u korodhay. Halka uu xisbiga UCID helay 16% ee codadkii dadweynha ee doorashadii madaxtooyada, wuxuu helay 27% ee codadkii dadweynha ee doorashadii Golaha Wakiilada.

Inkastoo xisbiga UDUB uu helay 33 kursi oo ah tirada xisbi ahaan ugu badan, hadana waxaa soo ifbaxay in labada xisbi ee mucaaridka ay isku heleen 49 kursi. Taasina waxay meesha ka saartay awoodii uu xisbiga UDUB keligii gacanta ku haystay ilaa iyo doorashadii Golaha Deegaanada. Waxaana labada xisbi ee mucaaridka ah u suurtogalay inay gacanta ku dhigaan aqlabiyada xildhibaanada iyo shirgudoonka Golaha Wakiilada.

Waxay doorashadani si cadaan ah u muujisay in hadii la qabto doorashada Guurtida ay suurtogal tahay in arrin taasi la mid ahi ay dhici karto. Doorashada Guurtiduna ay hubaal ka dhigayso in xisbiga UDUB luminayo awoodii uu ku lahaa Golaha Guurtida dhexdiisa, oo uu noqonayo Gole kale oo uu mucaaridku ka taliyo. Sidaasi awgeed ayey xukuumada ugu muuqatay inaanay dani ugu jirin doorasho Gole Guurti oo la qabto.

Sidoo kale hadii la qabto doorasho Golayaasha Deegaanada waxaa hubaal ah in xisbiga UDUB uu lumin doono awooda uu haatan ku haysto Deegaanada degmooyinka dalka oo idil. Waana mid muuqata, inay suurtogal tahay in badi Golayaasha Deegaanada dalka ay ka talin doonaan xisbiyada mucaaridka ahi hadii doorasho Gole Deegaan la qabto. Waxayna xukuumada ugu muuqataa inaanay danteeda ahayn doorasho la qabtaa.

Arrintaasi ay jidh-diiday xukuumada Somaliland, ee ku kelliftay inay doorashooyinka hakiso, waa mid ay dalalka ku caan baxay dimoqraadiyadu ku tilmaamaan arrin fayow oo caafimaad qabta, hadii la doonayo dimoqraadiyad lagu qaybiniyo awoodaha dalku leeyahay, laguna hor joogsanayo in awoodaha oo idili gacan keliya ku soo ururaan. Hase ahaatee waa mid uu dhibsan karo qof kasta oo doonaya awood urursi iyo kelitalisnimo.

Intaasi ka sokow, kama muuqdo hogaanka xisbiga UDUB diyaargarow doorasho iyo saansaanteeduba. Halka ay labada xisbi ee mucaaridka ahi ay ka qabteen Shirweynihii xisbiyadooda, iskuna diyaariyeen doorasho, weli ilaa maantadani wax Shirweyne ah oo uu xisbiga UDUB qabtay muddo ka badan shan sano ma jiro. Taasi oo xataa shaki gelinaysa sharcinimadiisa. Waana arrin jahowareer iyo kalsooni darro ku abuurtay dad badan oo hore u taageeri jiray xisbiga.

Ugu danbayn, waxaa xusid mudan in aynu daymo gaar ah siino mudadii shanta sano ahayd ee ay xisbiyada Qaranku jireen. Halka uu xisbiga UDUB ku soo barbaaray kuna soo kobcay dhaqaalaha hantidii Qaranka, waxay xisbiyada mucaaridka ahi ku soo barbaareen, kuna soo kobceen maalgashiga xubnahooda iyo taageerayaashooda. Maalgashigaasi oo iskugu jira dhaqaale loogu deeqay, waqti badan oo xubnuhu u hureen hawlaha xisbiyadooda iyo aqoon iyo maskax lagu soo biiriyey. Halka ay xubnihii UDUB (gaar ahaan inta u dhow hogaanka xisbiga iyo ilihiisa dhaqaale) noqdeen kuwo u tartamaya siday u kala badsan lahaayeen hantidii Qaranka, korodhsadeena xeeladaha raaligelinta iyo u dhowaanshaha madaxda ee abuura kelitalisnimada, waxay xubnihii xisbiyada mucaaridku korodhsadeen waayo-aragnimada doodaha dimoqraadiga ah ee xisbiga dhexdiisa, wadatashiga iyo isku-tanaasulka.

Hargeysa, April 16, 2008 (Haatuf) – Madaxda sare ee Urur Siyaasadeedka QARAN ayaa go’aankii Guurtida ku tilmaamay mid qayrul sharci ah, oo dhaawac weyn u geysanaya geedi socodka Dimuqraadiyada Somaliland, islamarkaana wiiqaya nidaamka midnimada iyo wada jirka bulshada reer Somaliland, waxaanu ururka Qaran soo jeediyey in loo hogaasamo shuruucda iyo dastuurka dalka, islamarkaana ay waajib tahay in lalaalo muddo kordhinta ay guurtidu samaysay, lana qaato soo jeedinta komishanka qaranka.
Sidaana waxay ku sheegeen shirjaraa’id oo ay shalay ku qabteen xafiiskooda ee magaalada Hargeysa.

Shirkaasi jaraa’id ayaa waxaa warqad qoraala ka akhriyey xoghayaha warfaafinta ee ururka Qaran, Eng. Maxamed Jaamac Axmed, waxaanu u qornaa sidatan: “Waxay noola muuqatay inay waajib tahay in laga hadlo xaalada iyo duruufaha dalku maanta ku sugan yahay oo aan laga aamusi Karin,Waxay ummadduhu xeerarka iyo dastuurada u samaystaan si loo ilaaliyo xuquuqda muwaadiniinta, oo qof kasta oo bulshada ka mid ahi uu uga arko distoorka himiladiisa.Haddii hogaanka dalku si daacad iyo hagar la’aan ah u fuliyo una tarjumo dastuurka waxaa gelaysa muwaadinka rajo iyo kalsooni , inuu ilaaliyo kala danbeynta,ixtraamana hoggaanka ,kana fogaado inuu xuquuqdiisa ku raadsado wadooyin khaldan.

Waxaana la gudboon cidda talada ummada u haysa iyo dadka hagaya siyaasada dalka (maamul iyo axsaaba) inay si daacad ah oo ka tarjumaysa himilada iyo rabitaanka ummada u turjumaan xeerarka iyo dastuurka dalka,una dhaqan geliyaan.
Waa inaan shuruucda dalku noqon shaadh le’eg oo loo fasilay kolba cidda markaas talada haysa, ee hogaaminaysa ummadda.loona tarjumin si waafaqsan rabitaankiisa iyo himilooyinkiisa gaarka ah.

Urur siyaasadeedka qaran wuxuu in badan ku talinaayey in la balaadhiyo madasha ka qeybqaadashada dooroshooyinka ,taasi oo ah xaq muwaadinku leeyahay, dastuurka iyo xeeraka dooroshooyinkuna si cad u sheegeen.

Ururo siyaasadeed oo la furo mar kasta oo la qabanayo dooroshooyinka dawladaha hoose waxay dardargelinaysaa xisbiyada markaas jira si aanay isu dhigan,.waxayna ka hortegaysaa inaney diktaatoriyad abuurmin.

Ururada siyaasadeed oo laga qeyb gelin waayo dooroshooyinka waxay horseedaysaa in madashii siyaasada ka maqnaadaan dad aynu ku tuhmayno aqoon daacadnimo,waxqabad iyo karti .waxa maanta cad in arrimo badan oo urur siyaasadeedka qaran ummadda uga digaayey ay soo foodsaartey dalka ,wuxuu dalkeenu manta marayaa marxalad u baahan fikir wanaagsan iyo wax ka qabasho,mana aha inaynu sugno inta wax waliba faraha ka baxayaan.

Waxaa dalka ka taagan duruufo qalafsan sida;-
-sixir barar saameyey suuqyada dalka oo dhan.
-shaqo la’aan baahsan.
-tahriib cusub iyo Somaliland oo noqotay marinkii tahriibka.
Waxa dalka ka jira xaalad dhaqaale oo adag oo ka dhalatey maamulxumada,musuqmaasuqa iyo qorsho la’aanta xukumada tusaale ahaan:-,

-lacagta giinbaarta burao oo ku jirtay miisaaniyad sanadeedkiii 2007,ku talo galkeeduna ahaa in la bedelo isla sanadkaas.
-lacagta faalsada ah ee puntland ee sixirbararka iyo jahawareerka dhaqaale ku abuurtay gobolka sanaag oo xukumadu ka baaqsatey inay wax ka qabato,kuna fashilantey inay gaadhsiiso lacagta soomaaliland.
-heshiisyada kheyraadka badda iyo macdanta oo lala galay shirkado ama kooxo ajaanib ah si baal marsan sharciga dalka.-miisaaniyadii 2008 oo ilaa maanta aan la horkeenin golaha wakiilada iyo xisaabxidhkii 2007 oo aan la hayn.
-mashruucii idaacada oo sanad kasta la sheego oo aan weli hirgelin.
-mashruucii wershada sibidhka berbera oo dhagax dhigeedii aynu ogeyn oo ilaa maanta aan waxba laga qaban.
Hadaba iyadoo xaaladahaas iyo duruufahaas aanu soo sheegnay ummadda ku habsadeen loona baahan yahay inay dalka ka dhacaan dooroshooyin iyo isbedel dimoqradi ah oo ka turjumaya himilada iyo rabitaanka shacabka samirka badan ayaa golaha guurtidu si lama filaan ah ugu dhawaaqeen muddo kordhin madaxweyne,iyaga oo aan ka warsugin koomishankii loo xil saarey qiimeynta iyo ka talobixinta qabsoomida dooroshooyinka, iyagoo abaalgud uga dhigaya korodhsiimadoodii afarta sanno.
Haddaba guurtida oo ah gole dhaqan/nabadgelyo waxey gashay hawlo siyaasadeed oo baxaad weyn oo aaney aqoonteeda iyo cilmigeeda lahayn,saadalin karina waxa ka iman kara iyo raadkey bulshada ku yeelan karto gudo iyo debedba. Muddo kordhinta qayrul distooriga ah ee guurtidu ku dhawaaqdey iyo arrimaha nabadgelyo darada ah ee ay sheegeen waxay dhaawacaysaa geedisocodka dimoqradiyada curdinka ee soomaalind ka hana qaadeysa,waxay kaloo wiiiqaysaa midnimada iyo wada jirka bulshada reer soomaaliland.

Dhinaca kale cawaaqib xumaada iyo sumcad darada ka dhalatey korodhsiimada madaxweynaha Waxay geyeysiisay in deeq bixiyaayasha caalamiga ahi saluugaan go’aankaas. si cadna u taageereen goaankii komishinka iyo asxaabta qaranku wada gaadheen,taas oo wax u dhimi karta ictiraaf doonka soomaliland.

Haddaba urursiyaasadeedka qaran wuxuu ku talinayaaa arrimahan:-
1-in loo hogaansamo shuruucda iyo distoorka dalka,loona fuliyo si daacadnimo ah oo ka tarjumaysa himilada bulshada.
2-in la qaato soo jeedintii koomishinka qaranka.
3-in la laalo muddo kordhintii ay soo jeedisay guurtidu.
4-in la ogolaado in madasha ka qeybqaadashada siyaasada la balaadhiyo oo ururo siyaasadeed ka qeyb qaataan dooroshooyinka golayaasha degaanka ee soo socda sida ku cad xeer no 20& 14.
5-in marka doorashada madaxweynuhu dhacdo dhamaadka bisha decembar ,uu bil ka dib xilka ku wareego madaxweyanaha doorashadaas ku soo baxaa sida distoorka ku cad. damaanadna laga qaado madaxweynaha xilka hayaa in aanu korodhsiimo iyo xaalad abuur danbe la soo bixin” ayey ku soo xidheen hadalkoodii.
Kadib suxufiyiintii ka qaybgelay Shirka Jaraa’id, waxay su’aalo ka waydiyeen masuuliyiinta Qaran, waxayna u dhaceen sidatan
Su’aal: Urur-siyaasadeedka QARAN muxuu ka aaminsan yahay qaraxyada xilliyadan dambe ku soo badanaya magaalada Hargeysa?
Jawaab: Waxa dhacday waqti aannu mudaharaad qabanqaabinaynay oo weliba sifo sharci ah aannu u marnay oo aannu Wasaaradda Daakhiliga waydiisanay in naloo fasaxo, annaga oo ku magacyadayada ku caddaynay, ayaa halkii aannu jawaab ka sugaynay Wasiirka Daakhiligu wuxuu yidhi waxaannu war sugan haynaa in ururka QARAN hub haysto oo uu dagaal galayo.
Qaraxyada sidooba waxaannu u aragnaa camal fulaynimo ah oo aan u qalmin inay dalkeena ka dhacaan, laakiin masiibadu waxa weeye waxaan la aaminsanayn dawladdii waxan maamuli lahayd ee sida sharciga ah u mari lahayd, sida waqtigaa horeba annaga oo aan waxba ku jirin la yidhi hub bay urursanayaan, maantana halkii la baadhi lahaa cidda ku kacaysa waxan ayaa waxa la yidhi iyadoo waxba la eegin KULMIYE ayaa ka dambeeyey. Markaa waxa muuqata inay arrintu mugti ku jirto oo ay dhici karto in dadka maamulka ahi gacan ku leeyihiin.
Aad iyo aadna waanu u cambaaraynaynaa falalkaa, waxaanna muhiim ah in dawladdu iyadaa amniga ka masuul ahe inay hesho ciddii ka dambaysay cidduu doono ha noqdee, laakiin in cid gaar ah oo weliba lala soo boodo in la yidhaa waa kuwaa waanu diidnahay.
S: Halkan waxaad ku soo gudbiseen dhaliilo iyo soo jeedimo badan, waxaynu ognahay in maalmahan dambe in labada xisbi mucaarad maalmahan u dambeeyey ay go’aamo ka soo saarayeen muddo kordhinta oo iyaga si toos ah u taabanaysa ilaa haddana wax la qaatay ma jiro, idinku ayaad wax u jeedinaysaan? Yaadse is leedihiin way idinka qaadanaysaa?
J: Annagu waxaannu nahay muwaadiniin xaq baanuna u leenahay in aannu ka hadalno arrimaha dalka ka taagan, had iyo jeer waxyaabaha laga hadlayo doorashada ayaa ugu muhiimsan, doorashadana sideedaba Komishan baa loo magacaabay oo loo saaray, distoorka iyo xeerarka doorashaduna waxay dhigayaan inay iyagu xaq u leeyihiin inay cayimaan waqtiga ay doorashadu dhacays, arrinta Guurtida shuruudo ayaa ku xidhan oo sida qodobkan laga hadlayo ee 83 faqradiisa 5aad, waxa weeye markay duruufo dalka ka jiraan ee uu dhammaado waqtigii Madaxweynaha iyo ku-xigeenkiisa xilligaa jira markaas ayey Guurtidu xaq u leeyihiin inay kordhsiimo sameeyaan. Markaa annagu waxaannu tan u soo jeedinaynaa dhammaan dhinacyada ay khusayso. Annaguna maaha uu ururkayaga in mar kastaba aannu doorashada ka qaybgalno, balse ururku inuu wixii marba dalka ka jira inuu saxo ayaa muhim ah.
S: Doorashooyinkii way soo dhawyihiin, haddii ay yimaadaan iyadoon weli la idin aqoonsan ma xisbiyada iminka jira ayaad ku biiri doontaa mise faryaro bidix baad ka bixi doontaan?
J: Horta annagu waxaannu qabnaa sida muuqata in aan doorashaba dhacayn, markii Komishankii iyo axsaabtii ay khusaysay doorashadii ay muddeeyeen ee la doonayey in loo xafladeeyo, ayaa odayaashii Guurtida ahaa meel kale ka fad kudiyeen oo waxaynu ogayn odayaashu marka khilaaf yimaado ayuun bay wax xali jireen, weli maynu arag odayaal wax lagu heshiiyey iyagu khilaaf geliya. Waxay odayaashaasi sheegeen in aan waddankaba nabadgelyo jirin oo markaa doorashadii sannad kadib la qaban doono. Doorasho wax la yidhaa waxay waddankan ka dhimatay maalintii la diiday ururrada. Waxa kaloo jira doorashooyinka waxaynu ku qabanaa caawida adduunyadu ina siiso, kuwiina gacanta ayeynu kala baxnay markaa maba suurtogalayso.

Faallo - Maxamed Cumar

Tan iyo markii la isugu yimi shirweynihii dib u heshiisiinta beelaha Somaliland ee ka dhacay Boorama 1993kii, waxay beelaha Somaliland isla gaadheen dawlad ku dhisan hab beeleed, oo leh axdi beeleed, sharci beeleed. Axdigaasi iyo dawladdii waagaasi lagu dhisay xukuumadda maanta hoggaamisa dalka ayaa weli ku dhisan.

Golihii Guurtida ee ee waagaa la dhisay xubnihiisii weli beelihii ayey ku fadhiyaan magacooda, wasiiradii saamiga beeleed loo kala qaatay weli waa sidii, baarlamaankii lagu soo doortay saamigii beeluhu weli waa sidii, ilaa imika oo la leeyahay dastuurbaa dalka loo sameeyey kuma dhaqanto dawladda maanta dalka haysataa, Guurtidii kuma dhaqanto, baarlamankii la soo doortayna looma oggola in dastuurkii lagu dhaqmo, sidaa darteedna cid kastaa maanta waxay ogtahay in dalku weli ku dhisanyahay xeerkii lagu aasaasay Somaliland.

Haddii aanay beelo ama gobollo ku dhisnayn, maxaa sababay in wasiir Cawil iyo siciid sulub beelnimo u hadlaan, gobolnimo ugu hadlayaan, maxaa C/laahi Darawal loogu beddely wasiir ka tirsanaan jiray KULMIYE oo beeshiisa ah, maxay Nuur Aamin wasiirka madaxooyad loogu beddelay ABIIB TIMa CADe oo iska casilay xukuumadda Riyaale maxayse C/laahi Cirro iyo Nuur Aamin wada jirka ugu qabteen shirka jaraa’id ee ay wadajir mucaaradka u wada eedeeyeen, haddii aanay beelnimo ula soo safanayn xukuumadda.

Sidaa ayaa beelaha Somaliland cod u wada siiyeen Riyaale markii la dooranyey shan sano ka hor, maantana loogu diyaar yahay inay beelaha Somaliland codkooda u wada siiyaan ama u wada diidaan Riyaale haddii uu oggolaado in dalka doorasho ka dhacdo oo aanu awood ciidan ku haysan.

Daahir Riyaale, oo intii an madaxtooyada la keenin, ama anu kursiga marxuum Cigaal ka dhaxlin, ama aanu noqon madaxweynaha, ka hor reer Awdal aanay dhammaantood sidaa aqoon ugu lahayn, isla markaana loo haystay uun nabadsugidii Siyaad Barre oo aan haatan shaqo haysan, dawladdoodiina dhacday, ayaa badi lagu bartay uun shirkad jaadka Boosaaso geyn jirtay oo uu ka tirsananaan jiray aakhirataankii khasaartay, albaabadana loo laabay.

Daahir Riyaale oo doorashadii waagaasi maanta ku xukuma dalka Somaliland, ayaa la isweydiinayaa cidda siisay codadkii ugu badnaa ee guushu ku raacday, ciddii diidday madaxweynimadiisa? iyo ciddii ka aamustay? Wax markhaati ma doonta ah in codadkaii ugu badnaa ay siiyeen beelaha kale ee reer Somaliland marka laga reebo gobolka Awdal oo aanu Riyaale guuleysteen haddii ay keligood boqolkiiba boqol siiyaan codadkooda.

Daahir Riyaale oo maanta xilkiisii madaxweynenimadu sii dhammanayo , balse weli iskus ii dhejinaya, ayaa dhinaca kale waxa soo baxaya qaylo dhaan, dhaliilo, wax qabad la’aan, iyo musumaasuq hadheeyey shantii ama lixdii sannadood ee uu dalka xukumayey kuwaasoo ka imanaya qaybo ka tirsan beelihii taageeri jiray SNM, ee gobolada dhexe e Somaliland, ama beelaha loo yaqaanno Isaaqa. , maadaama la ogyahay in beelaha reer Awdal ay 80% taageeraan xukuumadda Riyaale inkastoo aanay jirin wax dano gaar ah oo ay ku qabaan.

Haddaba markaad eegto abaalkii ay Riyaale u galeen beelaha dhexe ee Somaliland, isla markaana mucaaradkii ay hoggaaminayeen xubno ka tirsan beelahoodu ugu hiiliyeen Daahir Riyaale, iyo dareenka maanta ay badi beelahaasi ka muujinayaan xukuumadda Riyaale ayaa waxay tahay kaaf iyo kala dheeri.

Arrimaha, ama abaalka ay ka filayeen Daahir Riyaale beelahaasi ayaa waxa ugu horreeyey xorriyadda muwaadinka, ictiraafka muwaadinka, dhawrista xuquuqal insaanka, ganacsiga xorta ah, shaqo abuurista, iyo arrimo kale oo maanta reer Somaliland ku faani lahaayeen ayaa la ogyahay halka maanta ay marayaan.

Markaad isbarbardhigto abaalka laga sugayey Riyaale iyo waxa maamulka ka tirsanayaan qaybo ka kid ah beelahaasi dhexe ee Somaliland, ayaa waxa muuqata inaanay Riyaale ka hayn abaalkii ay ka filayeen.

Markaad eegto waxa beelahaasi ka dhaxleen xukuumada Riyaale, ayaan ogaaday inay yar tahay faa’iidada beelihii u codeeeyey waagaasi ka heleen dawladda, balse ay badan tahay tacaddiga iyo cidhiidhiga dhaqaale ee beelahaasi la geliyey.

Waa tan koowaade waagii aniga iyo masuulyiinta Haatuf lagu xidhay Madheera, ayaan arkay maxaabiista xabsigaa ku jirtay 80% inay ka tirsan yihiin beelaha dhexe ee Somaliland, 20% ka kalena ahaayeen maxaabiis laga kala keenay gobolada kale ee Somaliland. Dadkaa xidhan oo qaarkood dhawr sannadood xabsigaasi ugu jiraan dembiyo lagu soo eedeeyey oo aan la ogeyn inay wax ka jiraan iyo inkale.

Waxa kale oo ay beelahasi badankoodu ka qaylinayaan shaqo la’aan, caddaalad darro, ganacsigii xorta ahaa oo loo xidhay dad ajnebi ah, ururadii xuquuqal insaanka oo la baabi’iyey iyo cago juglayn.

Waxa kale oo muuqata sida badi beelahaasi oo taageeray dagaalkii lagu riday xukunkii Afweyne, ay maanta ugu kala fogaadeen arrimaha siyaasadda ee hoos yimaadda xukuumadda Riyaale taasina ay sababtay in beelihii ku mideysnaa halgankii SNM ay maanta u kala qaybsan yihiin siyaasiyiin kuwa u nacamleeya xukunka Riyaale oo aan wax caynkaas ah ka duwanayn kii Siyaad Barre, iyo kuwa ka soo horjeeda oo maalin walba xukuumaddu Riyaale u soo jeediya eedeymo. Weli beelahaasi kuma dhigin bannaanbaxyo lagaga soo horjeedo, halka reer Boorama marxuum Cigaal bannaanbaxyo ay kala horyimaaddeen taayirro lagu shiday.

Sidoo kale Beelihii codka ugu badan siiyey Riyaale shan sano ka hor ayaa u kala qaybsamay kuwa dilaaliin u ah xukuumadda Riyaale iyo kuwa dhaqaalahoodu dhulka sii galay. Waxay u kala qaybsameen kuwa la xukumo iyo kuwa wax xukuma, kuwa wax xidhxidha iyo kuwa la xidhxidho, kuwa shaqada loo furay iyo kuwa laga xaaaraantinnimeeyey, kuwa loo adeego iyo kuwa la adeegsado, kuwa Riyaale u basaasa iyo kuwa la basaaso.

Maanta oo ay beelahaasi filayaan inay ka hoos baxaan nidaamka Riyaale, dalkana laga sameeyo isbedel siyaasadeed oo dalkan u keeni kara ictiraaf iyo nolol wanaagsan, ayaa wax durba soo baxaya arrimo kale oo xukuuumaddan maanta u horseedi kara inay xoog milateri ku sii haysato, arrimahaasi oo ay ka shaqaynayaan qaar ka tirsan siyaasiyiinta, ciidamada, iyo taagerayaal ka soo beelahaasi dhexe, kuwaas oo ku kala jira Golayaasha Guurtida iyo wasiirada, oo dhaarttii ay ku dhaarteen inay dalka iyo dadka daacad u noqon doonaan, aakhiradoodii ku illoobay dulmi ay ku taageeraan cid aan aakhiro cadaab ka badbaadinayn.

Ilaa inta ay ogaanayaan abaalkii, codayntii, iyo difaacii u galeen Daahir Riyaale, iyo waxa uu ugu abaalguday, waxa hubaal ah inay sii socon doonto qaylada, calaacalka, iyo cabashooyinka isbiirbiirsaday ee ay hadh iyo been hadal-hayaan beelahaasi qaarkood haddii anay la iman weji kale oo ugu midoobayaan sidii ay iska dul qaadi lahaayeen xukuumadda haatan ay ka tirsanayaan abaal la'aanta iyo tacaddiga.

Hargeysa April 16, 2008 (Haatuf) – Suldaan Saleebaan Boqor Cimaan Xasan, oo ka mid ah salaadiinta reer Somaliland, gaar ahaan beelaha H/Yoonis Galbeed ayaa qoraal uu shalay wargeyska Haatuf uu soo gaadhsiiyey ku dhaleeceeyay hadal uu Wasiirka Hawlaha Guud ee Somaliland Siciid Sulub uu dhawaan ka sii daayay warbaahinta dalka oo uu wasiirku isagoo difaacaya madaxweynaha Somaliland Daahir Rayaale uu hadana ku weerarayay xoogaga mucaaradka iyo dadkii ka soo qayb qaatay halgankii ururkii SNM.
Hadaba waxaanu halkan idiinku soo gudbinaynaa hadalkii Suldaan Saleebaan Boqor Cismaan Xasan oo dhamaystiran, waxaanu u qornaa sidan:

“Aniga oo ah Suldaan Saleebaan Boqor Cisman Xasan ahna Suldaanka Guud ee H/Yoonis Galbeed, waxaan ummada reer Somaliland iyo guud ahaanba halgamaayashii SNM ka tacsiyadaynayaa hadalkii uu dhawaan ku hadlay Siciid Sulub ee uu ku sheegayay in SNM ay dad xaq darro ku laysay,
Hadaba hadalkaasi wuxuu meel ka dhac weyn ku yahay halgankii qadhaadhaa ee naf iyo maalba loo huray iyo Mujaahidintii xaq u dirirka ahaa ee ka soo qayb galay halgankaa.

Hadaba Siciid Sulub iyo kuwa la midka ah waxaan u sheegayaa in halgankii SNM ahaa mid ujeeddooyin leh ee muu-ahayn sida adiga iyo kuwa aad isku nooca tihiin aad u taqaaniin.

Siciid Suluboow waxaan kugu waaninayaa inaanad u noqon hadalada meel ka dhaca ah ee aad dadka u marinayso Wargeysyada iyo TV-yada oo cid kale iska daayo xataa caruurtu kaaga Maadsato.

Maaha markii u horaysay ee aad sidan oo kale hadalo laga yaq-yaqsoodo aad ku hadasho ee waxaa ka horeeyay hadalkaad lahayd Hargeysa badh-baa la haystaa, waxa ka sii horeeyay wixii adiga iyo wasiir hore aad jaraa\idka isu mariseen.
Wasiir waxa fiican inaad baratid asluubta iyo anshaxa hadalku leeyahay. Waxa kale jiray hadalka ay warbaahintu dhawaan kaa soo warisay “Wallaahi inaan mid lagu kala guuro sheegi”.

Hadaba wasiir waxaan kuu sheegayaa haddii la kala guuro adigaa ugu horeeya cidda guuraysa oo aan ninna kaa horaynayn, kolkaa jooji kicinta iyo fidmada aad moodayso inaad kursigaaga ku haysan doonto.

Madaxweynahana waxaan leeyahay, madaxweyne waxaan ahay Suldaan nabada jecel xisbina ma ihi.waxaan anigu jecelahay inaan kuu nasteexeeyo oo kugula talin lahaa inaad ixtiraantid heshiiskii komishanka iyo xisbiyadu wada gaadheen taas oo aan waxba ka duwanayn kan Guurtida oo ay u dhexayso uun muddo koobani madaxweyne waxaa sidaas ku jira danta dalka iyo ta Ictiraafka, anigoo cambaaraynaya cid kasta oo isku dayda inay khalkhal galiso nabadgelyada, Somaliland gaar ahaan kuwa qarxa ka wada.

Waxa kaloo cambaareeynayaa cid kasta oo sida Siciid Sulub garan wayda xilka saaran oo qaran dhan halgankiisii waxaan geyin ku sheegay.

Waxaan aad iyo aad ugu qoslay Jawaabtii Cabdilaahi Cirro ka bixiyey hadal uu Maxamed Kaahin yidhi, waxaan leeyahay wasiirada kursiga ama iskaga kaca ama anshaxa ilaaliya.”

London, April 16, 2008 (Hatuf) - Aadan Muuse Jibril oo ah wakiilka (Somaliland UK Mission ) ayaa Lord Avebury kula kulmay Magaalada London.

Kulankaas oo ahaa mid muhiimad gaara u lahaa labada dhinac, waxa uu Wakiilkada Somaliland si qoto dheer uga waramay geedi socodka dimuquraadiyadeed ee Somaliland ku tallaabsatay. Isaga oo sheegay horumarka iyo wanaaga Somaliland in uu ku xidhan yahay dimuquraadiyadda iyo nabadgelyada ummadda reer Somaliland haysato oo la sii kobciyo.
Aadan Muuse Jibriil isaga oo hadalkiisa sii wata wuxuu yidhi, “Waxaa wax lagu farxo ah dedaaalka ay ummadda reer Somaliland muujisay 17 sano ee aan soodhaafnay iyo nabada ay ka dhaliyeen Mandaqad ay ku badan yihiin awoodaha neceb dimuquraadiyadda iyo kala danbaynta, waxaana wax laga xumaada ah in aanu caalamka ku abaal marin wanaaggii ummadda reer Somaliland mutaysatay oo ah in ay helaan xaqooda oo ah ictiraafka Somaliland xaqa u leedahay.”

Wakiilka wuxuu Lord Avebury uga mahad naqay qaybta weyn ee uu ka qaatay qadiyadda Somaliland.

Waxaa isna halkaas ka hadlay Lord Avebury oo ah Mudane ka tirsan guriga Guurtiga ee dalka Ingiriiska (House of Lords ) ahna shakhsiyaadka sida weyn ugu olololeeya qadiyadda Somaliland oo si diiran u soo dhaweeyey Wakiilka Somaliland Aadan Muuse Jibril iyo Madaxdii ururada reer Somaliland ee wehelinayeyba.

Lord Avebury wuxuu hadalkiisa ku bilaabay siday muhiim u tahay in laysku mashquuliyo xaga horumarka dalka sida waxbarashada caafimaadka iyo dayac-tirka meelaha ahmiyada gaarka ah u leh dhaqaalaha Somaliland sida dekadda Berbera. Isaga oo hadalkiisa sii wata wuxuu yidhi “ururada reer Somaliland ee qurbuhu in ay ahmiyadda saaraaan isku xidhka hay’adaha horumarinta ka shaqeeya iyo ururada ka howl gala dalkii.”

Lord Avebury waxaa kale oo uu ka hadlay sidii layskugu taxalujin lahaa ciyaaraha ama ciyaartoyga reer Somaliland sidii ay uga qayb gali lahaayeen ciyaaraha dibada ama caalamkaba, taas oo qayb weyn ka qaadan karta magaca iyo ictiraafka dalka laftiisa. Waxaa kale oo uu ka hadlay siday muhiim u tahay in laysku xidho dhammaan ururada reer Somaliland ee caalamka ku baahsan iyo faa’iidada ay keeni karto wada shaqayntoodu.

Intaas kadib waxaa halkaa ka hadashay Marwo Lulu Faarax oo ah Madaxa ururka SIRAG UK oo ah ururada sida weyn ugu dooda ictiraafka Somaliland. Iyada oo sharaxaad ka bixisay sida ay iskugu xidhan yihiin ama ay u wada-shaqeeyaan ururada u halgama ictiraaf u doonida Somaliland oo hadda hoggaan adag yeeshay. Kadib waxaa halkaa ka hadlay Maxamed Aadan Xassan oo ah Madaxa ururka NOMAD oo ah ururada qaybta weyn ka qaata xagga horumarka dalka iyo isku xidhka labada bulsho dalka iyo dibada. Kadib waxaa halkaa ka hadlay Dr. Axmed Maxamed (Dr. Bangali) oo ah Mdaxa ururka Somaliland Health Foundation oo sheegay horumarka xaga Caafimaadka iyo waxbarashada qiimaha ay u yeelan karaan horumarka dalka. Kadib waxaa halkaa ka hadlay Axmed Ibrahim Kadleye Madaxa ururka Somaliland Overseas oo ah ururada qadiyadda Somaliland u dooda, waxaanu ka hadlay in ay khalad tahay dawladaha awoodda lihi sida Yurub iyo Maraykanku in ay ictiraafka Somaliland ku riixaan Midowga Afrika oo markiisii horeba la daala dhacaayey dhibaatada ballaadhan ee ka taagan Afrika. Wuxuu yidhi “Waa in dawladda Ingiriisku gacanta ku qabataa qadiyadda Somaliland.”

Nuxurka shirkani wuxuu ahaa sidii uu xidhiidh iyo wada shaqayn wakiilka MudaneAdan ula yeelan lahaa dhammaan ururada iyo shakhsiyaadka ku howlan danaha Somaliland UK, isaga oo hore uga soo qayb galay shirar badan oo ka dhacay UK kuwaas oo dhammaan laga hadlayayey isku xidhka iyo wadashaqaynta ururada reer Somaliland ee ku howshan danaha ummadooda. Mudane Adan wuxuu yididiilo weyn galiyey isku xidhka iyo wada shaqaynta ururada reer Somaliland UK mudadii yarayd ee uu dalkan joogay
Ahmed Ibrahim kadleye
Gudoomiyaha ururka Somaliland Overseas
kadleye024@hotmail.com
London United Kingdom
http://siragandsomalilandoverseas.blogspot.com/

Alla haw naxariistee waxa bishan 08- April -2008 ku geeriyooday dalka Ingiriiska Marxuum (Cabdullahi Maxamed Xirsi ( Ashcari ) .Marxuumkani waxa uu kow ka ahaa muwadiniinta reer Somliland ee dalkooda wax la taaban karo ku soo kordhiyay. Mashaariicda uu keenay waxay yihiin kuwo rasmi ah oo soconaya, bulshadana u leh wax tar weyn.

Haddaba marxuumku waxa uu xubin ka ahaa guddiga maamulka ee u saraysa hay’adda Samafalka S O S oo xarunteedu tahay dalka Austria, hay’ayadan S O S markii ugu horaysay isaga ayaa dalkii Somaliya la osku odhan jiray keenay mid Moqdisho laga dhisay tii Hargeysa laga dhisi lahaana dagaalkii 1988 ayaa ka soo gaadhay. Arrintii kamuu hadhin ee halkii ayuu ka sii waday Illaahayna markii dambe wuu ku guulleeyay oo waxa uu Haya’addii ku qanciyay in Somaliland tahay Dal madax banaan oo dawlad iyo maamul leh lagana samayn karo wax kasta..
Sanaddkii 2000 ayaa waxa la bilaabay Mashruuca Waxbarashada ee Sheekh oo iminka 7 sanno socaday si fiicana u shaqeeya oo cid waliba ka warqabtaa wax tarkiisa.

Waxa kale oo 2006 kii la bilaabay dhismaha mashruuca hargieysa ( Ex-ganet ) & Mashaariida cusub ee sannadkan la bilaabayo oo kala ah Awdal & Sanaag.

Iyagoo faahfaahsan mashaariicdu waa sidan :-
1. MASHRUUCA SHEEKH
a) Dib u dhis buuxda oo lagu sameeyay dugsigii sare ee sheikh oo isugu jira classes iyo hoygii ardayda
b) Waxa lagu daray qayb cusub oo hoyga hablaha ah
c) Iskuulka waxa gala sannad kasta inta ugu saraysa ee imtixaanka dugsiyada dhexe ee dalkan
d) Tayadda macallimiinta & wax barashada oo ah tan ugu saraysa ee aduunka la mid ah.
2. MASHRUUCA HARGIESA
Mashruucan Hargieysa waxa uu ka kooban yahay dhowr qaybood oo kala duwan mashruucan waxa la furayaa haddii eebe yidhaa bisha June -2008
a) Dhakhtar dumarka iyo caruurta ah oo billaash ah
- Dumarka iyo caruurta
- Shaybaadh casri ah
- Farmasi guud
b) Qaybta xanaanada ubadka jilicsan ama aan lahay ehel.
c) Qaybta caruurta aan xerada ku jirin ee dadka jilicsan oo la caawinayo
d) Qaybta wax barashada
- Dhismaha Dugsi cusub & Tayo kordhinta Dugsiga Ganet
e) Dhisme Xarunta S O S ee Somaliya oo Hargiesa ah.
3. MASHRUUCA AWDAL
Mashruucani waxa la bilaabayaa sannadkan 2008 waxanu la mid yahay kan Hargeysa
4. MASHRUUCA ERIGAVO/BURCO
Ceerigaabo waxa la ogollaaday in loo dhiso xarunt iyaduna la mid ah tan Hargeysa
a. Dhakhtar dumarka iyo caruurta ah oo bilaash ah
b. Shay baadh casri ah
5. Burco

Dib hagaajinta Dugsigii farsamada Gacanta ee Burco ayaa guud ahaan la ogolaaday waxana socda imika dejinta miisaaniyaddiisa , taasina Haddii Illahay yidhaa dhakhso ayaa loo soo ansaxin doono.

6. Berbera
Magaaladda Berbera waxa laga furay Clinic billaa lacag ah oo dadka dan yarta ah
Mashruucan oo leh qayb ballaadhin oo sanadaha soo socda lagu dari doono.
Guud Ahaan mashaariicda Marxuumku dalka keenay waxa lagu qiyaasi karaa in ka badan 10 milyan iyo weliba kordhintooda oo mar walba sii badata.
Haddaba Illaahay ayaa ka abaal marin qof kastaa wanaaga uu shacabkiisa u sameeyo
Waxa xaqiiq ah inuu marxuumkaasi innaga maddan yahay in taariikhda baal dahab ah loogu qoro dhinaca horumarka uu wax uga taray.

Oslo, April 16, 2008 (Haatuf) – Ugu yaraan saddex qof oo Soomaali ayaa shalay laga qabqabtay magaalada Oslo ee xarunta dalka Norway, kadib markii ay Bileyska dalkaasi qaab ugaadhsi ah uga soo kala qabteen meelo kala duwan.

Saddexdan qof ee Soomaalida ah ayaa la filayaa in caawa loo soo duuliyo magaalada Nairobi ee caasimadda dalka Kenya, halkaas oo ay joogaan kooxo Maafiyo Kenyan ah oo ku shaqaysta in dadka Yurub laga soo mustaafurinayo ay ka dejiyaan madaaradda Soomaaliya iyo Somaliland, waxaana la filayaa inay saddexdan qof ee Norway laga soo mustaafurinayo ay habeenimada Khamiista tahriib ku keenaan Madaarka Berbera, halkaas laga soo dejiyo.

Tani maaha markii koowaad ee dad Soomaali ah oo laga soo mustaafuriyay dalalka Yurub si tahriib ah loogu soo tuuro garoomada diyaaradaha ee Somaliland iyo Somalia, waxaana dhawr jeer oo hore si tahriib ah loo keenay madaarada Hargeysa iyo Berbera-ba dad Soomaali ah oo laga tarxiilay dalalka Yurub, iyadoo ay dadkaas qaarkood u dhasheen Somaliland, halka qaar kalena ka soo jeedeen Somalia.

Berbera, April 16, 2008 (Haatuf) – Weriyaha Laanta Af-Soomaaliga Idaacadda BBC-da u jooga Hargeysa, ayaa Xalay Barnaamijkii Caweysnimo ee Idaacaddaas ka sheegay in ay shalay galabtii Berbera yimaadeen laba Markab oo ah nooca diyaaradaha dagaalka xambaara ee Maraykanka, kuwaas oo sida uu sheegay ay ugu yaraan lix diyaaradood oo kuwa qumaatiga u kaca ee Helicopter-ka ahi ka soo duuleen isla markaana ay soo fadhisteen madaarka Berbera oo ay marba dhinac kaga soo degayeen.

Hase yeeshee weriyaha Haatuf ee gobolka Saaxil, Axmed Aadan Dheere, ayaa sheegay in wakhtiga BBC-du sheegtay inay yimaadeen Maraakiibtaasi Berbera uu isagu xeebta xaga madaarka Berbera marayay isla markaasna aanu arag wax diyaarado ah oo Madaarka soo fadhiisanaya amaba ka duulaya. Sidoo kalena aanay indhihiisu qaban wax maraakiib ah oo badda taagan ama ay diyaarado ka soo duulayaan. Sidoo kale qaar badan oo ka mid ah dadweynaha ku dhaqan magaalada Berbera iyo nawaaxigeeda oo aanu khadka telefoonka kula xidhiidhnay ayaa sheegay inaanay arag wax diyaarado ah ama maraakiib ah oo halkaas yimid.

Weriyaha oo markii ay BBC-du warkaas sii daysay weraystay dadweynaha reer Berbera ayaa dhammaantood waxay isku raaceen inaanay arag diyaarado iyo maraakiibta la sheegay isla markaana aanay maqal guuxooga.

Mar aanu la xidhiidhnay wasaaradda Difaaca Maraykanka waxa ay sheegeen inaanay xilligan jirin Maraakiib kuwa diyaaradaha qaada (military Aircraft Carrier) oo Maraykan ah oo ku sugan Biyaha badda Cas ee gacanka Cadmeed ee u dhexeeya Yemen iyo Somaliland iyo xataa Badweynta Hindiya toona.

Waxa kale oo ay wararku sheegeen inaanay maraakiibta diyaaradaha xambaaraa ku soo xidhan karin dekedda Berbera, sababta oo ah iyadoo aan u diyaarsanayn inay Maraakiibta noocaas ahi ku soo xidhan karaan.

Hase yeeshee dad badan ayaa warkan u arkay inuu yahay mid olole loogu samaynayo Xukuumadda Madaxweyne Riyaale oo weji gabax kala kulantay muddo-kordhintii ay 10/4/2008 Golaha Guurtidu u sameeyeen muddada xilkeeda.

Waxa kale oo la sheegay in sababta muddo-kordhinta keentay tahay Madaxweynaha oo rajaynayay in Maraykanku yimaado Berbera taasina ay u noqoto hal-ku-dheg uu doorashada ku galo oo uu bulshada cod kaga helo inuu waxqabadkiisu keenay inuu Maraykanku yimaado Berbera, isagoo rajaynayay markii hore inay bishii January ee ina dhaaftay Maraykanku yimaadaan Berbera, ilaa haatana aanu ka quusan taasi, inkastoo aanu Maraykanka ka haysan balanqaad la taaban karo, haddana Madaxweynuhu isagoo ilowsan doorashooyinka Maraykanka ka dhacaya bisha November ee soo socota weli wuxuu maanka ku hayaa in Maraykanku mar uun yimaadaan Berbera ka hor inta aanay qabsoomin doorashooyinka Madaxtooyada Somaliland, si uu labadaa arrimood iskugu beego-na Madaxweyne Riyaale waa sababta ku keliftay inuu golaha Guurtida uga qiil-samaysto sidii muddada loogu kordhin lahaa.

Dhinaca kale Afhayeenka Madaxtooyada Somaliland, Siciid Cadaani Mooge oo aanu xalay khadka telefoonka kula xidhiidhnay ayaa sheegay inaanay waxba ka ogeyn diyaaradaha iyo Maraakiibta dagaalka ee Maraykanka ee BBC-du sheegtay inay yimaadeen Berbera, waxaanu xusay in isaguba uu Idaacadda BBC-da ka maqlay uun.

Dhinaca kale, saanaddii hubka ahayd ee dorraad ciidamada bileyska iyo milaterigu ku qabteen magaalada Burco, ayaa la sheegay inaanay haba yaraatee aanay jirin cid loo qabqabtay, isla markaana ay ciidamada hawl-galka fuliyay gaadhi uun dabada u galeen guriga hubku yaalay, waxaana taasi shaki gelisay dadka, isla markaana waxaa loo malaynayaa inuu ahaa hawlgalkaasi ahaa mid iska qorsheysan oo looga jeedo uun in rayil-caamka laga jeediyo muddo-kordhinta Guurtida ee dadweynuhu si aadka ah uga soo horjeedo.

Cardiff, Wales, April 16, 2008 (Haatuf) – Xaflad aad u heer sareysa oo si weyn loo agaasimay ayaa lagu qabtay Xarunta Welshka ee Cardiff Jimcihii 11/04/2008, Xafladan oo lagu Xusaayey Halgamaaga weyn (Alun Micheal MP) ee ku Suntan Taariikhda Somaliland Mudo dheerna u soo halgamayey Qadiyada Somaliland iyo Iminka oo weli wado ka midho dhalinteeda iyo Xog waran laysku wareysanayo ayaa waxa qabtay Jaaliyada Somaliland ee Wales ee Cardiff.

Xafladdan ayaa ugu horeyn waxa furay Mudane Cabdikariin Cabdi Aadan oo ah Agaasimaha Jaaliyada Somaliland Welshka, isagoo aad ugu mahadnaqay Xildhibaan Alun Micheal MP, masuuliyiinta kale Iyo Dadweynihii Somaliland ee ka soo qaybgalay, wuxuuna ku soo dhaweeyey, Mudane Xasan Maxamed oo ka akhriyey Aayado Quraana, ka dibna wuxuu mahad balaadhan u jeediyey Mudane, Allum Micheal MP oo aanay weligeed ilaawayn Ummadda Somaliland, waxaa kaloo u mahadnaq ugu jeediyey madaxda kale ee sharafta leh iyo dadweynaha Jaaliyada Somaliland iyaguna xafladaas ka soo qaybgalay.

Intaa ka dibna waxaa lagu soo dhaweeyey Gudoomiyaha Jaaliyada Somaliland ee Welshka Mudane Axmed Xasan Carwo, isagoo Gudoomiyuhu u mahadnaqay Mudane Alun Micheal iyo Madaxdii sharafta lahayd ee xafladaas ka soo qaybgashay iyo Jaaliyada Somaliland ee Wales, Isagoo mid mid ugu sharaxay madaxda halkaa fadhiday dadweynihii madashaa isugu timi, isagoo sheegay Alun Micheal in aanu u baahnayn in aan idin baro uuna yahay saxiib weyn oo ay Somaliland leedahay mudo aad u dheerna xidhiidh ka dhexeeyey , wuxuu kaloo sheegay inay iyagana inala joogaan Mudane John Townley oo ah Madaxa Xidhiidhka Caalamiga ee Horumarinta Wales (International Development) isla markaana ah Madaxa Afrika (Head Team For Africa) Iyo Mudane Vaughan Gething oo ah(City Counciler) Xildhibaan Dowlada Hoose ee Cardiff lagana soo Doorto Koonfurta Cardiff(South Cardiff) wuxuuse aad ugu dheeraaday Gudoomiyuhu Mudane Alun Micheal oo sheegay in ay maanta umada Somaliland ogyihiin halka uu kaga jiro dalkeena isagoo ka sheekeeyey taariikhdiisii dheerayd iyo halgankii u soo galay Somaliland oo ahayd taariikh aad u fogayd, isagoo dhamaan mahad balaadhan u jeediyey madaxdaa sharafta lahayd iyo dadweynihii Somaliland ee Xafladaa ka soo qayb galay.
Gudoomiyaha Jaaliyada Wales UK Mudane, Axmed Xasan Cali carwo, ayaa ku maamuusay in uu xafladaa uu hogaamiyo mudanaha laga soo doorto Dowlada hoose Cardiff ( Cardiff City Council) gaar ahaana Xaafada Koonfurta Cardiff (South Cardiff) dadweynaha Somaliland deganyihiin, Mudane, Vaughan Gething oo ah Local Councilor.

Mudane, Vaughan Gething ayaa ugu mahadnaqay sida aad iigu sharafteen ayuu yidhi, inaan anigu daadihiyo shirkan waana ku mahadsantihiin ayuu yidhi, Mudanahu wuxuu sheegay inuu ka soo jeedo Africa (Sambiya)asalkiisu, waxaanu sheegay inuu si gaara u ixtiraamayo mudane Alun Micheal MP oo uu in badan la soo shaqeeyey xilalkii hore ee uu ka soo qabtay Gobolka Welshka.
Nasiib ayaan u helay ayuu yidhi Mr, Vaughan sharafna way ii tahay inaan gudoomiyo xafladan maanta waxaanu u mahadnaqay dhamaan intii soo qabanqaabisay iyo intii ka soo qaybgashay, isla markaana wuxuu ku soo dhaweeyey , Mudane John Townley oo ah Madaxa xidhiidhka Caalamiga ee Horumarinta welshka, Madaxna ka ah Arimaha Afrika (Head Team For Africa).

Mudane John Townley waxa uu mahadnaq u jeediyey dhamaan Masuuliyiinta kale iyo Jaaliyada Somaliland ee Welshka, wuxuu sheegay inay markasta tixgelinayaan Somaliland si ay u xoojiyaan xidhiidhka Welshka iyo Somaliland oo ahaa mid waqti dheer soo bilaabmay sidaa daradeedna ay sabab u tahay inay mashariic badan ka Maalgeliyaan Somaliland siiba dhinacyada Waxbarashada, Caafimaadka , Arimaha Bulshada iyo wixii kale ee loo baahdoba.

Intaa ka dibna wuxuu ku soo dhaweeyey Mudane, Vaughan, Agaasimaha Jaaliyada Somaliland ee Welshka, Mudane Cabdikariim Cabdi Adan.
Mudane Cabdikariim wuxuu u mahadnaqay dhamaan masuuliyiintii qiimaha lahayd ee Xaflada loo qabtay iyo dadweynihii Somaliland ee ka soo qaybgalayba, ka dibna wuxuu ka sheekeeyey agaasimuhu hawlo Waxtar leh oo ay ugu baxeen Somaliland oo ay maalgeliyeen Maamulka welshku una suurta gashay ay ku saabsanaa Dhinacyada waxbarshada, Caafimaadka & Saxaafada Madaxa-banaan.
Iyadoo hawshan ay daadihinayeen Welsh Somaliland Community waxaana iska kaashaday Mashruucan Welshka Iyo Welsh Somaliland Community Link, iyadoo lagu horumarinaayo xidhiidhka qotada dheer ee ka dhexeeya laba qowmiyadood (welshka & Somalilanders)
Waxaanu Booqashooyin hawlo u kala tagnay ayuu yidhi Mudane, Cabdikariim Gobolada Togdheer, Maroodi Jeex (Hargeisa), Sanaag(Erigabo), Saahil(Berbera) iyo Awdal(Boorame) waxyaalaha aanu soo sameynay Mashruuciii aanu u baxnay waxaa ka mid ahaa iyadoo aanu mataanaynay 7school oo Welshka ah iyo & 7 School oo Somaliland ah, kala ah.
2 School oo Hargeisa ah & 2 School oo Welshka ah.
1 School oo Burao ah & 1 School oo Welshka ah.
1 School oo Erigabo ah & 1 School oo Welshka ah.
1 School oo Gebiley ah & 1 School oo Welshka ah.
1 School oo Awdal ah & 1 School oo Welshka ah.
1 School oo Saahil ah & 1 School oo Welshka ah.

Waxaa igu weheliyey socdaalkayga ayuu yidhi, Mudane Cabdikariin, Agaasimaha Horumarinta Mashruuca Mr, Harris iyadoo aanu darasaad ku samaynay sida wax loogu qabanaayo dadka maskaxda ka dhiman oo aanu wadno, iyadoo aanu xidhiidh la samaynay Dhalinyaro Reer Erigaabo ah oo xil iska saaray Farsamada Dhakhtarka Deegaankaas sidii wax looga qabanlahaa, waxaanu iyadana ku guulaysanay inaanu xidhiidh u sameyno Jaamacadaha Somaliland Iyo Welshka, Dalada dowladaha Hoose Somaliland iyo kan welshka, Baarlamaanka Somaliland & National assembly For Wales.

Iyadoo aanu xidhiidhkaa iyo isku xidhkaas u sameynay inay kala faa, ideystaan, iyadoo xildhibaanadii SL ee halkan yimi ay ka faa, ideysteen, iyadoo si gaara markii danbe loo siiyey tababar laba Xildhibaan Cabdikariin Awcali Shabeel & Dr, Axmed cabdi Nuur Kijaandhe waxaana hormood ka ahaa Mudane Allun Micheal MP.
Intaa ka dib Gudoomiyaha Shirku wuxuu ku soo dhaweeyey Codbaahiyaha Mudane Allun Michael MP oo Gudoomiye u ah Ururka Xildhibaanada u ololeeya Soomaliland –U. K ALL Party Somaliland Group isagoo mudanuhu aad ugu mahadnaqay Dadweynaha Somaliland ee xafladaa ku maamuusay, isagoo akhriyey khudbad aad u dheer, uuna sheegay sida ay uga go, antahay inuu ka shaqeeyo ka midho dhalinta Qadiyada Somaliland iyo horumarinta Somaliland Mar kasta iyo waqti kasta.
Wuxuu sheegay Mr, Alun in tartanka dimuqraadiyadu oo marwalba mucaarad iyo muxaafad ka dhexeeya yahay mid caafimaad qaba, ina tusayana inay dimuqraadiyadu shaqaynayso, xumaana aan loo arkin, Mucaarad la, aani Dimuqraadiyadi ma jirayso, waana in mar walba danta guud la wada ilaaliyaa,

Wuxuu ka sheekeeyey Arimaha Taariikhada u gelay Somaliland oo ay ka midtahay Arintii Doorashada Madaxtooyada Somaliland 2 0 0 3 oo ku sheegay in uu aad ugu amaanayo Xisbiga Kulmiye, isagoo sheegay in Mareykanka (USA) oo ah wadan weyn ay codad aad u farabadan lays dheeraa hadana ay Algore iyo Bush tartankoodii laysla galay Maxkamada sare ee Mareykanka, ayaa Somaliland oo ah wadan Cusub oo lays dheeraa 80 Cod Kulmiye iyo Udub ayaa Taariikhda waxay gashay sida ay u markiiba u aqbaleen Xisbiga Kulmiye gaar ahaana Gudoomiyaha Xisbiga Kulmiye sidii masuuliayadu ku dheehnayd, Abaal Weyna ay dadka Somaliland ugu hayaan xisbiga Kumiye Iyo Gudoomiyahooda.

Waxaa uu Mudane Allun Michael yidhi “Waxa aad laygu amaanay oo layga waramay shirweynihii Xisbiga Kulmiye ee Hargeysa lagu qabtay dhawaan sida guusha ah ee uu ku dhamaaday, ee dimuqraadiyada lahayd waanan ku hambalyeynayaa”, isagoo xisbiyada kale ku booriyey inay ku daydaan sidaa kulmiye sameeyey.
Waxa kaloo uu sheegay Mudane, Alun Michael in ay Adna Adan Ismaciil imanayso Xagaaga soo socda halkan si ay u gudoonto Shahaado Sharaf ay siinayso Jaamacada Wales, taas oo ay ku mutaysatay Waxqabadkeedii balaadhnaa ee dhinaca caruurta iyo Haweenka.

Mudane Allun waxaa la weydiiyey su, aal aad u mihiim ahayd oo ahayd Maxaa hortaagan Aqoonsiga Somaliland, , Wuxuu ku jawaabay Horta dalkan Somaliland Xoriyad ayuu helay, muddo gaabana waxuu ahaa Xor, taasi sharciyan oo ah mid suurta-gal ka dhigaysa gooni-isutaaga, Balse ma jirto Maxkamad taas fulin kartaa, waana arin u baahan dadaal dal-dal loola xidhiidho waxaana la doorbidayaa dalalka Africa, Itoobiya waxay noo sheegtay inayna ugu horeynayn oo ay taariikh ahaan adagtahay, waa laga yabaa inay South Africa Bilowdo, Dadaalka runta ah waxa ka laga doonayo Reer Somaliland, waxaana lagu talinayaa inay wadahadal la yeshaan Somalia, mase la ogola in dhismaha Dimuqraadiyada Somaliland la wiiqo, Taas ayaanu Madba ahaan markasta Difaacaynaa.
Geba-gebadii Xafladaa qiimaha lahayd waxaa lagu soo dhaweeyey oo soo khatimay Oday ka mida Odayaasha Jaaliyada Somaliland UK gaar ahaana Welshka Mudane, Ibrahim Carab Jaamac Wuxuu aad ugu mahadnaqay Madaxdii sharafta lahayd ee xafladaa ka soo qaybgalay gaarna ahaana Allun Micheal iyo weliba dadweynihii Somalilandba.

Mudane, Ibraahim Carab Jaamac wuxuu ka sheekeyey Halgankii Dheeraa ee Mudane Allun Micheal soo maray kana soo shaqeeyey Arimaha Somaliland welina uu ku jiro, taas oo ku sheegay inaanay is taahilin inaanu lacag badan ku siino, lakiin ay noqon doonto inaan ku Xusi-doono kuna Xardhi doono Taariiklhda Jamhuuriyada Somaliland
Taas oo aan doonayno inaanu ku muujino inay ubadkayagu akhristaan mustaqbalka, Tacabkaa badan ee aad gashatay Somaliland, oo aanu kugu faano.
Wuxuuna ku dhamaaday Kulankaasi si guula oo ay farxad aad u weyn ku dheehantahay.
By Adan Yuusuf Cilmi UK.
 

Wajaale/Gabiley, April 16, 2008 (Haatuf) – TV-ga laga maamulo Madaxtooyada iyo Radio Hargeysa, ayaa xalay laga sii daayay war sheegaya banaan-baxyo ka dhacay Gabiley iyo Wajaale oo lagu taageerayo muddo-kordhinta Golaha Guurtidu u sameeyay Daahir Riyaale. Hase yeeshee dad farabadan oo reer Wajaale iyo Gabiley ah ayaa sheegay inaan haba yaraatee wax banaan bax noocaas ahi ka dhicin magaalooyinkaas, isla markaana ay idaacadda iyo TV-ga ka been abuureen dadka magaalooyinkaas.

Dadkani waxa kale oo ay sheegeen inay jiraan shakhsiyaad Hoolka dawladda hoose ee Gabiley lagu xareeyay oo uu Maayarka Gabiley Xuseen Jameeco kula shiray, balse aanu jirin isu-soo-baxa la sheegay ee idaacadda iyo TV-gu ku celcelinayeen, waxaanu TV-ga Dawladdu isticmaalay muuqaalka mudaharaado hore oo Gabiley ka dhacay.

“Waxaa looga jeedaa in lagu waxyeeleeyo banaan-bixii reer Burco ee sharafta lahaa, waxaanuna u aragnaa in meel lanagaga dhacay”. Sidaa waxa yidhi nin magaciisa ku sheegay Caanteynle oo Haatuf la soo xidhiidhay.
Maaha tani beentii ugu horeysay ee warbaahinta dawladdu kaga been-sheegto dadka shicibka ah ee Somaliland, balse marar hore ayay sidan oo kale warbaahinta ummadda u adeegsatay been iyo borobagaande looga dan leeyahay inay taageero ku hesho Xukuumadda Riyaale iyo xisbul-xaakimka UDUB.

Top

Hargeysa, April 16, 2008 (Haatuf) – Bayaan ay soo saareen Cuqaasha Beesha Arab, ka dib shir balaadhan oo ay isugu yimaadeen markay taariikhdu ahayd 13-kii bishan April, isla markaana ay ku lafa-gureen xaalada cusub ee uu dalku galay.

Ka dib dood dheer iyo falanqayn waxay soo saareen qodobadan hoos ku qoran:-
1- Waxaanu taageersanahay heshiiskii ay soo saareen Komishanka doorashooyinka Qaranku, saddexda Xisbi Qarana sexeexeen, iyada oo ay ahayd in ay doorashadu xiligeedii qabsoonto, haddana Soomaalidu waxay tidhaahdaa waxa Umusha u dan ah ayaa Ilmahana u dan ah. Heshiiskii saddexda Xisbi iyo Komishanka doorashooyinku isla gaadheen wixii laga daba keenaa waa xaaraan mana taageersanin.

2- Golaha Guurtida waxaanu leenahay idinka ayaa la idiin kordhiyay muddada, iyada oo aan la isla ogolayn, sharcina aanay ahayn, hadaad maanta idinkuna keentaan korodhsiimo waxay u muuqataa isku shushubano, waxaana hore loo yidh Hal xaaraan ahi Nirig xalaal ah ma dhasho. Waxaanu idin leenahay qodobka aad u cuskateen kordhinta oo aan taagnayn xiligiisii, oo aan dalku xaalad dagaal ku jirin hadii aad imika ogaateen Illaahay baan qaldamine bini aadamku wuu qaladamaa, ee ka noqda kordhintanaas, oo ku waafaqa saddexda Xisbi iyo Komishanka doorashooyinku waqtiga ay u cayimeen qabsoomida doorashooyinka.
Waxaanu leenay in badan ayaad Awoowayaal dalka nab ku soo daajiseene maanta ha ku celinina khal-khal iyo dhibaato.
3-Waxaanu heegan u nahay oo aanu u taaganahay ilaalinta nabadgalyada iyo jiritaanka Qaran-nimada Somaliland.
Magacyada Cuqaasha Bayaanka soo saaray.
1- Chief Caaqil Cabdi Iimaan Jaamac,
2- Chief Caaqil Baashe Cismaan Yuusuf
3- Chief Caaqil Kayse Bade Cabdile,
4- Chief Caaqil Maxamed Xasan Dhameeye,
5- Chief Caaqil Axmed Cayuun,
6- Caaqil Aabi Muuse Cilmi,
7- Chief Caaqil Axmed Barre Caydiid,
8- Chief Caaqil Maxamed Faarax Diiriye
9- Chief Caaqil Deeq Cabdillaahi Cali,
10- Caaqil Xasan Cabdi Jaamac,
11- Caaqil Maxamed Xaashi Khayre,
12 Oday Aadan Cabdi Fidhin iyo
13- Oday Jamaal Simane Cali. ”

Maxamed cismaan Dubbe Q-19-aad

Nin ku dilay hadh kuuma jiido!

Xukuumadda ayaa beryahan danbe waxa ay ku talaabsatay xeelado siyaasadeed oo isburinaya.qaraxyo ay iyadu ka dambayso oo hadana ay cid kale u xidh xidhayso,muddo kordhin sharci daro ah,iyo cabsi galin ay dadweynaha kula kacayso ayaa ugu waaweyn waxyaabaha ay dadweynuhu ka cabanayaan.magaalooyinka waaweyn ayaa isu rogay sidii oo uu milatari dalka la wareegay.dadka falanqeeya siyaasada Somaliland ayaa ku tilmaamay in arimahani ay hordhac u yihiin falal kalitalisnimo ah oo ay xukuumadu ku doonayso in ay xilka ku sii haysato.

Dadka qaarkood ayaa iyagu ku doodaya in xukuumada Riyaale ay horeba ugu talaabsatay talaabooyin kalitalisnimo ah oo aad u waaweyn.kuwaasi oo ay ugu darnaayeen xadhigii suxufiyiinta Haatuf,afgambigii dalada shuro-net,xadhigii siyaasiyiinta urur siyaasadeedka QARAN.

1-Doorasho khaldan (wrong choice)
Haddaba waa maxay sababta uu madaxweyne Riyaale mar kali ah isugu rogay kali taliye aan jixin jixin aqoon? Dadka reer Somaliland ayaa ku kala gadisan jawaabta su’aashan.dad badan ayaa ku doodaya in marka horeba aanu Madaxweyne Riyaale ahayn qofkii ku haboonaa in uu dalkan hogaamiyo,sababtoo ah bay leeyihiin waa mida koowaade madaxweyne Riyaale sifihii uu ku dhaxlay kursiga,markii uu marxuum Cigaal dhintay ayaa ahaa mid qayral dastuuri ah,sababtoo ah bay leeyihiin dastuurku waxa uu dhigayay in uu xilka qabto gudoomiyihii Guurtida ee wakhtigaasi.hase ahaatee lama raacin dastuurkii ee waa la baal maray waxaan madaxweyne loo doortay Daahir Riyaale oo ahaa Madaxweyne ku xigeen. Waxa kale oo ay dadkani ku doodayaan in mar labaadkii markii ay saddexda xisbi ku tartameen jagada madaxweynenimada ee uu xisbiga UDUB 80-ka cod kaga helay xisbiga KULMIYE ay ahayd in la dhiso dawlad wadaag ah,sida imikaba ka dhacday Kenya.dadka qaarkii waxa ay ku doodayaan in aanu Madaxweyne Riyaale marka horeba aanu lahayn khibradii iyo aqoontii siyaasadeed ee dalkan lagu hogaamin lahaa, marka la eego aqoontiisa waxbarasho iyo tiisa siyaasadeedba oo aad uga hooseysay labadii musharax ee kula tartamayay jagada madaxweynenimada, kuwaasi oo kala ah Axmed Maxamed M. Siilaanyo (KULMIYE),iyo eng. Faysal Cali Waraabe (UCID).

2-Urursiga hantida shicibka tabaalaysan (corruption).
Dadka qaarkood ayaa iyaguna ku doodaya in sababta ku kalifaysa in uu Riyaale isu rogo kali taliye ay tahay isagoo ilaashanaya maaliyada faraha badan ee uu qaato.dadkan ayaa ku doodaya in madaxweyne Riyaale mushaharkiisu uu yahay ( 520,000 dollar waxa uu ka badan yahay ka madaxweynaha maraykanka oo ah 400,000 dollar. Mushaharka Madaxweynaha oo dhan (2,600,419,200) waxa uu ka badan yahey:
a) Miisaaniyada wasaarada Arrimaha Dibadda (2,074,434,440) iyo ta cadaaladda (514,069,600) oo la isku daray oo isku noqonaya (2,588,504,040).
b) Waxa kale oo uu ka badan yahey miisaaniyada Beeraha (1,094,563,148), ta xannaanda xoolaha (1,088,147,200) iyo ta Hay’ada Nerad (Aafada dabiiciga ah) oo la isku daray oo isku noqonaaya (2,588,504,040)
c) Waxa kale oo uu ku dhaw yahay afar laabka kharshka tacliinta sare oo isku dhan (660,000,000)
d) Waxa kale oo aay ka badantahey miisaaaniyada afar (4) wasaaradood oo la isku daray kuwaasi oo kala ah:
1) Cadaaladda 514,069,600
2) Diinta iyo awqaafta 607,840,880
3) Dib-U-Dejinta 508,136,720
4) Ciyaaraha 775,848,560
Miisaaaniyada oo uu Madaxweynuhu kelidii maamulo ayaa hadana kharash-kasta oo ku baxa Qasriga Madaxtooyada laga bixiyaa Wasarada Hawlaha Guud. .waxa xusid mudan in aan madaxtooyada biyaha iyo laydhka aan midna laga bixin.
Kharashka u gaarka ah ilaalada Qasriga Madaxweynaha waxa uu dhan yahay(2,152,855,12)
waxaanay ka badan tahey:
a) Miisaaniyada wasaarada khaarajiga iy Ictiraaf raadiska oo ah (2,074,434,440)
b) Waxa kale oo aay ka badan tahey wasaarada Beeraha (1,094,563,148)
c) Waxa kale oo aay ka badan tahey miisaaniyada caddalada (514,069,600), miisaanyada Maxkamada Sare (772,236,800) iyo ta Xeer Ilaaliyaha Guud (653,074,000) oo la isku daray oo isku noqonaaya (1,939,380,400).
Waxa aad xisabta ku darsataa miisaaniyada Madaxtooyada oo iyana ah $1,703,927. Taasi oo ka miisaniyad badan lix iyo toban (16) wasaradood iyo todoba hay'adood (7) oo la isku daray miisaaniyadood.
La soco

“Dhaqaalaha Dalka Waxba Laguma Qabto, Musuq-Maasuq Baa Dalkii Lagu Dhamaystay oo 37 Markab Ayaa Lala Galay Heshiis Oo Xaalufiyey Khayraadkii Dalka”

Hargeysa, April 16, 2008 (Haatuf) - Masuuliyiinta garabka haweenka ee xisbiyada mucaaridka ah UCID iyo KULMIYE ayaa cambaareeyey go’aankii golaha Guurtida ee muddo kordhinta xukuumada Madaxweyne Riyaale, kaas oo ay ku tilmaameen mid qayrul sharciya.

Waxaa haweenka xisbiyada mucaaridku eedaymo u soo jeediyeen qoyska Madaxweyne Daahir Riyaale kaahin siiba marwadiisa Huda Barkhad Aadan oo ay ku tilmaameen mid caado ka dhigatay musuq-maasuq iyo ku tagrifalka hantida ummada. Sidaana waxa ay haweenku ka sheegeen shirjaraa’id oo ay haweenka xisbiyada mucaaradku shalay wada jir ugu qabteen xarunta xisbiga UCID ee gobolka Hargeysa. Ugu hirayna waxa shirkaas ka hadashay Afhayeenka garabka haweenka ee xisbiga UCID Xaliimo Ismaaciil Raage waxayna tidhi “ sharci darada Golaha Guurtidu soo jeediyeen ee muddo kordhinta ah waxaan mar labaad iyo mar sadexaadba ku celcelinaya sharci darada golaha guurtidu ay dastuurka ku jabiyeen ee mudadii dhamaatay ay muddada kale ee qayral sharciga ah ugu kordhiyeen taasi oo ay dalka ugu talo galeen, burbur iyo fawdo abuur iyo inay na-qixiyaan, dhibaato inay noo horseedaan waase aanu diidanahay. Waxaan kasoo baxnay oo dalkaygu kasoo daalay dagaal, dhibaato, burbur agoomo dil, qaxooti waxay doonayaan guurtida iyo Riyaale inay mar labaad dib noogu celiyaan yeeli mayno taa waanu kasoo horjeednaa, madaxwaynahana waanu cambaaraynay sharci darada qayral xadka ah ee ay doonayaan inay nagu burburiyaan, caruurtayadii waxay ku dhamaatay tahriib, camal la’aan baana haysata.

Caruurtii intaas oo kun ayaa maalin walba isku guraysa doonyaha oo badu liqaysaa, dhaqaalaha dalka kasoo baxa waxba naloo guma qabto, marwada koowaad musuq masuq ayey dalkii ku dhamaysay oo ku laasatay waxaanay samaysay 37markab oo calanka Somaliland ka taagan yahay ay la gashay heshiis oo saxeexyadoodii laga helay xaalufiyayna khayraadkii dalka.

Dhamaan khayraadkii dalka maraakiibtaa ay Hudi kow ka tahay ayaa xaalufiyey. Waxay badu leedahay sida kaymaha hawdkeenu u baxaan ayey kaymo u leedahay oo khayraadka bada ku jira daaqaa kuna nool yahay yahay waxaa la galiyey shabagyo tiro badan kuwaas oo waxba reebaynin oo dib loogu aayayn oo nabaad guurisey badeenii Huda ayaa kow ka ah. Waxaa la ogaa bishii u horaysay 2007kii markay musuq maasuqaa soo bandhigtay Haatuf jabkii iyo balanbalkii xasuuqii iyo dhibaatadii kasoo gaadhay ee jeelka mandheera maxkamada looga dhigay goob joog ayeynu wada ahayn, hadii la taabto dalkan musuq maasuqa ay ka gaysteen qoyska madaxtooyadu ee Qaahira ka dhisteen two tower kii marykanka laga dumiyey oo kale ee ay ka dhisteen xaafada maalqabeenada Qaahiri ay guryaha ka dhistaan, qofkii tilmaamana miyaa la qabsanayaa,” ayey tidhi Xaliimo Ismaaciil iyadoo intaa ku dartay inay marwada koowaad soo dhaaftay heerkii marwo -nimo ee ay gurigeeda ku joogtay ileyn dawlad xil uma haysee.
Waxaa kale oo iyana halkaa hadal kooban kasoo jeedisey Gudoomiyaha Gobolka Qaranka haweenka ee UCID Sahra Xirsi waxay tidhi “ Qofwalba waxa uu hadlaa rayigiisa iyo garashadiisa, aniga oo ku hadlaya afka garabka haweenka waxaan raacsanahay oo garab taaganahay saddexda xisbi go’aankii ay qaateen taa waanu ku raacsanahay hadaanu nahay garabka haweenka ee KULMIYE garabka haweenka ee UCID, dhalinyarada labada xisbi qaran taas oo aanu heshiis ku nahay jecelahayna inaanu anagu had iyo jeer noqon kuwa fadado kiciya, inaanaan noqon kuwa dalkooda burburiya, horu socod ayaa Somaliland lagu ogaa saddexdii doorasho ee hore si sharafleh oo qurux badan oo la is dhinac taaganyahay oo wax la isku haneeyo bay u dhacday, aniga oo jecel dalku inuu wax noqdo, dadku inuu wax noqdo, Somaliland gooni isku taageeda inaanu baahino, cadawga inaynu u jabin, hadalkana waxaa laga raacaa Rag iyo Dumarba inta muhiimka ah qofkii doorashada ilaahay siiyo waa nasiibkii laakiin wuxuu qofku xaq u leeyahay iyo xisbigu wuxuu xaq u leeyahay iyo dalku wuxuu xaq u leeyahay iyo dadku waxay xaq u leeyihiin hala mariyo marka la mariyo wakhtigii doorashada dee cida heshaa waa nasiibkeed laakiin yaan la bilaabin buuq iyo qaylo afxumo iyo sumcad xumo somaliland ku dhacda oo aynu ugu jabno cadawga, taasna aniga ka soo hor jeeda, marka wakhtigu gaadho nin walba waxa uu ilaahay ugu talo galay buu qaadabayaa, laakiin jiid-jiid iy fadeexad afxumo ceeb iyo somaliland oo sharaftu ka dhimato ama cadowgu soo hiigsado, hadaanu nahay hooyooyinka somaliland ma ogalin waxaananu ka dhimanaynaa, waxanu ka soo baxnay qaxooti hawd baanu uga googo’nay oo qaxootinimo ayaanu sanado ku soo qaadanay, oo itoobiya marti u soo noqonay markaa inay Somaliland reefas ku socoto sida baabuurta, uma baahnin,, intaa kadibna waxaa hadal iyaduna ka jeediyey shirkaas ay wada jirka u qabteen garabada haweenka ee labada xisbi mucaarid , Gudoomiyaha garabka haweenka ee KULMIYE ee gobolka Maroodi Jeex, Layla Cismaan waxaanay tidhi “waxaanu marka hore si wada jira u taageeraynaa go’aannkii labada xisbi ee ahaa maalinta dawlada mudadeedii ku eeg tahay 15ka may go’aankaas waxaanu ku racsanahay gudoomiye-yaashayada in 15ka may marka ay gaadho muddadii xukuumadu dhamaatay sharci lagu kordhiyaana aanu jirin aanu oolina horta taas waxaanu ku raacsanahay xisbiyadayada ta kale waxaanu taageersanahay go’aankii saddexda xisbi qaran komishanka iyo deeq bixiyayaasha ee ay u cayimeen wakhtigaas doorashada taana waanu taageersanahay, waxaan usoo noqonayaa guurtida, guurtida go’aankeeda waanu cambaaraynaynaa aad iyo aad ayaanu u cambaaraynaynaa waanaanu ka xunahay odayashii dalka ugu waaweynaa ee guurtidii ummada u ahaa inay wax yar oo aan macnaba lahayn marka si loo eego aan macnaba lahayn ku burburiyaan nabad galyadii dalka ee mudada dheer loo soo halgamay oo ay halgankeeda ka mid ahaayeen ee wixii loo soo maray ay ogaayeen inay muddo yar oo gaaban oo wax aan macno lahay oo afar bilooda ama saddex bilooda ay fawdo ku galiyaan oo muran ka dhasho waanu ka xunahay may ahayn run ahaantii ragii sidaa yeeli lahaa guurtidii bay ahaayeen guurtidu waxa ay ahayd in ay dadka dhex u ahaato wixii mashkilada ee yimaada inay xalilaan ee may u fadhiyin in ay mishkilad abuuraan waanu ka xunahay mashaakilka dalka soo food saaray, inay iyagu mashkilad abuuraan waanu ka xunahay aflagaado ma gayaan, laakiin waanu diidanahay in ay iyagii noqdaan hay’ad mushkilad abuur ah imikana iyagaa mashaakilkii abuuray dalkiina fawdo galiyey dadkii iyagaa shaki galiyey waxay Soomalidu tihaahdaa “Jinni ninkii keenaa bixiya” iyagaa keenay fawdadan iyagaana looga fadhiyaa sidii ay u furdaamin lahaayeen, ta muddo kordhinta madaxweynuhu muu ahayn mid lagu soo doortay shir beeleed, madaxwaynuhu wuxuu ku yimid doorasho, in guurti shir beeleed ku fadhidaa in ay muddo u kor dhisaa waa foolxumo waana qayrul dastuur, buugan yar ee intan le’eg sorry soo qaad ayaan lahaa ee waa soo ilaabay, buug afsoomaali ku qoran, qofwalba oo Somaliland ama Somalia u dhashay wuu akhriyi karayaa hadii qofkii wax xumaynayaa qodob intuu cuskado dabadeed siduu doono u fasiro, horta waa ayaan daro inaynu wax ku hagaajisano ayaynu u samaysanay laakiin in kii meel qaloocinayaaba uu dastuurka qodob qaato oo siduu doono u fasiro umaynaan qaadan, taa waxaa ka qurux badnaan lahayd in dasatuurka af kale lagu qoro oo aan afsoomali ahayn si loo yidhaahdo dadka qaar luuqada uu ku qoran yahay ayay fahmi waayeen si loo yidhaahdo oo ka wax qaloocinayaa uu yidhaahdo ama af Ingiriisi ayuu ku qoran yahay ama Carabi ama Talyaani oo qofkaasi wuxuu garan waayay macnihii eraygaas ama macnihii qodobkaasi ayuu garan waayey baa ka qurux badnayd, sababtoo ah waxaynu isla fahmi wayney buug yar oo qodobo af-Soomali ku qoran oo qof waloo reer Somaliland ama Somali ahi fahmi karo waa mishkilada waxa ina haysta waxa weeyi dastuurkii ayaa qofwalba sida uu doonayo u fasirtay in loo fasirtana may ahayne waxa ay ahayd in loo fasirto sidii loo qorayo bay ahayd, madaxwaynaha waxaan leeyahay doorashaad ku timide ku maad iman shirbeeleed, in aad maqasho odayaal meel iskugu yimid oo loo dhigay xalin dhibaato loo dhigay meesha inay kuu kordhiyaan afar bilood iyo saddex bilood inaaad aqbasho taasi adigay ayaan daro kuu tahay, doorashaad ku timid waa in aad doorasho qabato hadii aad doorashadii hesho shacabkii shalay codka ku siiyey way joogaane haa waanu kuu hambalyeynaynaa haa waad helaysaa laakiin waxbaan afduubayaa oo saddex bilood baan muddo kordhin ka dhiganayaa muddada sadexda bilood ama sanadka dib loo dhigay waa wakhtigii doorashadu dhici lahayd, waxaynu isku qasaynaa wakhtigii doorashada iyo muddo kordhinta dawlada mudo looma kordhin karo doorashay ku timid doorashana la qabanayaa, waxan la wad-wadaana waa wakhtigii doorashada, markaa waxaanu dawlada leenahay oo aanu madaxwaynaha leenahay madaxwayne ha u riyaaqin, wax aan dastuurku ku siinayn, ha u riyaaqin hadal beena, ha u riyaaqin nimanka agtaada jooga iyo guurtidaba waxay kuu sheegayaan ha u riyaaqin, ummadan madaxwayne ayaad u tahay mucaaridkooda iyo muxaafid-koodaba, looma baahna in aad afar nin iyo afar qof taladooda qaadato, waa in aad ummada taladeeda qaadato anagu mucaarid baanu nahay hadana madaxwaynaad noo tahay, haa dabcan madaxwaynihii ummada adigaa ah oo maanta fadhiya oo madaxwayne ah laakiin afar nin oo hoosta kaaga naban oo mucaaridkan kugu dira mucaaridkani waa ragii dalkan lahaa, meel la tagi maayo hadaan wad helin ninkii wad helo mooyee, hadii laguu kordhiyo iyo hadii aad haysato halkan ayuun bay joogayaan oo Illaahay baa boqcadan ku abuuray.

Waxa kale oo halkaasi ka hadlay Gudoomiyaha garabka haweenka ee xisbiga Kulmiye Canab Cumar Ileeye, iyo xubno kale oo haweenkaasi ka mid ahaa iyo waliba dhalinyarada xisbiga UCID, kuwaas oo dhamaantood ka waramay xaaladaha adag ee dalka ka jira.
 

Top