Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

Ma Dhabbaa In Muuse Biixi Wada-hadalada U Socda Mucaaradka Iyo Xukuumadda Uu Ka Muujiyey Dabacsanaan Ka Badan Tii Axmed Siillaanyo Laga Filayey? 

Mucaaridku Haddii Uu Aqbalo Damaanad Ka Yar Dawlad-Wadaag waxay Khiyaameeyeen Taageerayaashoodii

Riyaale Oo Wasiirkii Maaliyadda Ku Amray Inuu Hortago Guddida Dhaqaalaha Baarlamaanka Kadib Kulan Dhexmaray Isaga Iyo Shirgudoonka Wakiilada

Golaha Guurtidda Oo Fasax Iska Galay Iyadoo Xeerar Ka Soo Gudbay Wakiiladuna Ay Horyaaleen

Kulan Lagaga Hadlayay Qorshaha Caafimaadka Gobolka Awdal Oo Lagu Soo Gebogabeeyey Borama 

“Beeshu Waxay Xaq Iyo Xuquuqba U Leedahay Inay Hesho Gobol”
War-murtiyeed Guddida Horumarinta Beesha Ciida-gale

Siyaasiyiin Iyo Odayaal Reer Hargeysa Ah Oo Difaacay Eedo Loo Soo Jeediyay Madaxweynaha Iyo Shacabka Djibouti

Kooxda Alshabaab Oo Dooratey Hogaamiye Cusub  

Dal-jire: “Kase Waayeel Wuxuu Waa Qabaal Waana Kabataane”
“We Love America.”

Magaalooyinka Koonfur Afrika Oo Qalalaase Iyo Rabshado Hadheeyeen 

ODHAAHDA AKHRISTAHA: Wada-Hadalka Uu Furay Maamulka Somaliland Ee Iyaga Iyo Mucaaridka Xaalad Ku Dhaaf Iyo Dhabo Waa Midkee?
Ibraahim Nuur Garow.  

Gabiley, May 25, 2008 (Haatuf) – Xaflad loogu dabaal-degayo gobolka cusub ee uu dhawaan Daahir Riyaale u magacaabay Gabiley, ayaa la filayaa inay maanta isku arkaan madaxda axsaabta qaranka, kuwaas oo si wada-jir ah uga qayb-gelaya damaashaadka loo samaynayo Gabiley.

Munaasibaddan oo muddaba diyaar-garowgeeda lagu jiray, ayaa maalmihii u dambeysay dhaqdhaqaaqeeda aad looga dareemayay Degmada Gabiley iyo caasimadda Hargeysa-ba, iyadoo maamulayaasha maamulka degmada Gabiley iyo masuuliyiin ka tirsan Xukuumadda Riyaale ay ku hawlanaayeen qorsheynta xalfadda loogu wanqalayo gobolkaas cusub.

Ilaa hadda waxay wararku sheegeen inay xafladdan ka qayb-galayaan Shirgudoonka Wakiilada, Madaxweyne ku-xigeenka Axmed Yuusuf Yaasiin, iyo labada gudoomiye ee xisbiyada mucaaridka KULMIYE Axmed Siillaanyo iyo UCID Faysal Cali Waraabe, Mudaneyaal ka tirsan saddex gole, siyaasiyiin, madax-dhaqameedyo iyo marti-sharaf kale oo badan.

Ammaanka degmada Gabiley ayaa la sheegay in si xoog ah loo adkeeyay, iyadoo halkaas la geeyay ciidamo aad u tiro badan oo isugu jira Bileys iyo Milateri, iyo weliba ciidamada Sirdoonka, kuwaas oo ilaa shalay laga dareemayay dhaqdhaqaaqooda.

Maamulayaasha qabanqaabinaya xafladda loogu dabaal-degayo gobolka cusub ee Gabiley, oo uu ugu horeeyo maayarka Gabiley, Xuseen Jameeco ayay wararku tibaaxeen inay ku hawlan yihiin sidii aanay mucaaridku saameyn weyn ugu yeelan lahayn dabaaldegaas iyagoo dhabar ka taabasho ku bixinayay warqaddaha lagu marti-qaadayo dadka aan ahayn xisbiga UDUB, sidii ka dhacday xafladdii loo sameeyay gobolka loo bixiyay Selel ee degmada Saylac, kaas oo masuuliyiin ka tirsan mucaaridka oo u dhashay degaankaas loo diiday inay ka hadlaan munaasibadaas. Sidaas darteed waxay kooxdanna ku talo-jiraan inay xadiddaan dhawaaqa mucaaridka, iyagoo ka cabsi qaba in dhaliilaha Xukuumadda iyo weliba saluug la xidhiidha dhinaca xuduudda gobolkan Gabiley uu yeelano halkaas laga soo jeediyo.

Gobolkan oo aanu Riyaale ilaa hadda u magacaabin Badhasaab iyo degmooyinka hoos imanaya gobolka, ayaa la rumaysan yahay inay dad badan oo reer Gabiley ahi ay ka biyo diideen sababta loo dhammaystiri la’ yahay dhismaha gobolka, waxayna dad badan oo degan gobolkaas degan ugu muuqataa in Xukuumadda Riyaale damacsan tahay qorshe ay ku kala dhantaalayso xuduudaha uu yeelanayo gobolkaasi.


 

Boorama, May 25, 2008 (Haatuf) – Wararka ka ka imanaya magaalada Hargeysa soo gaadhaya Boorama ee ku saabsan wadahadalada u socda xukuumadda iyo axsaabta mucaaradka ah, ayaa la sheegeyaa in siyaasiyiinta ka qaybgeleysa wadahadaladaasi ay muujiyeen tanaasul ka badan intii laga filayey qodobada la isku hayo qaarkood.

Sida wararkaasi oo aan la ogeyn xaqiiqdoodu sheegeyaan, waxa wada-hadalkana ka soo baxay mawqifyo kala duwan oo ay wada hadaladaasi iska taageen rag siyaasiyiin la filayey inay mawqif adag oo aan dabacsanaan lahayn ka muujin doonaan marka ay saddexda xisbi ee qaranka iyo dawladdu isku horfadhiistaan wadahadal la doonayo in lagu dejiyo xiisadda siyaasadeed ee dalka ka taagan.

Inkastoo aan la ogeyn meesha ay marayaan wada-hadaladaasi, balse sida ay wararka qaarkood sheegeyaan, waxa haatan waanwaanta lagu dejinayo xiisadda siyaasadeed ee ka dhex taagan dawladda iyo axsaabta mucaaradka, lana filayo inay isniinta ka soo baxaan warar la isla ogyahay, ayaa la sheegeyaa inuu ilaa imika jawi qarsoodi ah ku socdo, isla markaana wararka laga sheegeyo ay noqon karaan kuwa been ah iyo kuwa xaqiiqda u dhaw, wararkaas oo qaarkood sheegeyaan in dhinaca xisbiga Kulmiye uu haatan soo bandhigay arrimo door ah oo ku dhawdhaw mawqifka ay taagan yihiin guddoomiyaha xisbiga Mucaaradka ah ee UCID iyo UDUB, halka xisbiga Kulmiye-na uu labadaasi aad ugu dhawyahay kaddib markii sida la sheegeyo uu guddoomiye ku-xigeenka koowaad ee xisbiga KULMIYE, Muuse Biixi Cabdi uu wada-hadaalkaasi ka muujiyey tanaasul badan oo aanu raalli ka ahayn guddoomiyaha KULMIYE Axmed Siilaanyo.

Sida ay sheegeyaan wararkaasi, waxa dabacsanaanta Muuse Biixi ku timi ayaa la leeyahay culays kaga yimi dhinacyo badan, maadaama dad badan oo halkan joogaa aaminsanaayeen in Muuse Biixi noqon karo caqabadda ugu weyn ee wada-hadaladaasi ka socon waayaan, isagoo lagu tirinayo inuu ka mid yahay mucaaradka ugu mayalka adag ee faraha baas ku haya xukuumadda Rayaale, balse haatan u muuqda inuu mawqifkiisaasi iska beddelay.

Muuse Biixi, oo ka tirsnaan jiray ragga ka hadhay saraakiishii SNM, Reer Booramana u haystaan inuu ka mid ahaa cadwoga ugu weyn ee waayo hore aya lahaan jireen, ayaa haddii ay dhab noqoto mawqifkiisa wadahadaladan loo qaadan karaa inuu noqon doono saaxiibkooda ugu weyn mar haddii uu ka hadhay hadaladii qaadhaadhaa ee uu u jeedin jiray Madaxweyne Rayaale, isla markaana uu Axmed Siilaanyo ka baajiyey go'aankiisii ahaa inaanu aqoonsan doonin dawladda Rayaale wixii ka dambeeya 15kii May.
Haddii ay dabacsanaanta Muuse Biixi dhab noqoto, ayaa dad badan oo halkan joogaa ku nisbeeyeen dhawr arrimood inay ku khasbeen Muuse Biixi inuu qaado tallaabadan, kuwaas oo kala ah.

1. Muuse Biixi oo ka soo jeeda degaanka Hargeysa, ay salaadiin, gacansato iyo cuqaal reer Hargeysa ahi kula taliyeen ama ku khasbeen inaanu burburin barwaaqada halgankii SNM dabadeed ay heleen dadka reer Hargeysa.

2. Muuse Biixi oo beri dhaweyd ku sigtay in Xukuumaddu xabsiga u taxaabto, isla markaana uu noqday bartilmaameedka Xukuumadda Rayaale, isagoon haysan ciidan xoogle oo ka difaaca xukuumadda Rayaale aanu dusha u ridan doonin eedo kale oo ay qoorta u geliyaan mucaaradka itaalka daran leh ee uu ka mid yahay hoggaankiisa.

3. Muuse Biixi oo aan Saaxiibadiisii halganka ee ay muddada badan halganka ku soo wada-jireen kalsooni badan ku qabin, isla markaana aanay isku san-banaanayn, ayaa la odhan karaa inaanu mucaaridad fool-ka-fool ah kaga hortegi karin Xukuumadda Riyaale.
Si kastaba ha ahaatee haddii arrimahaas dhaboobaan waxay taasi noqonaysaa guul hor leh oo ay Riyaale iyo xisbigiisa UDUB ka soo hooyeen mucaaridka ka soo horjeeda.


 

Wariye Haatuf 

Wada-hadalkii bilaabmay 15-kii May ee u dhexeeyay dhinacyada xukuumadda iyo Mucaaradka ee ku saabsanaa in wadahadal lagu raadiyo xalinta caqabadda siyaasadeed ee ka dhalatay go’aankii Guurtidu muddada ugu kordhisay kursiga madaxweynaha ayaa waxay u muuqataa in tanaasulaad badan uu sameeyay mucaaridku, gaar ahaan xisbiga Kulmiye.

Maanta waxa laga joogaa 10 cisho tan iyo maalintii ay dhamaatay mudadii 5-ta Sannadood ee Riyaale sharciga ku haystay kursiga madaxtooyada Somaliland, hadana may dhicin mudaaharaadadii ay mucaaradku ku balan qaadeen in lagu muujiyo inaanay shacbigu raali ka ahayn muddo kordhinta Guurtida oo ah mid aan sharciga waafaqsanayn.

Sababta oo ah Kursiga Madaxweynaha waxa mudada loogu kordhin karaa keliya haddii xasilooni daro dhacdo iyo haddii uu jiro heshiis loo dhan yahay oo dhinacyada mucaaradka, xukuumadda iyo Komishanka doorashooyinka Qaranku isla waafaqaan.
Haddaba Heshiiskaasi oo aan jirin iyo dalkii oo xasiloon ayuu haddana Riyaale muddo kordhin jujuub ah ka soo qaatay Guurtida oo iyaduna gudaysay abaalkii hore Riyaale ugu kordhiyay 4-ta Sannadood. Tani waxay noqotay murug siyaasadeed oo sababay:

• In shacbigu ka xumaadeen qodobka xasilooni darada ee ay Guurtidu u daliishatay muddo kordhinta Riyaale iyadoo Wadanku ammaan yahay ayaa waxay cadaymo qayaxan u noqotay inaanay Guurtido dan ka lahayn sharciyadda Dalka iyo sumcadda aayaha danbe toona.
• Xataa in deeq-bixiyeyaashii ay dib ula noqdaan kaalmadii lacageed (16 Malyuun USD) ee ay ku kharash-garaynayeen hawlaha diiwaan gelinta.
• In xisbiyada mucaaradku ay diidmo adag ka muujiyaan kuna balan qaadeen mudaaharaadyo salmi ah iyo inaanay u aqoonsan doonin Riyaale Madaxweyne mudadiisii dabadeed (15/05/2008).
• Kala shaki wayn oo ay luntay kalsoonidii yarayd ee awalba laga qabay inuu Riyaale ku dhaqmayo qodobada yar ee hore dastuurka uga dhaqan galay oo ah qabashada Doorashooyinka.
• In gudo iyo debedba ay dadbadani walaac ka muujiyaan xaaladda sii cakirmaysa ee ka bilaabantay dhamaadka mudadii Riyaalae iyo heshiis la’aanta dhinacyada khuseeya Siyaasadda dalka, taas oo sababi karta xasilooni darro galaafata nabada iyo degenaan shaha.
• Cadaw badan oo ku farxay talaabadani tahay nasiib daraddii u waynayd ee soo marta taariikhda siyaasadda Somaliland oo ah (kelitalisnimo).
Kuma koobna inta aynu kor ku soo sheegnay arimaha Somaliland kaga baylahaya kursi jacaylka Riyaale, waxaanay noqotay bar madow oo ku taala taariikhda geedi socodka dimuqraadiyadda Somaliland.

Tanaasulaadka lama filaanka ah ee Mucaaridka, gaar ahaan xisbiga Kulmiye uu ku dabciyay go’aankiisii adkaa ee ahaa inaanay Riyaale u aqoonsan doonin Madaxweyne ka dib mudadiisii iyo iyagoo ka baaqsaday inay shacbiga ugu baaqaan mudaaharaado salmi ah ayaa waxa la odhan karaa malaha mucaaridku waxay tix geliyeen inay badbaadiyaan dhalinyarada mudaaharaadka salmiga ah qaban lahayd in ay sidii caadadu ahayd askarta xukuumaddu ku toog-toogan doonto suuqa badhtankiisa, taas bedelkeedana waxay ka doorbideen:-

• inay wada-hadal la yeeshaan nin aan sharciyan Madaxweyne ahayn.
• Inay dhib yari uga aqbalaan Riyaale inaanu shacbigu noqon markhaati kala saara kooda candadawlaya wada hadalka waayo marnaba may dhicin Riyaale iyo iyaga oo wada-jir warbaahinta u siinaya qodobada ay isla qaateen. Dhinaca mucaaradka ayuun baaba sheegayay inay qodobo ka sugayaan saddexdii ayaamood ee tegay.
• Inay Judhii horeba aqbalaan in Komishanka aan miisaanayn ee ka kooban 4-ta nin ee Riyaale iyo Guurtidu soo magacaabeen ay kordhiyaan muddada qabashada doorashooyinka, iyagoo la beegsaday xiliga qayral dastuuriga ah ee guurtidu hore u qabatay ee ay mucaaridku diideen.
• Inay damaanada sharci xilligan doon-doonaan iyagoo og dhamaan dastuurka qodobadiisa in laga dhaqan geliyo keliya inta faahfaahisa awoodaha madaxtooyada ama dani ugu jirto Riyaale.
• Xataa waxay ogolaadeen inuu kulanada wada wada-hadalku Madaxtooyada gudaheeda ku qabsoomaan, iyadoo cid u dhexaysaa jirin oo hadhow markhaati ka noqota qodobada laysla qaato in dhinac fuliyo haddii uu fulin waayo.

Dad badan oo ka mid ah taageerayaasha Mucaaradka ayaa si wayn u saluugsan tanaasulaad caynkaas oo kale ah ee ay Mucaaradku sameeyaan iyadoo aanay haddana muuqanin wixii ay ku doorsadeen, taas oo aan dad-weynahana loo sheegin wax ay si wada jir ah u soo wada saareen xukuumadda iyo mucaaradku ee aan ahayn wada hadal baa noo socdo. Sidani waxay wax yeelo wayn gaadhsiinaysaa keliya shacbiyadda Mucaaradka oo laga yaabo inay yaraato kalsoonidii awal hore loo hayay, una muuqan doona hoggaamiyeyaal doorkooda siyaasadeed liito ama aan lahayn himilo fog oo ay kula hirdami karaan dhigooda loolanka talada dalku ka dhexeeyo.

Mar kasta oo Riyaale uu ku dhaco godan hoose waxa xadhig kooraan kaga soo jilaaba xisbiyada mucaaradka, arrintooduna waxay noqotaa fulow guuli kuu dhawaydaa.
Sida la filayo maanta Axadda 25-May ayaa loo balansan yahay wareegii afraad ee wada hadalka in lagu qaadaa-dhigo ‘waar yaa ina gaadhsiinaya [doorashooyin], maamulka ina gaadhsiinayaa noocee ayuu noqonayaa, waa qodob noo laaban’ Muuse Biixi Cabdi ayaa sidaasi u sheegay saxaafadda 20-May.

Marka la eego sida masuuliyiinta Kulmiye tibaaxeen Wareegan afraad ka ugu muhiimsan dhinaca xisbiga Kulmiye ayaa u muuqda mid aanu sidaasi Riyaale xiise badan ugu sii hayn, maadaama ay durtadiiba hore ula qaateen qodobkii Riyaale u baahnaa oo ah isla beegsiga wakhtiga komishanka iyo Guurtida.

Waxaynu ogayn inuu Riyaale qadarin waayay ergadii bir-ma-geydada ahayd ee dhexdhexaadintii u danbaysay ee Gudoomiyaha Wakiilada iyo tii ka horaysay ee Culimada iyo Abwaanada, sidaa daraadeed, ma jirto damaanad sharci oo ka yar in la abuuro dawlad wadaag sidii tii Odinga-ha Kenya oo ahayd ‘Ra’iisal wasaare cusub oo Mucaarid ah’ ama ugu yaraan inuu xisbiga KULMIYE qaato 3-da Wasaaradood ee Arimaha Gudaha, Maaliyadda iyo Warfaafinta. Wixii intaa ka yar ee Kulmiye aqbalaa waxay ka dhigan tahay khiyaamo laga galay shacbiga uu xisbigu wakiilka ka yahay.

Si kastaba ha ahaato’e waxa lama huraan ah in Kulmiye iyo UCID ay mar kale isugu yeedho dadka mudaaharaad balaadhan oo dalka oo dhan lagaga muujinayo awooda shacbiga, taas la’aanteed lagama yaabo inuu Riyaale mucaaradkiisa u muujiyo dabac siyaasadeed haddii uu burburo wada hadalka galabta loo balansan yahayna waxay noqonayasaa bahdilaad siyaasadeed iyo karaamo beel ay xisbiyada mucaaradku la noolaan doonaan inta ka hadhay mustaqbalka dhaw. Cidina ka asmici mayso sidaas baanu islahayn ummadday dan u tahay.

 

Hargeysa, May 25, 2008 (Haatuf) – Shirgudoonka Golaha Wakiilada Somaliland iyo Madaxweynaha muddadii sharciyadiisu dhammaatay Daahir Riyaale Kaahin, ayaa shalay la sheegay inay isla qaateen in wasiirka Maaliyadda Cawil Cali Ducaale maanta hortago guddida Dhaqaalaha Golaha Wakiilada oo hadda gacanta ku haysa Odoroska Miisaaniyadda Dawladda ee 2008, isagoo wasiirku dhawr jeer oo hore ka baaqsaday inuu ajiibo yeedhmo ay guddida Dhaqaaluhu kaga soo dalbatay inuu hortago.

Shirgudoonka Wakiilada iyo Riyaale ayaa kulankoodii labaad oo ay shalay ku yeesheen Madaxtooyada, waxay wada-hadal wakhti gaaban qaatay kaga wada-hadlay dhibaatada ka dhalan karta diidmada wasiirka Maaliyaddu u diiday inuu guddidaas hortago, taas oo ah qodob dastuuri ah.

Ma jiraan warar rasmi ah oo labada dhinac ka soo baxay, hase yeeshee ilo xog-ogaal ah oo ku dhowdhow Madaxtooyada, ayaa tibaaxay in Shirgudoonku kulankoodii dorraad u gudbiyeen Daahir Riyaale warqad qoraal ah oo ay ku sharxayaan cawaaqib-xumada ay yeelan karto qodobka dastuuriga ah ee wasiirka Maaliyadda iyo guud ahaan masuuliyiinta xukuumaddu ay jebinayaan marka ay diidaan yeedhmada golaha Baarlamaanka, taas oo uu dastuurku jideeyay in golaha Wakiiladu u yeedhi karo masuuliyiinta Xukuumadda si wax looga weydiiyo hawlaha ay u hayaan qaranka.

Riyaale ayaa la sheegay inuu garowsaday dacwadda uga timi dhinaca shirgudoonka Wakiilada ee la xidhiidha wasiirka Maaliyadda ee diiday inuu hortago guddida dhaqaalaha, waxaanay wararku intaas ku dareen inuu amar ku siiyay wasiirka Maaliyadda inuu maanta hortago guddida dhaqaalaha ee golaha Wakiilada si wax looga weydiiyo Odoroska Miisaaniyadda, taas oo marka horeba muddo-dhaaf ahayd oo uu bishan May horaanteedii golaha horgeeyay. Hase yeeshee ismaan-dhaafka ugu weyn ee u dhexeeya guddida dhaqaalaha iyo wasiirka Maaliyadda ayaa ah cashuuro ku jira Miisaaniyadda aan weli la ansixin oo la kordhiyay, isla markaana uu wareegto wasiirku ku dhaqan-geliyay.

Waxa kale ay ilaha warkan laga helay sheegeen in shirgudoonka Wakiilada iyo Riyaale sidoo kale ka wada-hadleen wada-shaqaynta u dhexeysa labada gole ee Xukuumadda iyo Wakiilada oo tan iyo bilowgii uu hawl-galay golaha Wakiilada ee la soo doortay ahayd mid muran iyo khilaaf hadheeyay, taas oo Xukuumadda Riyaale ayaa dagaal cir iyo dhul ah ku qaaday golaha Wakiilada kadib markii ay gudoonka golahaas ku guulaysteen Axsaabta Mucaaridka ah, waxaanu warku tibaaxay in labada dhinac ay isla meel-dhigeen in wada-shaqaynta labada gole dib loo abuuro si hawlaha dawliga ahi u noqdaan kuwo meel-mar ah, iyadoo dhawr jeer hore ay kulamo lagu wanaajiyo xidhiidhka u dhexeeya golaha Wakiilada iyo Xukuumadda ay isku soo horfadhiistay Riyaale iyo shirgudoonka goluhu kuna heshiiyeen in wada-shaqayn joogto ahi ay dhexmarto, haddana may dhicin marnaba in wada-shaqayntaasi noqoto mid taaba-gal ah, iyadoo mar walba dhinaca Xukuumadda ay ka yimaadaan balan-furyada wixii lagu heshiiyay.

Lama ogga in wasiirka Maaliyaddu uu fulin doono amarka Riyaale oo uu maanta hor iman doono, iyadoo ay jiraan warar sheegaya in ay meesha yaalaan arrimo kale oo hoose oo ay isku khilaafsan yihiin guddida dhaqaalaha Wakiilada iyo Wasaaradda Maaliyaddu, kuwaas oo aan weli soo shaacbixin.

Top

Hargeysa, May 25, 2008 (Haatuf) – Golaha Guurtida Somaliland ee muddadii sharciyadoodu dhamaatay ayaa fadhigoodii shalay galay fasaxii gunaanadka kal-fadhiga 35aad oo muddo laba toddobaada muddo dhaafka ahaa, hase yeeshee uu ku simaha gudoomiyaha Golaha guurtidda Sheekh Axmed Sh. Nuux uu ka gaabsaday kalfadhigii aan caadiga ahayn ee bilaa muddada ahaa ee goluhu galay laba todobaad ka hor, kaas oo aanu soo hadal qaadin waxyaalihii muddadaasi loo kordhiyey balse uu si rasmiya ugu dhawaaqay in goluhu muddo 30 maalmood fasax ahaan doono, iyadoo ay wakhtigan xaadirka ahna ay golaha horyaaleeen xeerarka komishanka xuquuqal Iinsaanka, wax ka bedelka habka doorashada golayaasha deegaanka xeer Lr 20 oo ay wakiiladu soo ansixiyeen.

Fadhigan shalay oo uu gudoominaayey guddoomiye ku xigeenka kowaad ee golaha guurtidda Sheekh Axmed Sheekh Nuux Furre ayaa waxaa uu mudaneyaashii madasha fadhiyey ka soo xaadiray u sheegay kalfadhigii 35aad ee goleha guurtidda oo bilowday 12 -kii February 2008, uu soo gabagaboobay isagoo intaa ku daray in laba todobaadna uu muddo dhaaf ahaa sidaa darteedna goluhu gali doono fasaxii kalfadhiga 35aad oo dhan muddo 30 maalmood ah haseyeeshee Sheekh Axmed Sheekh Nuux Furre ma xusin kalfadhigiisii aan caadiga ahayn ee bilaa mandate-ka ahaa ee madasha fadhiga uu kaga dhawaaqay 10 kii bisha may 2008, oo uu ku tilmaamay in muddadaasi goluhu ku dhameyn doono hawlaha u yaalla, iyadoo isla fadhigaasna mudanayaasha loogu qaybiyey nuqul ka xeerka komishank xuquuqal iinsaanka oo ay golaha wakiiladu markii ay soo ansixiyeen usoo gudbiyeen guurtidda taas oo shirgudoonkuna ay xeerkaasi u gudbiyeen guddida shuruuucda guurtidu inay muddo laba maalmood naaqishaad ku soo sameeyeen hase yeeshee xeerkaasi komishanka xuquuqal iinsaanka oo la filaayey in arbacaddii todobaadkii hore guddidaasi golaha horkeento si markaasi goluhuna dood uga yeesho ayaan suurtagel noqon in xeerkaasi guurtidu doodiisa gudda gasho iyadoo muddo laba todobaadana xeerkaasi golaha guurtidda horyaalay, isla markaana aanu shirgudoonku wax sharaxaadda aanu ka bixinin, halka ay xeerkaasi iyo guddidaasi shuruucda ee loo dhiibey ku dambeeyeen, iyadoo uu jireyna xeerka wax ka bedelka doorashada golayaasha deegaanka oo ay wakiiladu ku soo ansixiyeen 59 mudane.

Guddoomiye ku xigeenka kowaad Sheekh Axmed Sheekh Nuux Fure uu fadhigaasi kaga dhawaaqay fasax dhan muddo 30 maalmoodda, isagoo tibaaxayna in xeerar golaha wakiiladda ka soo gudbey ay golaha horyaaleen sheegayna in kalfadhiga 36aad goluhu gudda geli doono.

Boorama, May 25, 2008 (Haatuf) – Kulan balaadhan oo Muddo 3 maalmood ah u socday Hayadaha Caalamiga ah ee la shaqeeya caafimaadka dowlada Somaliland heer qaran iyo heer gobolba, Masuuliyiin ka socotay xarunta dhexe ee Wasaarada Caafimaadka iyo shaqada ee Jamhuuriyada Somaliland iyo Masuuliyiinta Caafimaadka G/Awdal iyo dhamaan madaxda MCH-yada gobolka Awdal ayaa shalay lagu soo gabogabeeyey hotel Rays ee magaalada Borama.

Kulankan oo si qoto dheer loogu falanqeeyey waxii dhibaatooyin ee jira iyo sabobaha adeegyada Caafimaadka iyo talaalku ay u gaadhi lahaayeen goobaha Miyiga ah ee degaanada Buuralayda iyo banaankaba ku nool oo inta badan aan helin daryeel caafimaad iyo sidii loo balaadhin lahaa caafimaadka.

Waxaa halkaasi ka hadlay agaasimaha qorshaynta ee wasaarada Caafimaadka iyo shaqada Jamhuuriyada Somaliland khadar Maxamuud Axmed waxuu sheegay inuu ahaa wada tashi balaadhan oo uu dhexeeyey hayadaha caalamiga ah wasaarada Caafimaadka Jamhuuriyada Somaliland iyo Shaqada heer qaran,heer gobol iyo madaxda Xarumaha MCH-yada ka howl gala ee G/Awdal.

Waxuuna intaasi sii raaciyay in lagu lafo guray sidii loo tirtiri lahaa dhibaatooyinka hor taagan adeegyada caafimaadka in goobaha miyiga ah la gaadhsiiyo waxuuna sheegay in Hayadaha Caafimaadka la shaqeeya ee caalamiga ah ay ka ogolaadeen in muddo 30 maalmood ah talaalka laga wado degaanadaasi kala duwan taasi oo uu ku tilmaamay inay tahay arrin aad waxtar u yeelanaysa laakiinse muu sheegin in awal saddex maalmood oo kaliya talaalada lagaga shaqayn jiray.

 

Hargeysa, May 25, 2008 (Haatuf) – “Waxay beeshu si buuxda u go’aansatay in sida ugu dhakhsaha badan uguna suurta galsan loo baadi doono Gobol cusub oo magaciisu yahay Gaaroodi, magaalo madaxdiisuna tahay Sallaxley”. Sidaa waxaa lagu sheegay war murtiyeed ay guddi magaceeda la yidhaahdo guddida horumarinta beesha Ciida-gale ka soo saartey shir Khamiistii ay guddidu ku qabatay magaalada Hargeysa.

War-murtiyeedkan waxaa lagu sheegay in shirkaas oo ay ka soo qaybgaleen dad gaadhaya 200 oo qof oo isugu jiray xubnaha golayaasha Qaranka beesha kaga jira, madaxdhaqameeyo, ganacsato, Culima’udiin, aqoonyahan, dhalinyaro iyo mujaahidiin, iyo qaybaha kale ee bulshadda, ay ku lufo guratay beeshu laba qodob oo kala ah Nabadgelyadda iyo in gobol loo magacaabo, iyaddoo sida war-murtiyeed kaa lagu sheegay ay beeshu si buuxda isugu raacday illaalinta iyo adkeynta nabadgelyadda iyo in si dhakhso ah loo baadi doono gobol cusub oo magaciisu yahay Gaaroodi, magaalo-madaxdiisuna tahay Degmadda Sallaxley.

War-murtiyeedkan oo ay wargeyska Haatuf soo gaadhsiiyey Gudoomiyaha iyo qaar ka mid ah xubnaha guddida Horumarinta Beesha Ciidagale ayaa u qornaa sidatan: “ Shir-balaadhan oo ku qabsoomay magaaladda Hargeysa, 22-ki May 2008, shirkaas oo ay ka so qaybgaleen dad tiradoodu gaadhayso 200 oo qof oo isugu jira qaybaha bulshaddu ka kooban tahay sida xubnaha golayaasha qaranka beesha kaga jira, Madax-dhaqameedyo, aqoonyahan, ganacsato, Culima’udiin, odayaal, qurba joog, ardayda Jaamacadaha, ururada dhalinyaradda, mujaahidiinta iyo qaybaha bulshada ee kala duwan. Waxay beeshu si mug iyo miisaan leh u lafa gurtay, dood iyo falanqayn dheerna ka yeelatay ka yeelatay arimaha beesha guud ahaan, gaar ahaana labadda qodob ee kala ah:

Nabadgelyadda iyo Gobolka cusub ee gaaroodi.
1. Nabadgelyadda: Nabadgelyadda oo ah tiirka ugu ada ee ay ku taagan tahay bulshadda reer Somaliland waxay beeshu si buuxda isugu raacday in si hagar la’aan ah labada laysugu geeyo ilaalinta iyo adkaynta nabad galyadda sidoo kale beeshu waxay isla qaadatay inay jaararka iyo deriskeedda kula noolaato si nabad ah, walaaltinimo iyo gacaltooyana leh, taasoo beesha caado u ah.
2. Gobolka Gaaroodi iyo Degmooyinkiisa: Waxaa kale oo ay beeshu si buuxda u go’aamsatay in sida ugu dhakhsaha badan uguna suurta gelsan loo baadi doono gobol cusub oo magaciisu yahay Gaaroodi magaalo madaxdiisuna tahay Salaxley, taas oo ay beeshu u aragtay in ay xaq iyo xuquuqba u leedahay in ay hesho gobolkaa cusub ee Gaaroodi iyo degmooyinkiisaba.
Haddaba hawshaas waxaa loo xilsaaray guddi kooban oo ka midho dhalisa iyadoo loo marayo dariiqa ku haboon.
War-murtiyeedka waxaa soo saaray guddida horumarinta Beesha Ciidagale oo ahayd guddida qabanqaabisay shirkan.
1. Cabdilaahi Siciid Ismaaciil, Gudoomiye.
2. Cabdiqaadir Aw Faarax, Guddoomiye Xigeen.
3. Axmed Cabdilaahi Xayd, Xoghayn.
4. Caqil Cabdiwali Jaamac, Xubin.
5. Sul: Cali Barre, Xubin.
6. Deeq Cabdi Xasan, Xubin.
7. Axmed Maxamed Omaar, Xubin.
8. Ismaaciil Jaamac Malow, Xubin.
9. Cadaani Xasan Cige, Xubin.
10. Rashiid Aw Yuusuf, Xubin.

“Adigoo Masuuliyad Intaa Le’eg Haya Maaha Inaad Jamhuuriyadii Aad Ka Tirsnayd Dhaafto Oo U Talowda Mid La Aqoonsan Yahay”

Hargaysa, May 25, 2008 (Haatuf) – Xubno isugu jira siyaasiyiin iyo odayaal ayaa jawaab ka bixiyay eedo kulul oo uu Gudoomiyaha Xisbiga UCID Faysal Cali Waraabe u jeediyay Xukuumadda Djibouti iyo Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle, waxaanay ku dhaliileen eedaha uu dawladda Djibouti u soo jeediyay oo ay ku tilmaameen mid aan waxba ka jirin oo aanay Djibouti ahayn weyn cadowga Somaliland balse dawladda iyo shacbiga Djibouti ay yihiin dad ay Somaliland walaalo yihiin.

Masuuliyiintani waxay sheegeen in aanay labada shacbi ee Somaliland iyo Djibouti aanay waxba ku kala duwanayn, isla markaana Djibouti wax ay Somaliland tarto mooyee aanay waxyeelo u geysan.

Sidaana waxaa shir jaraa’id ka sheegay wasiiradii hore ee Daakhiliga, Ismaaciil Aadan Cismaan iyo Duulista Hawada, Abiib Diiriye Nuur (Timacadde), Maxamed Xasan Cabdillaahi (Jidhif), Oday Cabdillaahi Cabdi Xawaareeye iyo Oday Xasan Cali Weyd, kuwaas oo si weyn u difaacay shacabka iyo Madaxweynaha reer Djibouti, isla markaana si adag u naqdiyay eedaymo uu Faysal Cali Waraabe u jeediyay Madaxweynaha Djibouti ee Ismaaciil Cumar Geelle.

Ugu horeyn waxaa halkaa ka hadley Abiib Diiriye Nuur (Abiib Timo cadde) isaga oo ujeedada shirkan jaraa’id ay u qabteen sharaxaad ka bixiniya ayaa waxa uu yidhi “Beryahan dambe sida la wada socotaan warbaahinta rag waaweyn oo siyaasiyiinta qaarkood ayaa marka ay hadlayaan carabka waxa kaga soo dhaca in dawladda Jabuuti iyo madaxweynaheedu ay Somaliland cadow ku yihiin, haday tahay halgankii iyo hadday tahay intan aynu ku soo noqonay ee dawladnimadda samaysanay, taas waxaan leeyahay oo aan reer Somaliland u sheegayaa in aanu sheegno in aan dawladda Jabuuti iyo madaxweynaheedu iyo masuuliyiinteedu aanay dalkan Somaliland cadow ku ahayn ee ay walaalo yihiin, wada dhasheen oo wax farqiya oo ay leeyihiina jirin, waxbadan oo dawlada jabuuti ama shacbigeedu dalkan tareen oo aanu jecelahay inaanu halkan ku sheegno, kolayba raga xogogaalka ah ee haday tahay taakulayn iyo haday wax tar ay inoo lahaayeen balse aanay jirin in Jabuuti cadow ku ahayn Somaliland.

Arimahaana ragii xog-ogaalka ahaa ayaa ka hadli doona oo uu ka mid yahay Maxamed Xasan Cabdilaahi (Jidhif) oo xilligii halgankii ahaa kana mid ahaa taliyayaashii waaweynaa ee halgankii 1989-kii ka socday oo joogay xeebaha galbeed ayaa sheegi doona, waxa ay dawladda jabuuti ina tartay iyo waxa ay inoo samaysay inaanay cadow inagu ahayn iyo sida ay halganka uga qayb galeen ayaan jecelahay in aan faahfaahin ka bixiyo, Mujaahid Jidhif ha inoo sheego,” ayuu yidhi isagoo sheegay in uu ahaa xiligaa halganka masuulkii u qaabilsanaa ururka SNM isku xidhka iyo taakuleynta xeebaha galbeed oo wakhtigaa ahaa foront-ka Xeebta.

Mujaahid Maxamed Xasan Jidhif, oo hadalka la wareegay ayaa isna yidhi “Imika waxaa soo dhow 26 juun Somaliland xornimadda qaadatay iyo 27 June oo gobonimadda Jabuuti qaadatay waa labadaa maalmood ee isku xigga, horta shacbiga reer Jabuuti waxaanu ku hambalyeynaynaa in ilaahay sanadka sanadkiisa bash-bash iyo barwaaqo ku gaadhsiiyo sanad guuraddii 32aad ee gobonimada ay qaateen.

Somaliland waxa ay soo martay wakhtiyaal adag, wakhtiyadaa ayaa hiil u ahaa oo wax laqabtay oo lagu badbaaday dawladda Jabuuti iyo dadkeeedu qayb laxaad leh ayey ka qaadatay, sida uu Abiib sheegay anigu waxaan ahaa taliyihii guutadda 99aad ee xeebaha laga furay, taariikhda haddii been laga sheego waa mushkilad dadka reer jabuuti Somalilandna way degaan oo wa beel ka mid ah, dawladana way ku jiraan, Baarlamaankeena iyo Guurtideena way ku jiraan, Jabuuti wakhtigii adkaa ee ina soo maray ee la wadda xasuusan yahay ee digteytarku ina haysatay shuuciyadiina haysatay, jabuuti iyo dadkeeduba waxbay ina tareen, anigu waxaan qabaa haddii aan furin forta ka xeebaha galbeed in halganku inagu dheeraan lahaa, Abiib wuxuu markhaati iiga yahay in guddoomiyihii SNM Axmed Siillaanyo uu la hadlay Ismaaciiil Cumar Geelle oo yidhi waar waxaanu doonaynaa inaanu ka furno xeebaha meelo aanu ka dagaalano waxaanu doonaynaa inaad na caawisaan, wuxuu ku jawaabay oo markaa madaxweyne aanu ahayn ee uu ahaa madaxa siyaasada ee madaxtooyadda iyo maamulka waxaa uu ku jawaabay, wax alla wixii maanta wax idiin taraya hadday dad tahay, hadday hadal tahay iyo hadday wax walba tahay diyaar baanu idiinla nahay cidaad soo dirtaan” ayuu yidhi Muj. Jidhif.

Waxaanu intaa ku daray “maadama Abiibow aydaan idinku taakulayn na soo gaadhsiin karayn oo aynu kala xidhnayn dee dawladdii intii le’ekayd baa ina haysataye markaa waxay noqotay inuu sidaa noogu jawaabo ee wuxuu yidhi wax alla wixii aad u baahan tahataan ee aad nooga baahataan diyaar baanu idiin la nahay, laakiin dawlad baanu nahay haddii aad wax gar-garan waydaan dee raali ahaada oo halgankii kamaanu bixin.

Waxaanu halkan ka sheegayaa Ismaaciil Cumar Geelle taakuleynta SNM wax buu ka bixin jiray,Xabiiba Idiris Guuleed oo Xasan Guuleed adeer u yahayna dirica dumarka ayey iyaduna qaabilsanayd, oo taakuleynta dadkii ka qayb galay ayey ahayd, Beesha Ciise waa beeshii ugu horeysay Soomaali ka soo hadhay ee halgankeenaa taageertay ahayd.

Haddii aduunyada taariikhda wax iska sheegi waayana waxaad moodaysaa inaan abaal jirin, haddii aanay Jabuuti jirin oo qaxootigeenu tegin, oo taakuleynta halkaa laga soo bixinayn foruntii laga furay xeebta suurtagal sinna umay noqotayn markay sidaan tahay waxaad u soo dhoweynaynaa Jabuuti inagoo dhibaataysan, inagoo laynaga xoog badan yahay inakoo Soomaali iska keenraacday ayey ina raaceen markaa maanta oo aynu barwaaqo ku jirno oo xornahay caqligal ma’ aha Jabuuti iyo madaxweynaheeda ayaa Somaliland cadow u ah” ayuu yidhi Muj. Maxamed Xasan Jidhif.

Intaa ka dibna waxaa isna halkaa ka hadlay Cabdilaahi Cabdi Xawaareeye, waxaana hadalkiisii ka mid ahaaa “Maaha in aanu u hadalno oo Xisbi hebel oo Jabuuti u hadlaya, inaanu u hadlayno koox qolo ka soo horjeeda, waxaanu u hadlaynaa waxyaabaha anaga iyo Jabuuti naga dhexeeya waxaa weeyaan anigu waxaan ahayn nin geesna reer Jabuuti ka ah geesna reer Somaliland ka ah, markaa u horeysa Somaliland iyo Jabuuti laba maamul iyo laba magac uun bay kala leeyihiine waa mid qofka u haysta inay laba kala yihiin wuu qaldan yahay, anigu wixii ka dhacay markaa uu Kornayl Jidhif taliyaha ka ahaa xeebta anigu waxaan ahaa odayaasha Jabuuti qaxootinimada ku tagay, waxaan garanayaa inaanu dirno taakuleyn raashin ah ka dib waxaanu u tagnay ina Cumar Geelle. Waxaanu nidhi dooni raashin iyo shidaal sida ayaanu inaanu Lawyo caddo gayno’e maxaanu yeelaa, ciidan buu nagu daray noo Rara,” ayuu yidhi.

Oday Xasan Cali Weyd, ayaa isna halkaas ka yidhi “Shacbiga reer Somaliland iyo shacbiga reer Jabuuti inaanay waxba kala ahayn sababtoo ah shaqsi kasta oo reer Somaliland ah walaalkiibaa jooga, adeerkiibaa jooga, waxaan halkaa ka cadaynayaa inaanay magacyada kala duwan ee Jabuuti iyo Somaliland ah mooyaane danta shacabka iyo joogitaanka shacabka aanay midnaba ku kala duwaneyn sidaa darteed haddii laga sheego dad reer Somaliland ah oo Jabuuti cadow ku sheega ama dal kale ku sheega ama aflagaado u geysta somalidu waxay tidhaahdaa nina afkiisa lagama xaal siiyo, wax jirase maaha, wax laysu raacsan yahay maaha.”

Ugu dambayntiina wasiirkii hore ee Arrimaha Gudaha Ismaaciil Aadan Cismaan, oo halkaas isna ka hadlay ayaa waxa uu yidhi: “Jidhif iyo Abiib Time-cadde iyagu waa niman mujaahidiin ahoo halgankii ku jirey, laakiin waxyaabalaha layaabka leh waxaa ka mid ah, had iyo jeer iyagu waxay yidhaahdaan anagu cidna daari mayno, cidna taaban mayno, ee waxaa weeyaan ninka gudoomiyaha ka ah xisbiga Ucid Faysal sidiisaba wuu iska dhac-dhac badan yahay dhac-dhacuna ma wanaagsana haddii aad masuul tahay, oo waa masuul xisbi Qaran markaa sideedaba ayaanay haboonaynba adiga oo masuuliyad ilaa xadkaa haya inaad dhaafto Jamhuuriyadii aad ka tirsanayd, oo hadana Jamhuuriyad kale oo madaxbanaan oo caalamku aqoonsan yahay ay tahay inaynu inagu mar walba sasabano, aynu barino oo danteena ka raacno, markaa inaad had iyo jeer gujiso looma baahna” ayuu yidhi Ismacaal Aadan Cismaan.


 

Muqdisho, May 25, 2008 (W. Wararka) – Kooxda Islaamiga ah ee lagu magacaabo al-shabaab ee ka dagaalanta Soomaaliya ayaa la sheegay inay hogaamiye cusub doorteen, ka dib markii horayntii bishan weerar duqayn ah ay maraykanku ku dileen hogaamiyihii kooxdan Aadan Xaashi Cayrow.

Shir maalmihii u dambeeyey ay kooxda al shabaab ku lahayd meel aan magaceeda la sheegin oo ku taal gudaha somaaliya ayaa la sheegay in hogaamiye cusub loogu doortay nin magaciisa lagu soo gaabiyey Abu Saliim.

Magacan cusub ee hogaamiyaha kooxda al shabaab ayaa ah mid ku cusub dhegaha dadka soomaalida ah, hase yeeshee waxay kooxdani sheegtay, in magacani yahay mid lagu ilaalinayo hogaamiyaha cusub oo si weyn ay u raad gurayaan maraykanka iyo dawlada Itoobiya oo ay ka dhexeyaan dagaal.

Ninkan cusub ee lagu magacaabo Gen. Abu Saliim ayey kooxda Al-shabaab sheegtay inuu yahay ninka bedeliya hogaamiyihii hore ee kooxda, Aadan Xaashi Cayrow oodhowaan ku geeriyooday duqayn maraykanku ka geystay magaaladda Dhuuso-mareeb ee gobolka Galgaduud ee badhtamaha Soomaaliya.
 

Qore: A. Geeljire

Dubbe iyo Doolaal duqay weeye magaalo oo dalkooda ilaasha. Waa laba aan kala daalin dariiqna aan wada qaadin. Midba duubka wanaagga dushaasuu ku sitaa iyagaaba is doortay.Waa laba aan debec yeelan oon hadal diirkaba saarin deelqaafna wuu ka dhacaa. Haddana inay is dilaan iyo dudmana loogama yaabo. Waa niman aan dan ka yeelan dadka kay ku arkaan waxay diidan yihiin ee duunkoodu la yaabo derejo uu doono ha yeeshee, kay daafacayaanna inta daaqsinta geela looga soo durki maayo. Ruuxay diiraddoodu haleesho daguugahay ka dhigaan dembina loo qabsanmaayo oo duqoodi Dhanxiirbaa digreetadaa u saxeexay ducana waabu u raacshay. Bartay doodda jilba iyo foodda ay is daraanna waa Danlaawoow mafrishkooda oo ay qadadii dabadeeda iyo duhurka ay ku kulmaan.
Dubbe: Waar wada dee sheekada maxaa la aamusteen markaan soo galay?
Doolaal: Waxaanu la aamusnay, waannu idin yar xamannay oo waxaannu nidhi. “waar nimankii is xiijinayay ee lahaa waxba ictiraafi mayno sawkan intii guurtida uun aqblay. Maxay naga waalayeen haddaa?
Dubbe: Horta idinla yaabi maayo oo dad badan oo war moog ah ayaa sidiinaa u hadla. Qaar cadhaysan oo anaga ah oo ka xanaaqayna waa jiraan illayn sidiinna anagu been ma iibinno eh. Qudhaydu in lagu giijiyo Rayaale waan jeclaa. Laakiin waxaydin ilaabaysaan inay siyaasaddu tahay wixii suura gal ah. marna “nabadda nabadda” ayaydin wada odhanaysaan markaanu nabadda dhawrana waa nagu caayaysaan. Xaggaanu idiin raacnaa idinka?
Doolaal: Dee haaye marka hore inaydin nala garataan bay ahayd.
Dubbe: Waar heedhee. Horta weli Arbaca-turub ma ciyaartay oo mid badaw ah oo saaxiibkaa ahi kolba baashe fas ah aad soo dhigtay ma jaray? Horta anaga Rayaale iyo Guurtida waxa nagaga daran Ina Cali Waraabe oo aanu ka ilbixi weynay. Waxa allaale wax lugtayada iyo tiisa isku xidhay garan mayno. Mar walba waxaanu is odhanaynaa waar malaa sidii hore wuu dhaamaa. Garab gorayo ayuu nagu dilay. Ta kale ee aydaan idinkuu fahmayni waxa weeye......
Doolaal: Maxaanaan fahamayn? Waar wax walba waanu fahmaynaa ee idinkaan fahmayn.
Dubbe: Waar bal isug dee aan hadalka dhammeeyee. Waxaydaan fahmayn xisaabta siyaasadda. Xisaabta siyaasadda laba laba u gee(2+2=5) waa shan ee ma aha afar.
Doolaal: Siday u tahay dee? Ma haddaad xisaab aan dunida lagu aqoon noola timi?
Dubbe: Horta malaa waad illawyday ee anagu markii hore waanagii oggolayn illaa December inuu sii joogo. Taasi waa sideed bilood oo dheeraad ah. Guurtiduna afar bilood bay ku dartay markii dambena 11 bilood baanu isla oggolaanay markaa marka mawqifkayagii hore iyo kan dambe 2 bilood u dhexeeyaan anaga way nala noqon weyday in dadkaanu xorayntooda tobonka sanadood kaymaha ugu jirnay ee saddex sanadood oo qax iyo dagaal kulul ah soo maray ee 18 sannadoodna yab-yab iyo kacaa-kuf ahaa inaanu laba bilood oo Ina Rayaale bursado ku kala daadino. Waa sidee caqligiinnu? Labada waxaad na tidhaadaa sidee u aaminaysaan Guurtida iyo Sheekh Axmed Nuuxii saxeexiisa dafiri jiray, Xaaji Cabdi oo ay qaalin awr loo laabayo iyo xeerka oo Madaxweynaha loo laabaa ay isugu mid yihiin, ninkii sida yara ahaa ee baastooladda sitay ee Siciid la lahaa iyo yam yamtan iyo qadaadweyntan hoos yaacaysa?
Doolaal: Aan kuba weydiinee maxaa ku aaminaysaan?
Dubbe: Waa su’aaal wanaagsan. Aamini mayno oo adba waad ogtahay inaanay ahayn niman aanu angu aamini karno eh waa naga afeef.
Doolaal: iminka markaa ma halkaasaa ku soo gunaanadeen arrinkii?
Dubbe: Maya. Qaybtaas waqtiga ayaanu halkaa ku dhammaynay laakiin arrihii xukuumaddu way noo hadhsan yihiin.
Doolaal: Maxaa idiinu hadhsan?
Dubbe: waxa noogu hadhsan. Illayn meesha xukuumaddii la doortay waatii dhacday ee waqtigeedii dhamaaday. Awoodda dalkana inay xaaraan ku sii wada haysato maaha oo cidi uma dooran hadda eh. Markaa haddaanu u oggolaanay inuu Ina Rayaale sii joogo oo Wasiiradiisii sii joogaan Waa in ugu horrayn magaca Xukuumadda loo bixiyaa;Xukuumadda ku meel gaadhka ah, waa in awoodaha qaranka iyo hantida qaranka ee xidhiidhka iyo saamaynta la leh doorashooyinka waa in dhex loo ahaadaa oo la wada maamulaa ama cid dhex ah oo hab dhex ah oo banyaal ah ku maamusha loo dhiibaa. Sida Dekedda, Warbaahinta Qaranka, Bangiga Dhexe,Ilaha Dhaqaalaha, waa in fasax aanu u helno in nala siiyo macluumaadka aanu uga baahanno wasaaradaha iyo hay’adaha xukuumadda, inaanay xukuumaddu wax heshiis ah oo caalimaya oo aanay Golaha Wakiilada u soo ban dhigin aanay saxeexin, arrintii Adhiga oo dib looga noqdo,Guddida Nabadgelyada oo la kala dareeriyo, arrimaha wixii qaranka saameyn weyn ku leh laga wada tashado xukuumadda ku meel gaadhka ah,Golayaasha iyo Axsaabta Qaranka. IWM.
Doolaal: Waar waxaasi idinka socon maayaan ee maxaa kalee haysaan?
Dubbe: Haddaa ma waxa idinka soconaya kolba afar oday oo Ilaa Afweyne la adeegsanayay oo TVga la keeno oo yidhaahda “Reer Burco Hargeysa ha nooga baxaan?” Ma waxaasaa xukuumad iyo Qaran ku sheeganaysaan? Ma waxaasaa ummad ku hogaaminaysaan? Ina Rayaale qaarna wuxuu soo farayaa “haddii aanu Rayaale kursiga fadhiyin Isaaqow waynu isku qabsanaynaa isaga ayaynu ku kala nabad galnay.” Marna Isaaqa ayuu isku diriyaa oo odhanayaa qaarkood TVgayga soo fadhiista oo kuwa kale ka caaya oo magaalada nooga baxa.
Doolaal: Halkaad haddana isku qaadday? Waar dee dadku iyagaa Tvga iska yimi oo fikirkooda ku hadlayay ee maanagaa keenay?
Dubbe: Waar dhegeysta. Meesha haddii Qaranimo la doonayona sidii qaran ha loo maamulo. Anagu waxaanu leenahay waar Isaaq magaalooyin iska saari kari maayee yaan walaalnimada ummadda reer Somaliland ee guud la dilin. Haddaynu nidhaa reer Burco Hargeysa ha ka baxaan maxaynu reer Sool iyo Sanaag ugu yeedhaynaa?
Haddii Daahir Rayaale uu Boorame siyaasiinta mucaaradka ee reer Awdal iyo cid walba leh u diido oo yidhaahdo shiida ama ama makarfoonada ka xidha ama soo mustaafuriya muxuu isagu isku hallaynayaa? Waar UDUBay waddadaa hayna maraninna.
Doolaal: Waar dalka waa loo siman yahay ee waxaad aad sheegayso maanaan maqal.
Dubbe: adigu weligaaba wax maad maqal. Miyaad maqashay haddaa nin UDUB ah ee ay gaalka reer Maraykan ku kulmeen huteel Addis Ababa ah?
Doolaal: Maya? Muxuu ahaa?
Dubbe: Aniga isagaa iiga sheekeeyey wixii dhex maray. Sidaynay u dhacday:
Wuxuu yidhi. “anigoo kursi iska fadhiya ayuumbuu gaal dusha ka soo degey isoo ag fadhiistay. Mid xunoo Ingriisada aad u yaqaanay oo ila socdayna markaas ayuumbuu kacay oo yidhi waxbaan debedda ka soo qabsanayaa.”
“Gaalkii: Hi! How you doin’? (is ka warran)
Aniga: We are in peace Sir. How are you? ( waar waa nabade adigu iska warran)
Gaalkii: I’m fine. Thanks.
Aniga: How is the women and children? (Xaaskii iyo carruurtiina ka warran)
Gaalkii: What women and children? (gabadhee iyo carrurtee?)
Aniga: Your women Sir. (dee xaaskii)
Gaalkii: Do you know her? (Oo miyaad is taqaaneen xaaskayga?)
Aniga: No sir. In my country we ask the women and the children. (maya ee anagu waanu is weydiina markaanu is bariidinayno)
Gaalkii: Oh! I understand. Sorry, I do not have a wife. Where are you from?(waan gartay. Xaas ma lihiye waddankee baad ka timi?)
Aniga: Somaliland Republic Sir. (Jamhuuriyadda Somaliland)
Gaalkii: You don’t have to call me Sir. You can call me John. What is yours? (magacaygu waa John. Isagaad iigu yeedhi kartaa kaaguna waa maxay?)
Aniga: Bullaale is my name. my other name is Big Ears.(magacaygu waa Bullaale. Naanaystayduna waa Ina Dhegeyaweyne.)
John: Oh! Big Ears? You mean like Elephant? (Dhegaweyne. Sida maroodiga?)
Bullaale: kkkkkkk yes.
John: Where is Somaliland?
Bullale: Here. The stone you throw will hit it. ( waa halkan dhow. Dhagaxa aad tuurtaa wuu gaadhayaa)
John: do we have to throw an stone to know where Somaliland is? (ma dhagax aynu tuurno aynu ku garannaynaa meesha Somaliland tahay?
Bullaale: No. that is Somali Expression. I mean it is very close. We are neighbors with ethiopia. (ma dee waa odhaah Soomaaliyeed. Waxaan u jeeday way dhawdahay. Dalkan ayaanu jaar nahay.)
John: Do mean you are from Somalia? (ma waxaad u jeeddaa Somalia)
Bullaale: No. don’t say that. We are independent. We have our government.(maya dal jira oo xor ah ayaanu nahay.) waar kii lahaa ingriisi baan aqaan halkuu ka dhacay. Halkanuu ictraafkii ka dhow yahay maanta eh. Wallaahi malaa kan Jandei Frazer baa habar yar u ah waakan sideedii foodda buuran lehe. Indha buluugle.
John: Oh. What kind of government do you have? (dawlad noocee ah ayaa leedihiin)
Bullaale: Same like America. We have president. We have congress, two house, one normal men when old men. We have american system. We Love America. No terrerist in our country. You see than in our Costititution) (waxaanu leenahay nidaamka Maraykanka oo kale. Maraykanka waanu jecellay. Dalkayaga argagixiso ma joogto. Distoorka ayay noogu qoran tahay)...........
Halkaas ayay ka sii socon doontaa qoraalka dambe. Haddii eebbe idmo.
A. Geeljire

Cape Town, May 25, 2008 (W.Wararka) – Dalka Koonfur Afrika ayaa waxaa ka jira xaalado amaan daro oo gaadhey heerkii ugu sareeyey kadib markii weerarada lagu qaadayo dadka ajaanibka ah ay kusii fideen qaar ka mid ah magaalooyinka waaweyn maalmahan u danbeeyey.

Dowladda Koonfur Afrika ayaa shaaca ka qaaday in ay ciidamada militariga u adeegsanayso shaqaaqooyinka ka socda.

Dalka Koonfur Afrika waxaanay la tacaaleysaa sidii ay uga hortagi lahayd xiisada ka dhalatay dalkaasi ee kusii fideysa Magaalooyinka waaweyn, iyadoo dadka ajaanibka ah ee ku dhaqan dalkaasi oo ay ugu horeeyaan Soomaalidu uu la soo dersay cabsi iyo walaac,kadib markii weeraro lagu qaaday goobaha Gacasiga ay ku leeyihiin iyo meelaha ay degan yihiin dadkaasi dabna la qabadsiiyey goobaha Ganacsiga halkaasna ay dad badan oo ajnabi ahi ku geeriyoodeen qaar kalena ay ku waayeen waxii yaraa ee ay haysteen.

Dawladda Koonfurta Afrika ayaa Markii ugu horaysay bilowday inay amaanka magaaliyanka qaarkood u adeegsato Cidamada Milatariga si ay uga hortagaan shaqaaqooyinka hadheeyay dalkaasi.
Kooxaha weerarada ku qaadaya dadka ajaanibka ah ayaa ku andacoonaya in shaqa la,aanta ka jirta dalkaasi ay salka ku hayso kadib markii ay dadka soo galeetiga ahi ay qaateen shaqooyinkii ay iyagu qaban lahaayeen.
Dadkan weerarada lagu qaadayo ayaa badankoodu waxay ka kala yimaadeen dalalka Afrika kuwaas oo lagula kaco falal bililiqo iyo boob ah marka loo garto inay yihiin dad ajaanib ah sida Soomaalida.

Falalkan khalkhaliyey qaar ka mid ah Magaalooyinka Dalka Koonfur Afrika ayaa waxay socdeen middo sanado ah,balse xaalada ayaa hadda isu bedeshay mid ka xoog badan sidii ay awal hore ahaan jirtey ,todobaadkii ugu danbeeyey oo kaliya waxaa ku dhintay rabshadahan dad ka badan 40 qof oo ajaanib ah waxa kale oo ku barakacay dad gaadhaya 15.000 oo qof Jidadka magaalooyinka waaweyn ee dalka Koonfur Afrika ayaa u eg goobo dagaal iyadoo ay rabshadani isa soo tarayso maalinba maalinta ka danbaysa aya waxaa sii badanaya dagaalka dhexmaraya Ciidamada bilayska iyo kooxaha rabshadwalayaasha ah.

Madaxweynaha Dalka Koonfur Afrika Thambo Umbeki ayaa sheegay in arrintan ay tahay mid aan indhaha laga qarsan karin, dowladdiisuna ay talaabo adag oo aan hore loo arag la beegsan doonto qof walba oo lagu tuhmo inuu qeyb ka yahay xiisadahan lagu waxyeelaynayo dadka ajaanibka ah ee ka taagan magaalooyinka dalka Koonfur Afrika.

Guddoomiyaha xisbiga talada dalka Haya ee ANC, Mr.Gwede Mantashe ayaa shacabka ugu baaqay in ay dib u hantaan jidadka iyo xaafadahooda, isla markaana waxa uu ugu baaqay dadka inay saneeyaan mudaharaado ka soo horjeeda kooxaha rabshadaha ka wada dalka, kuwaas oo khalkhal galiyey guud ahaanba dalka Koonfur Afrika.

Dadka ajaanibka ah oo ay ku jiraan Soomaali aad ubadan oo ku noolaa magaalooyinka yar yar iyo tuulooyinka ayaa hadda bilaabay in ay iskaga Qaxaan meelihii ay deganaayeen, iyagoo hadda miciin biday in ay u guuraan magaalooyinka waaweyn ee dalka Koonfur afrika, xilli Magaalooyinka waaweyn laftooda ay ku soo badanayaan weerarada lagu hayo dadka ajaanibka ahi.

Xiisadaha ka jira Koonfur Afrika ayaa dhinac amaanka oo kaliya aan dhaawac ku ahayn dowladda, balse waxay saamayn weyn ku yeelatay dhinaca Dalxiiska oo dakhli weyn ka soo geli jiray dalkaasi, Waxa kale oo ay shaki gelinayaan tartanka Ciyaaraha Koobka Adduunka ee sanadka 2010 oo lagu qabanayo dalka Koonfur Afrika.



 

Maamulka somaliland ee uu madaxweynaha ka yahay Daahir Riyaale Kaahin oo aan hore looga baran inta badan inuu xadhiga dabciyo, markaa iyaga iyo xisbiyadu iska qabtaan, arimahan tan u dambeysay ee la isku qabtayna mawqif adag istaagay ooo xataa uu ku gacan saydhay, waan waantii uu isku xilsaaray Guddoomiyaha golaha wakiiladda somaliland, Cabdiraxmaan Cirro ee uu ku doonayey inu isku soo horfadhiisiyo labada dhinac heshiiyo, halka cakiran waxyaalaha keenay looga heshiiyo, halka xisbiyada mucaaridkuna ku adkaysteen inaanay madaxweyne sharci ah u aqoonsan doonin Daahir Riyaale 15 May, halkaa iyada oo xaaladu taagan tahay, ummadda reer Somaliland oo meel kasta oo ay joogtana dareen walaac iyo war war lihi galay, isna waydiinayaan tallow somaliland ee muddada todobada iyo tobanka sanno ah laga dhul sugayey ma halkaa ayay ugu dhamaan doontaa ? ayaa lagu war helay saqdii dhexe ee 15 May soo gelaysay dhawaaqii uu bixiyey gudoomiyaha Ucid Faysal Cali Waraabe oo dulucdiisu ahayd waa la heshiiyey ee salka dhiga, waxaana la sheegay waan waantii ka timid dhinaca maamulka Somaliland inuu hormood ka ahaa iskaga dabqaadka xidhiidhka labada dhinac, Wasiirka maaaliyadda Cawil Cali Ducaale oo lagu tiriyo inuu ka mid yahay, shakhsiyaadka raarta ku soo jira ee inta badan ku lugta leh talo-bixinta ay madaxtooyadu wada hadalkan maamulku ogalaaday, waxaa laga cabiray aragtiyo kala duwan oo qolaba dhinaca u sibir saartay odhanaya : waxaa keenay culayska dibadda kaga yimid, waxaa keenay mowqifkii xisbiyadu qaateen, waxaa keenay jidh dabac maamlka Somaliland la yimid, waa tab iyo xeelad uu maamulku doonayo, inuu ku jebiyo mowqifkii xisbiyada ka dibna uu ballan furri doono.

Hadaba iyadda oo la sheegay ballan qodobadii heshiiska ee hordhaca ahaa loona ballasan yahay wixii dambe, waa arin fiican oo loo baahnaa in xaaladda cakiran xisbiyadda mucaaridka, lana eegayo bal sida ay uga faa’idaystaan, waxaanse doonayaa in aan tilmaamo, dareen igu gooni ah oo sida fiinta roobka uga sii qayliso, dareenka oo ka dhashay tallaabooyinka uu qaado, maamulkan Somaliland ee uu madaxweynaha ka yahay Daahir Riyaale kuwaas oo nuxurka ay leeyihiin uu yahay awood ilaashi iyo cimri dheeraysi , laakiin mustaqbalkana dalka ku ah turaanturo, xaalkooduna qabyo yahay, talaabooyinkaasi way badan yihiin, ee laba ka mid ah tusaale aan u soo qaato: 1. Markii shir gudoonka golaha wakiilada ay noqdaan xisbiyadda mucaaridka wuxuu maamulku u kacay in golaha guurtida, si aan sifo shaaci ah ahayn, muddo afar sanno ah ay isku kordhiyeen welina, sifaha xeerkii ay ku iman lahaayeen xubnaha guurtida noqonayaa waa qabyo wali.
1. talaabadna waa tan u dambeysay kuwaas oo dhibaatadda ay salka ku hayaan oo u yaalla, wiilka wiilkiisa, waana go’aan aan ku iman xusbad iyo fikir cod iyo sumcad in lagaga hello dadka.

Top