Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

Wakiilada Oo Maanta Bilaa Dood Ku Ansixinaya Lifaaqa Xeerka Diiwaangelinta

Guusha Obama Oo Taariikh Cusub U Jeexday Dalka Maraykanka?
Axmed Ugaas

Aayaha Dhalinta  

Xubin Miisaan Culus Ku Leh KULMIYE Oo Hargeysa Si Diiran Loogu Soo Dhoweeyay

Dawladda Mbagathi Iyo Isbahaysiga Dib-U-Xoraynta Oo Markii Ugu Horaysay Heshiis Kala Saxeexday  

“Mar haddii lagu sharfay oo la yidhi doorashada ha ina gaadhsiiso Waa Inaad Kala Saartaan Xukuumadda Iyo Xisbiga UDUB” Muuse Biixi

“Waxaan U Sheegayaa hay’adihii gargaarka na siin jiray, Bil keliya oo aanu muranay ayaad lacagtii naga joojiseen” Faysal Cali Waraabe

“Si aanu u soo noqon hirdan dambe, Waa sharcigii guurtida meel layska dhigaa, dabadeedna doorashooyinka D/hoose, guurtida iyo wakiilada mar kaliya la qabto” Madaxweyne ku-xigeenka

Hargeysa June 10, 2008 (Haatuf) – Heshiiskii ay dhowaan saddexda xisbi Qaran wada gaadheen ayaa shalay xaflad balaadhan oo lagu qabtay Huteelka Maansoor si wada jir ah ay qallinka ugu duugeen madaxda Xisbiyada Qaranku.

Xafladan shalay ee lagu saxeexay heshiiskan lagu soo afjarayey khilaafkii siyaasadeed ee soo foodsaarey dalka , ka dib markii ay dhamaatey muddadii Xukuumada Rayaale isla markaana ay qabsoomi waayeen Doorashooyinkii Golayaasha Deegaanka iyo Madaxtooyadu, taasina ay keentay inay Golaha Guurtidu u kordhiyaan muddo hal Sano ah Riyaale iyo ku xigeenkiisa taas oo ay diideen Xisbiyada Mucaaridku inay ogolaadaan muddo kordhinta Guurtida.

Heshiiskan ay wada gaadheen Xisbiyada Qaranku horaantii bishan juun oo ka koobnaa 8 qodob ayaa shalay waxay madaxda Xisbiyadu si rasmiya ay qallinka ugu duugeen iyada oo ay Saddexda Xisbi u kala saxeexeen Xisbiga UDUB Madaxwene Kuxigeenka Axmed Yusuf Yaasiin, Xusbiga KULMIYE Guddoomiye kuxigeenka Muuse Biixi Cabdi halka Xisbiga UCID u saxeexay Guddoomiyaha Faysal Cali Waraabe iyo guddoomiyaha Komishanka Doorashooyinka Maxamed Ismaaciil (Kabo weyne).

Xafladan heshiiska lagu saxeexay oo ay soo qaban qaabiyeen Komishanka Doorashooyinka Qaranku ayaa waxaa ka soo qaybgalay madaxda Xisbiyada Qaranka Komishanka Doorashooyinka,wakiilada Dawladaha Deeqda bixiya, Wakiilka Dalka Itoobiya u jooga Somaliland, Xildhibaano,Culimaa,uddiin, aqoon yahano, Weriyayaal ajnabi ah iyo madax kale oo halkaas lagu casuumay. Xafladan waxaa ugu horeyn ka hadlay Guddoomiyaha Komishanka Qaranka Maxamed Ismaciil (Kabo weyne) oo isagu halkaa ka akhriyey 8 qodob ee lagu heshiiyay ee shalay saddexda xisbi qaran saxeexeen , waxaanu hadalkiisa ku bilaabay “ qodobada lagu heshiiyey ee maanta (shalay) saddexda xisbi iyo komishanku saxeexayaan waxay kala yihiin:

1. in dib loo dhigo doorashadda golaha Deegaanadda oo la soo hormariyo doorashadda madaxtooyadda.
2. in Diiwaangelinta la siiyo wakhti ku filan oo ah sababta dib loogu dhigay Doorashadda golaha Deegaanka.
3. in komishanka Qaranku soo diyaariyo wakhtiga doorashada madaxtooyadda, Diiwaangelinta ka dib.
4. in Doorashadda madaxtooyaddu ay ka soo hormarto 06/04/2009.
5. in qodobada xeerka Diiwaangelinta ee aan la jaanqaadi Karin Doorashadda madaxtooyadda la laalo.
6. Haddii ay yimadaan Duruufo lama filaan ah oo dib u dhigi kara qabsoomiddda doorashadda madaxtooyada, waxaa xaaladaas wada jir uga go’aan qaadanaya komishanka iyo saddexda xisbi qaran, iyada oo golaha Guurtiduna u ansixinayo wakhtiga ay isla garteen oo aan waxba lagu darin.
7. in xukuumadda iyo xisbiyada mucaaridka ahi ay yeesheen, isku xidhnaan iyo wada tashi joogta ah.
8. in guddida farsamo ee saddexda xisbi Qaran ay noqoto guddi joogto ah, una xilsaaran kalsooni dhiska xukuumadda iyo xisbiyada wada shaqeyntooda.”
Intaa ka dibna waxaa makarofoonka lagu soo dhoweeyey Guddoomiye ku xigeenka koowaad ee xisbiga Kulmiye Muuse Biixi Cabdi Waxaa uu heshiiska saddexa xisbi iyo komishanku saxeexeen ka yidhi “ xisbigayagu isaga oo gartiisa soo akhristay, isaga oo qiimeeyey duruufaha uu dalku ku jiro, isaga oo qiimeeyey si kastaba ha ku timaadee wakhtigii doorashada la qaban lahaa inya dhaaftay, isaga oo ka duulay maxaa maanta inoo dan ah ee aynu qabsanaa, isaga oo eegay sida ugu dhow ee mustaqbalka dalkani nabad u ahaan karaan, Dimuqraadiyada sidaynu u korin karaan, isaga oo xisbigu qiimeeyey daruufaha geeska afrika ee aynu ku nool nahay iyo dabka agteena ka baxaaya, isla markaana isha ku haya taa iyo dhibaatooyinka dusha ka jira in aan lagu dulmiyin dadka dimuqraadiyadiisa iyo xuquuqda uu leeyahay, xisbiga kulmiye waxaa uu la yimid fagaaraha aragti cad, oo uu ka doonayey inuu heshiiskani soo baxo oo nabada dalka ka jirtaa inay sii siyaado mooyee inayna hoos u dhicin, in la helo doorasho xor ah oo xalaal ah, waxaa illaahay mahadiiya in dhinacyadii aanu isku nimid iyana xil badan isa saareen, waxaa hubaala ninku marka uu yimaado goob lagu wada hadlaayo in uu la imanaayo inuu wax ka tago, isna looga tago, oo meel dhexe layskugu yimaado, sidii aanu arkaynay ayey u dhacday, waxaanu u aragnaa heshiisnkan mid dhinac waliba ku guulaystay oo aanu dhinacna guul kaligii la tagin, Somalilandna ku guulaysatay oo aynu danteena ku qabsanay, waxaa uu Kulmiye diyaar u yahay in sida lagu heshiiyey inuu xaraf walba u dhawro oo heshiiskan ka mid ah, oo uu sidaa uu heshiiska u galay uu dibna u ilaaliyo, cidii ku xadgudubtana aanu u habran ee uu ka qabto gardarada’.

Muuse Biixi oo la hadlayey xukuumadana waxaa uu yidhi “ waxaan leeyahay xukuumada xilkan inoo bilaabmay maanta iyo shantii sanno way kala duwan yihiin, shantii sanno ee hore ee laydiin dhaariyey way iska dhamaatay, maanta waxay xisbiyadda iyo dadkuba idinka codsadeen in aad dadka doorashada gaadhsiisaan muddadaas aynu qabsanay, sidaa darteed waxaa la idinka fadhiyaa in hab-dhaqankeedii wax badan ka bedesho, waxaan u aragnaa inay xukuumadu u dhaqanto hab is-difaac ah, oo ah isgiiji oo yaan lagu dhaafin, waxaanu xukuumada u aragnaa inay iskaga khaldantay wixii qaranka ka dhexeeyey ee dawladnimada ahaa iyo xisbinimadii UDUB ahaa inay shantii sannadood iskaga milantay oo aanu kala garan waynay UDUB iyo xukuumaddii dadka ka dhexeeyey, waa loo wada siman yahay, laakiin waxaanu u aragnaa inay iskaga milantay xisbigii UDUB iyo Xukuumada, waxaanu leenahay mar haddii lagu sharfay oo ay ummaddii tidhi doorashada ha ina gaadhsiiso (Xukuumada Riyaale), waxaa wanaagsan in xisbiga iyo xukuumada kala saartaan, ololaha soo socdaa waxaa uu xaq noqonayaa marka hawlaha qaranka ee dawladda ay u sinmaan xisbiyada tartamayaa iyo muwaadiniinta kale ee xisbiyada aan ku jirin ayaa looga fadhiyaa xukuumadda.

Malaha way noqonaysaa in aan dhinac uun wax loo sheegin ee dhinacyada kale ee mucaaridkana wax loo sheego, haddii aanu nahay KULMIYE in wixii dhaliil ah ee aanu aragno marna aanan uga jeedin ku xumee, ama wax aanu qabin oo ribo ah saar, taa kuma jirnee ee ka bogsada, waxaa kale oo taa garabtaala in aanan marnaba wax khalad ah oo diinta ama dadnimada, ama distoorka, ama sharuucda aad ku gafteen in aanan idinkaga habranayn oo aanaan idinkaga xishoonayn oo aanaan waliba odhanayn waa idinkii heshiiyee maanta u siidaaya, taa ha nooga fadhiyina.

Waxaa uu Muuse Biixi ku soo gunaanaday hadalkiisii inay gaajo xoog lihi soo socoto, isla markaana loo baahan yahay in uu dadweynuhu fadhiga ka kaco oo uu wax soo saar la yimaado, haddii aan lala iman ay dhici doonto cunto yaraan, isla markaana waxaa uu ku canaantay xukuumada iyo wax garadkaba inay dadka u jihayso wax soo saar iyo in dhulka midho lagala soo baxo.

Eng: Faysal Cali Waraabe oo ah Guddoomiyaha Xisbiga mucaaridka ah ee UCID ayaa heshiiskaas isaga oo ka hadlaya waxa uu yidhi “arinta aynu maanta u fadhino anaga afar jeer ayaan usoo taagnaa ila 2002-dii, sannad walba waxaa inagu dhacayey dib u dhac ku imanayey wakhtigii doorashadda, sannad kasta waxaynu ku murmaynay qodob la yidhaah 83, waxaynu garan kari weynay qodobkan aynu 7-da sanno isku haysano wax inoo kaba oo inoo kala cadaynaya aynu samaysano, halkaa waxaa inooga muuqata inaynaan khalad keena ka faa’iidaysanin, waxaa halkaa inooga muuqda in distoorkii uu inooga dhintay alla ha u naxariistee Maxamed X. Ibraahim Cigaal in aynaan waxba ku kordhin, halkaa waxaa inooga muuqata sharciga waxaa samaysa 75% dawladda markaa gacanta ku haysa, si ay u sameyso xeerkii iyo sharcigii ay dadka ku xukumi lahayd, Baarlamaankuna wuxuu xaq u leeyahay inuu ka eegaa waxaa ay dawladdu ummadda usoo qortay yahay wax ummadda u qalma, 25% kale ee soo hadha waxaa soo gudbiya asxaabta ama mudanayaasha mucaaridka ah , iyo ururada bulshada, halkan waxaa ka muuqata in aynu inteenaba hawshaa aynu inagu gabnay, xaalkeenu uu markaa noqonayo muran, dastuurkeena aan bislayn aynu ku dul kufnaa sannad walba, waxaan idiin sheegayaa arimaha aynu maanta u fadhinaa ee wakhtiga badan inaga lumiyey, waxa lagu dhamayn lahaa wakhti yar, waxaad ka soo qaadaa qodobadan aynu maanta u fadhino, waxaa aanu isla garanay bisha 1-deedii, badankeedana waxaanu isla garanay bishii hore 15 keedii, bil dhan ayey inagu qaadatay intay inagu gurguuranaysay waxaasina waa xilkasnimo daro, xog ogaal daro iyo inagoo wakhtigu agteena micno weyn ka lahayn, taasi waxay keentay inaynu markasta wakhtiga aynu qabsanay aynu dib u cuno sida dabku u cuno kaynta ayaynu wakhtiga u cunaa. Waxa weeyi murankan maanta dhacay waxa uu keenay kalsooni daro wayn oo beesha caalamka-inaga qabto oo aynaan lahaan jirin ayay maanta inoo keentay waxaan dawladda ka codsanayaa kalsooni daradu xagooga ayay ka timid, inay ku dhaqaaqaan sidii ay kalsoonidii beesha caalamka ku soo ceshan lahaayeen.

Waxaa kale oo aan u sheegayaa hay’adihii gargaarka na siin jiray, sidaad koonfur ugu dulqaadan jirteen anaga nalooguma dul qaadan, Bil kaliya oo aanu muranay ayaad mar kaliyaata lacagtii naga joojiseen, taa waxaan u arkaa Eex, waxaad ogaataan maanta heshiiskani xagooda kama dhama waxay ahayd in aanu bishan 6deedii baxno dibaa loo dhigay haddana waxay ahayd in aanu baxno bisha 13-keedii haddana dib baa loo dhigay oo aanu deeqbixiyayaasha la kulano. haddana shuruudu waxa weeyi guurtida iyo Baarlamaanka oo saxeexa, Madaxweynaha oo saxeexa mooyee cid baxaysa iyo lacag la soo qaadayaa aaney jirin, markaa waxaanu leenahay Baarlamaanku ha gudbiyo Guurtidu ha gudbiso Madaxweynuhu ha dhakhsado, haddii kale waxaad ogaataa bisha lixdeeda yaaney ka dambayne iney ka fogaan doonto wakhtiga doorashooyinku, haddii ay dib u dhacdana guurtida halkan fadhidaa ayaa cirka u laali doonta.

waxaa halkan ku jira guddida farsamada ee saddexda xisbiba ku taal, guddidaasi waa mid aanu doonayno inay ilaaliso iyadoo mid kale jirto, mid saddexda xisbiba ayaanu doonaynaa inaanu samayno oo ah inay ilaaliso warbaahinta in si fiican loo wada qaato warbaahinta ummadda, in ayna hay’adaha dawladdu ku tacadiyin ummadda xoolaheeda oo ayna asxaabta ku isticmaalin, waxa aanu doonaynaa inay noqoto mid ka shaqaysa isu soo dhaweynta dawladda iyo asxaabta, wixii aynu warbaahinta ka odhan lahayn ee ay iyaguna sii mal-maluuqi lahaayeen in aanu si toos ah uga hadalno, waxaanu jecelnahay in qodobadaa lagu heshiiyey in si wanaagsan loo sameeyo.

Heshiisku wuxuu ahaa mid dhamaystiran, press release muu ahayn ee waxa uu ahaa heshiis lagu heshiiyey, oo ay saxeexa oo qudhi u hadhsana yahay, anigu ma garanayo in dad kale wax loo sheegayey ee taanu Somaliland u sheegaynay taas ayuu ahaa ciddii kale ee cid kale wax u sheegaysay iyaday jirtaa.”

Faysal Cali Waraabe waxa uu intaa ku daray in xukuumaddu u baryo tagto caalamka sida Banka Adduunka si ay cunto ugu caawiyaan dadka reer Somaliland, waxa kale oo uu Culimada ugu baaqay in kuwa sucuudiga xidhiidhka la lihi inay iyana ay u hawlgalaan sidii ay mucaawimooyin uga soo qaadi lahaayeen dadkeena, sidoo kale waxaa uu dawlada ka codsaday in ay qiimo dhimis ku samayso naaftada Total maadaama oo aynu nahay meesha geeska Afrika ugu shidaal qaalisan.

Madaxweyne ku xigeenka ayaa isna ka warmay heshiiskan iyo qiimaha uu ummadan Somaliland u leeyahay, waxaanu sheegay inay suurtagal noqon doonto in doorashada golaha Deegaanka iyo ta Wakiiladda la wadda qabto xilli qudha.

Waxaa uu sheegay in marka la qabto doorashada madaxweynaha ay waajib tahay in la guddo galo oo meel la isla dhigo sharcigii lagu dooranayey Guurtida.

Waxaa uu saadaaliyey in inta hawshaasi la qabanayo ay ku soo beegmi doonto doorashadii wakiilada oo sannad kaliya ahi ka hadhsan yahay sidaas darteed waxaa uu soo jeediyey in doorashadii labada aqal iyo dawladaha Hoose mar lawada qabto.

Madaxweyne ku xigeenka Axmed Yuusuf Yaasiin waxa uu hadalkiisa ku bilaabay “Waa maalin sharaf u ah ummadeena , waa maalin ka turjumaysa soo jireen taariikheed oo ay somaliland lahayd, markii aynaan lahayn dawladaha halkan waxaa ku noolaa ummado intaaba waxaa lagu waday iyadoo lays dilaayo, lays xasuuqayey dhiig baa daadanayey geed hoostii ayaa lagu xalin jiray, hadaynu Somaliland nahay dhaqankayaga ayaa ahaa wada hadal, tanaasul, anaga oo ahayn dawlad ayaanu ku soo noolayn xeerar ay dhigteen qabaa’ilku, oo ay ku dhaqmaan xeerarka iyo diinta uu Illaahay siiyey oo aanu halkaa aynu maanta joogno ku soo gaadhnay, oo aanu ku noqonay jamhuriyada Somaliland waa mid Illaahay loogu mahad naqo, haddii aan ka waramo heshiiskan, waa heshiis wanaagsan anigu waxaan u arkaa in uu dib u dhacaasi uu khayr lahaa sababahan soo socda awgeed, wadankani shuruucdiisa waxaa la bilaabay 2001 May 31 markii dastuurka la ansixiyey, waa muddo gaaban ma nihin waddan soo jiray muddo dheer, xeerna ma hagaago ilaa lagu dhaqmo ,markaasuu soo baxaa khaladaadkiisu, 2002 waxaa la galay tii dawladaha hoose, 2003 waxa la galay tii madaxtooyada, 2005 waxaa la galay tii wakiilada, tii Guurtida ayaa wali laalan isagana waa laga gudbi doonaa, shantaa sannadood ee hore waxaa lagu jiray waa doorashooyinkii, tan aan leeyahay wuxuu ahaa khayr ayaan sababaynaa, haddii la galo 2009 billaha ugu horeeya waxaa dib u dhacaya dawladaha hoose, kii wakiiladana waxaa ka hadhay sannad, waxaa halkaa ka bixi doona oo aan kula talinayaa komishanka, marka laga baxo ta madaxtooyada waa in marka hore la galaa sharcigii guurtida, qaranku waa in uu galaa ta guurtida si aanu mar dambe u soo noqon hirdan dambe, oo sharcigii guurtida meel layska dhigaa, dabadeedna doorashooyinka dawladaha hoose iyo ta guurtida iyo ta wakiilada la qabto mar kaliya, si uu wadanku shanta sannadood uu u galo laba doorasho, wax badan ayaa inagaga halaabay doorashooyin soconaya shan sannadood, waa isdifaac iyo weerar, maamulkii shanta sannadood yimaada, dee haddii uu ku jiro doorasho waa nin weeraraya iyo nin is difaacaya, markaa waxaan filayaa kharashkuna wuu inagaga yaraanayaa ee saddexdaa doorasho ee dawladaha hoose, guurtida iyo wakiilada mar kaliya hala qabto, Madaxtooyadana mar kaliya la qabto, si uu maamulkaa markaa yimaadaa uu u helo fursad uu u shaqeeyo, ee aanu ku jirin maantana waa tii Dawladaha hoose ee xamaan ururso, maanta waa tii wakiilada ee xamaan ururso aanu ku jirin.

Waxaan doonayaa in aan maanta xisbiyada mucaaridka layidhaahdo in aan magaca ka bedelo oo aan u bixiyo Naasixiyiin, magaca mucaarid waa qof ka jeestay oo wax diiday, qofkii ugu horeeyey ee wax diiday wuxuu aha Ibleys, ibleys waxaa uu yidhi sideebaan ugu sujuudaa qof aad ka abuurtay dhoobo, aniga oo aad naar iga abuurtayna aan ugu sujuudaa qof aad dhooba ka abuurtay, markaa waxaan u bixinayaa mucaaridka naasixiyiin.

Haddaan u soo jeesto waayaha, waayuhu way badan yihiin oo shalayba waxaa Madaxweynaha hor fadhiyey wakaaladihii biyaha iyo kuwii laydhka, waxaan filayaa Mitir kuyubica Hargeysa waa 700 oo Shillin, foostadii shidaalku waa $210 haddii aanu shaqayno waxaanu u shaqaynaa waa shidaalka ee xal ha la keeno, haddii la kordhiyo waa mushkilad oo dad aan waxba haysan haddii wax lagu kordhiyo, jawaankii bariiska ah ee aanu u qaybinaynay Ciidanka 10,000 ee halkaa fadhiya ee aanu u qaybin jirnay Ciidanka ee $20 lagu iibin jiray, maanta waa $50, arinku ma sahlana, dawladda culays badan ayaa saaran oo aan qiyaas lahayn.

Waxaan ku soo gabagabaynayaa heshiiskaa aanu gaadhnay waa mid Qaran, haddii aanu gali lahayn dawladaha hoose oo ay Diiwaangelintu jiitami lahayd oo ay gali lahayd ta dawladaha hoose haddana waxaa iman lahaa hadal dambe ayaa iman lahaa, taa waanu qadarinay oo ay ku adkaayeen xisbiyadu, haddii ay dawladaha hoose ay dib u dhacaan April ayey ku dhici doontaa 2009, mise October ayey ku dhici doontaa 2009, haddana wadanku waxa uu gali doonaa muran kale, markaa xalkaa waa laysla gaadhay, xal fiicana wuu ahaa, waxaanan u arkaa xal ay gaadheen xisbiyada iyo xukuumadu, waxaan u arkaa mid anfacaya ummadda, waxaanu taa u yeelnay si aan loo arag in aanu kursiga isku sii dhajinayno ,oo aanu doonayno cimri dherer, heshiiskani Illaahay ha ka dhigo mid ina anfaca.

Komishankana waxaa laga rabaa in uu noqdo mid caadila oo waxay go’aaminayaan hor illaahay u go’aamiya oo aan cid eega is odhan, arinkiina iyo khilaafkiinu ha ku eekaado makhsinkiina dhexdiisa yaanu dibadda usoo bixin.

Isna waxaa halkaa ka hadlay Sheekh Aadan Siiro oo ka sheekeeyey qiimaha uu diinteenu siisay heshiiska iyo siday u adkaysay “ rasuulku waligii inta uu noolaa salaad casar ayuu ka habsaamay, markii lays waydiiyey waxaa uu uga habsaamay waxa uu uga habsaamay dad muslimiina oo isdilay darteed ayey salaadii kaga tagtay 23 sanadood oo dacwada Diinta uu waday, salaada sunaha iyo in dadka la heshiisiiyo waxaa ka fadli badan in dadka la heshiisiiyo, erayga Somaliland aynu ku bedelno Jamhuuriyada Somaliland, waayo waxaa jira land-badan si markaa inay jamhuuriyad tahay aynu u muujino, jamhuuriyada Somaliland waa mid ku caano maashay isku tanaasul , waxaan ahay dadka ku adag in la unko Jamhuuriyada Somaliland oo lagu unko nabad, waxaan ku waaninayaa saddexda xisbi qaran waar ummadda wax Somaliland ka hooseeya ha ugu yeedhina, waynu samaynay waxyaalo badan, waxyaalihii ay shuruud inagu xidheen waanu ka soo baxnay, balse caalamku wuu inagu gabood falay, waxaan leeyahay aynu is karaameyno, maalinba ninka joogana ha la karaameeyo”.

Waxaa isna halkaa ka hadlay Cabdi Yuusuf Ducaale ( Boobe) oo ka socday Acadamiga nabada iyo horumarinta oo iyagu ah kuwii hawsha isku keenida dabada ka waday, waxaana hadaladiisii ka mid ahaa “ saddexda xisbi qaran, Xukuumada iyo Komishanka oo muddo ku hawlanaa sidii uu heshiisku u hirgali lahaa, anaguna xogogaal u ahayn xaalada ay ku jiraan labada heer ee ay kala taagnaayeen, heerkii hoose ee saddexda xubnood ahaa ee komishanka iyo saddexda xisbiba ku jireen, iyo heerkii sare ee ay gudoomiyeyaashu ku jireen, marxalad xanuun leh , lagu kala kaco, dib layskugu soo noqdo marlabaad wada hadalada lagu soo noqdo oo la wada fadhiisto, iyagoo dadkuna ay heegan u yihiin waxaa ka soo bixikara, waxaan halkan uga mahad naqayaa sida jilayaashaasi sidii xilkasnimada ahayd ee ay arintaas usoo gebagabeeyeen, waxaana halkan iyana Mahad ugu soo jeedinaynaa bulshada rayidka ah oo inta ay shireen saddex waraaqood saddexda gudoomiye u kala dhiibay, magaaladana ay maryo ku xidheen oo ay kaga hadlayaan sida heegan loogu yahay nabada iyo in ay gacanta sare yeelato sharcigu” ayuu ku soo xidhay Boobe Yuusuf Ducaale.

 

Hargeysa, June 10, 2008 (Haatuf) – Golaha Wakiiladda ayaa fadhigoodii shalay si rasmiya u galay kal-fadhigii aan caadiga ahayn ee uu Madaxweyne Riyaale isugu yeedhay, taas oo loogu qaybiyey madasha fadhiga lifaaqa qodobada ay heshiiska ku soo gaadheen xisbiyadu in xeerka Diiwaangelinta wax ka bedel lagu sameeyo, kaas oo uu Madaxweyne Riyaalana lifaaqaasi shirgudoonka usoo gudbiyey, waxaana la filayaa lifaaqaan in goluhu bilaa dood ku ansixiyo fadhigiisa maanta.

Fadhigan shalay oo uu guddoominaayey ku simaha guddoomiyaha golaha wakiilada, isla markaana ah guddoomiye ku xigeenka labaad Baashe Maxamed Faarax ayaa waxaa mudanayaasha madasha fadhiyey loo qaybiyey lifaaqa wax ka bedelka xeerka Diiwaangelinta cod-biyeyaasha oo ay wax ka bedel ay ku soo sameeyeen Asxaabta siyaasadeed kaas oo noqon doona wax ka bedel ku meel gaadha oo lagu laalayo qodobada kala ah Qodabada 7aad, 8aad, 9aad, 10aad,12aad,13aad, 14aad, 18aad, 19aad, 22aad, 23aad, 27aad, 28aad iyo 31aad ee xeerka Diiwaangelinta cod-bixiyeyaasha, oo ay asxaabtu u arkeen inay caqabad ay ku yihiin time line-ka doorashooyinka ay u qabsadeen asxaabta iyo komishanku , taas darteedna wakiilada loogu soo gudbiyey in lifaaqa xeerkan Diiwaangelinta iyo wax ka bedelkiisa ay soo ansixiyeen.

Intaa ka dib ayuu guddoomiye Baashe Maxamed Faarax fadhigaasi kaga dhowaaqay in fadhiga maanta ee goluhu yeelan doono cod-ku ansixin doono lifaaqa laalista qodobada xeerka diiwaangelinta cod-bixiyeyaasha oo hore labada gole baarlamaan u wada ansixiyeen 2008-deedii Maxaweyne Riyaalana uu Digreeto ku dhaqan galiyey.

Saraakiil Sirdoonka Iyo Milateriga Britain Ah Oo Booqday Magaalooyinka Berbera Iyo Wajaale
Berbera, June 10, 2008 (Haatuf) – Wefti ka kooban Saraakiil Ciidamada Sirdoonka iyo Milateriga Britain oo uu horkacayo Sarkaal ka tirsan Safaaradda Britain ku leedahay Addis Ababa, oo booqasho dhawr maalmood ah ku joogay Somaliland ayaa shalay booqday magaalooyinka Berbera iyo Wajaale, waxaana weftiga safarkooda magaalooyinkaas ku wehelinayay Madaxa ciidanka Sirdoonka Somaliland, iyagoo muddadii ay magaalada Berbera joogeen soo kormeeray dekedda iyo Madaarka, isla markaana kulan la yeeshay Saraakiisha Sirdoonka iyo Ilaalada Xeebaha Somaliland.
Weftigan oo uu hoggaaminayo ku-xigeenka Safiirka Britain u fadhiya dalka Itoobiya John Marshal ayaa waxa kale oo ka mid ah Sarkaalka Sirdoonka Britain u xilsaaran arrimaha la dagaalanka Argagixisada oo fadhigiisu yahay magaalada Sanca ee dalka Yemen.

Wasiirka Arrimaha dibadda Somaliland Cabdillaahi Maxamed Ducaale oo dorraad xafiiskiisa kula kulmay weftigan ayaa sheegay inay ka socdaan xubnaha weftigan Safaaradaha Britain ku leedahay dalalka Kenya, Yemen iyo Itoobiya, isla markaana yihiin ay ku jiraan Saraakiil ka tirsan dawladda dhexe ee Britain, hase yeeshee wararka shalay laga helay weftigan waxay tibaaxeen inaanu ahayn sida uu wasiirku warbaahinta u sheegay, balse ay yihiin Saraakiil ka socoto ciidamada sirdoonka iyo Milateriga Britain isla markaana ay u socdaan arrimo aan ilaa hadda daboolka si rasmi ah looga qaadin.
Xubnaha weftigan ayaa markii ay shalay tageen magaalada Berbera waxay kulamo la yeesheen saraakiisha hay’adda sirdoonka Somaliland ee ku sugan magaalada Berbera iyo saraakiisha ciidamada ilaalada xeebaha ee fadhigoodu yahay magaaladaas, hase yeeshee lama sheegin waxyaabaha ay ka wada hadleen.

Weftigan ayaa la sheegay inay laba isu qaybiyeen oo qaar ka mid ahi isla maalintii shalay booqdeen magaalada Wajaale ee ku taalla xuduudda u dhaxaysa Somaliland iyo Itoobiya, halkaas oo ay kula kulmeen saraakiisha sirdoonka iyo masuuliyiinta ammaanka ee Somaliland.

Ilaa iyo hadda ma cadda ujeedada rasmiga ah ee weftigani u socdaan iyo waxyaabihii ay ka wada hadleen masuuliyiinta iyo saraakiisha Xukuumadda Somaliland ee ay kulamada la yeesheen.

Sida la ogsoon yahay dawladda Britain iyo USA ayaa hormood ka ahaa qaraar qabyo ahaa oo Golaha Ammaanka bishii hore ay u gudbiyeen si loogu ogolaado ciidamada Badda ee dalalka reer Galbeedka ee xidhiidhka la leh dawladda Mbagathi inay gudaha xeebaha Somalia ugula dagaalamaan budhcad baddeeda xeebaha Somalia ku qafaalata maraakiibta maraysa badaha Somalia, taas oo uu Golaha Ammaanku shir uu toddobaadkii hore ku yeeshay dalka Djibouti ku ansixiyay qaraar u fasaxay maraakiibta dagaalka ee dawladaha reer Galbeedka ah inay budhcad baddeeda ku weeraraan gudaha xeebaha dalka Somalia.

Sirdoonka dawladda Britain ayaa taageero dhaqaale oo ballaadhan siiya ciidamada sirdoonka Somaliland, isla markaana waxaa labada dhinac ka dhexeeya wada-shaqeyn.

 

Barak Obama wuxuu gaadhay guushii ugu horreysay ee uu nin madow ka gaadho siyaasadda Mareykanka. Wuxuu ku guuleystay inuu noqdo murashaxa Xisbiga Dimoqraadiga ah u tartamaya kursiga madaxweynenimada, isagoo loollan la galaya John Mcain oo ka taagan Xisbiga Jamhuuriga.

Waxay noqotay arrin taariikhda gashay. In badan maanay mala-awaali karin in Obama ku soo bixi doono tartanka Xisbiga Dimoqraadiga dhexdiisa ah marka la eego qodobadan:

• Obama waa nin da’ yar oo aan waayo-aragnimo siyaasadeed oo sidaas u badan lahayn. Wuxuu jiraa 46 sano, waana markii ugu horreysay ee uu soo galo senat-ka. Waxaad waayo-aragnimadiisa sii dhayalsaneysaa marka aad barbardhigto Hillary Clinton oo 2 goor senate-ka soo gashay. Waxay sidoo kale soo noqotay marwada koowaad ee dalka iyadoo u dhaxday Bill Clinton oo 8 sano ka ahaa madaxweyne (1993-2000).

• Obama maaha nin hodan ah oo caan ka ahaa Mareykanka, maadaama dadka siyaasadda Maraykanka haweystaa ay u badan yihiin hantiilayaal. Hase yeeshee Obama wuxuu ururiyay lacagtii ugu badneyd ee taariikhda Mareykanka loo uruuriyo tartanka doorashada ee xisbiga dhexdiisa ah, iyadoo dadku ugu yabooheen $256 milyan. Oo dollar Halka Hillary Clinton lagu yeeshay deyn gaadheysa illaa 20 milyan oo dollar ololaheeda.

• Waa nin madow ah oo aabihii uu dhowaan soo galay Mareykanka. Dad badan ayaa aaminsanaa in qof ka soo jeeda qowmiyadaha laga tirada badan yahay, sida madowga, aanay haweysan karin jagada ugu sarreysa Mareykanka.

• Waxay muujineysaa in shacabka Mareykanku ay u baahan yihiin isbeddel ay keenaan dadka da’da yar. Hal-hayska uu xushay Obama (isbeddel la rumeysan karo) waa mid si weyn looga baaraan-degay, isla markaana ka tarjumaya tartankiisa. Taasi waxay caddeyneysaa inay shacabku isbeddel doonayaan, isbeddelkaasna uu ka iman karo da’yarta.

• Waxay doorashadani soo bandhigtay awoodda dahsoon ee dadka da’yarta ah iyo gobollada yar yarka ah. Hillary Clinton waxay xoogga saartay dadka waaweyn iyo gobollada dadku ku badan yihiin. Hase yeeshee Obama wuxuu ina baray in da’yartu noqon karaan awood weyn maadaama dadka taageerayay ay u badnaayeen dhallinyaro madow iyo caddaanba leh. Sidoo kale waxaa laga faa’idaysan karaa awoodda gobollada yar yar markay isku tagto inay ka xoog badan tahay tan gobollada waaweyn.

• Waxay shacabka Mareykanku diideen inuu qaab boqortooyo u eg uu ka billowdo Mareykanka. Hadday oggolaadeen in wiil iyo aabihii ay Madaxweyneyaal noqdaan, markan ‘waxaan ahaan jiray marwadii koowaad’ waxay noqon weyday wax dadka lagu soo jiito.

Inkastoo guusha uu gaadhay Obama aanay damaanad-qaad u ahayn inuu ku guuleysto kursiga Madaxweynenimada, haddana marka la qiimeeyo waxyaabaha uu xaqiijiyay, waxaan odhan karnaa intan ayaaba guul u ah.

Taariikhda cusub ee uu dhigay Obama waxay waddada u xaadheysaa inaanay mucjiso ahayn in qof wakhti dhow soo galay Mareykanku, oo aan hantiile ahayn, isla markaana ka soo jeeda qowmiyadaha laga tirada badan yahay uu noqon karo madaxweyne la doortay. Waa arrin aan ka dhici karin dal kale oo aan ka ahayn Mareykanka oo lagu tilaamo inuu yahay dalkii fursadaha badnaa.

Haddii la soo koobo waxaa laga faa’idaysan karaa guusha Obama in Mareykanku yahay dal wada fursad ah, qof kasta oo dadaalana uu mustaqbalka sameyn karo fursaahan oo kale Mareykanka. Obama wuxuu inoo muujiyay in ciddii dadaasha ay mustaqbal ifaya ka sameysan karto Mareykanka, iyadoo waxyaabihii la aaminsanaa inay wax tarayaan oo dhan aanay culeys badan sameyneyn: sida qowmiyadda, hantida, waayo-aragnimo siyaasadeed, iyo inaad soo-galooti tahay toona
 

Toddobaadle gorfeeya arrimaha dhalinyarada
Diyaariye: Maxamed cilmi aadan.

Waayaha dhalinta:
Daryeel la’aanta darbi jiifka;
Ubadka iyo dhalinta da’da yari waa beerkeenii oo dhulka lugaynaya, waa nimcooyinka waaweyn ee ilaah aadamaha uu ku manaysto, waa mid muddan in la daryeelo inta ubadkaasi ka qaangaadhayaan, sidaas ayaa Eebe xilka daryeelka ubadka dusha ka saaray waalidka oo isku sidkan hooyo iyo aabo, isagoo naxariis u geliyay kobcinta, koolkoolinta, daryeelka, waxbarista iyo guud ahaan koris jidheed iyo nafeedba in ubadka ay u huraan si hagar la’aan ah.

Hooyo iyo aabo kasta ma jecla in isagoo nool ay dhacdo in ubadkiisu lur iyo leeleel aduun la soo derso oo uu dushooda ka dareemo daranyo iyo dacas xanuun midna, balse si kastaba ha ahaatee gedgedoonka waayaha ayaa sababa in ubadku ku darxumoobaan dariiqyada magaalooyinka ahaadaana darbi-jiif dayacan oo cidna aanay dareen iyo dhug dheeraad ah u yeelan, sababo la xidhiidha durugsanaanta ay ka durkeen dariiqa saxa ah iyo fidrada caadiga ah. Ma aha wax lala yaabo dhalinta darbi-jiikfa ah waayo waa bulsho ku dhaqan dhamaan magaalooyinkeena oo aan xog dheeraada laga hayn, marka aad u kuurgasho in aad wax ka ogaato sababaha ku khasbay in ay ka soo dibad baxaan hoygoodii waxa aad ogaanaysaa in intooda badan ay dabada ka soo kaxaysay waayo qalafsan iyo ayaan liita oo u sugnaaday.
Intooda badan waxa ay yihiin da’ yar u badan wiilal, waxase waayadan weheliya gabdho taas oo tilmaamaysa ayaan daro iyo dhibaatada oo intii hore ka sii qaro iyo qoto dheeraanaysa, loona baahan yahay in si heer isku duubni shacab iyo xukuumadeed loogu gurmado loona badbaadiyo mustaqbalka da’yarta aan hadda ujeedno oo berri isku bedeli kara budhcad qawlaysato ah oo berri ka maalin geysta khasaare nafeed iyo maalba loona caal waayo wax ka qabashadooda.

Mustaqbalka da’yarta darbi-jiiftu waa mustaqbalka ubadkeena, waayo haddii aan u dabci weyno oo aan ku warwari weyno sidii aan wax ugu qaban lahayn oo aan uga gargaari lahayn wakhtiga da’yartaas ku jiifa waxa hubaal ah in laf dhuun gashay ay ku noqon doonaan mustaqbalka ubadkeena aan koolkoolinayno ee aan ku dadaalno ayaahooda laga bilaabo xoolka, dugsiga ilaa jaamacadda iyo ilaa shaqo taggiisaba. Waxa aan odhan karnaa dhalintaas dayacani waa qodax daadsan waddada mustaqbalka ubadkeena loona baahan yahay in laga basriyo sida ugu muddan uguna macquulsan, si nolosha ubadkeena iyo guud ahaan bulshaduba u samaato. Haddii aan ubadkaas il naxariis leh ku eegno EEBE weyne ayaa run ahaan inoo naxariisan.
Ugu dambayn aan xil iska saarno una fakirno jahaynta ubadkaas Illaah ina baday inagana dhigay qaar doon qudha wada saaran degsiimo qudha wada degen darmo qudhna ku wada jiifa.

Lamaanaha nolosha:
Guurka iyo wakhtigan
Guurku waa sunne ka mida sunayaasha nolosha ee Illaah ugu tala galay in ay shaqeeyaan inta tafiirta sanku neefluhu dunida joogto. Waa laf dhabarta nolosha islaamka, waa mid muddan in si qotodheer loo lafa guro loona sameeyo itijaah siyaasi ah gaar ahaan ummadeenan u badan reer guuraaga xoolo dhaqatada ah ee noloshii baadiyaha daf la soo tidhi benderiyada iyadoo aan wax isbedel muuqda lagu samayn dhinaca dhaqanka iyo xeerarka rakiiga ah ee ku jira waloo dhaqankeenu uu aad uga horumarsanaa dhaqamada kale ee qaaradan aan joogno iyo guud ahaan caalamkaba kuna qotomay oo rukumo adag ay u ahaayeen xeerarka diinta islaamku, haddana waxa jiray meelo wax ka bedelid u baahnaa balse ay ka gaabiyeen xeerbeegtidii hore iyo bulshaduba noqdayna dhaqan aan hadhin.
Aan shakaalka ka rogo ula jeedaydee waa qaabka guurka ee geed fadhiisiga iyo isa siinta amaba isu hibaynta geyaanka. Waxa aan caad saarnayn shakina ku jirin in waayadii hore iyo dhaqankeena gabadha inta badan ay ahayd nooc ka mida hantida reerka iyo badeecad qaali ah oo beeshu ilaashato, lana sugo maalinta ay ulabba qaraxdo ee xoolo badan ay soo hoyso. Waxa aalaaba dhici jirtay in aad loo adkayn jiray shuruudaha guurka oo aanay dhici jirin in ina rag kiisa saboolka ahi uu hawaysto guur iyo afaarihiisa toona, dadkuna aanay siin jirin nin Saboola hablahooda, taasi waxa ay sababi jirtay in wiil Sabool ahi waxa uu guur umeer ahaadaba uu u fekeri jiray sidii uu nolosha lamaane ugu heli lahaa taana waxa ka dhalan jirtay in qaabab iyo xirfado uu isku dayo si uu u helo qofka ay nolosha in ay wadaagaan ku heshiiyaan, waxaana guurku u dhici jiray qaabab dhac ah oo ay ka mid ahaayeen la-tag oo ahayd in wiil inta uu gabadh la heshiiyo ka dibna ula baxsado kuna soo guursado meel deegaankooda ka baxsan. Waxa kaloo jirtay iyana qaabka dhabar garaaca oo isna gabadha ay wiilka u jujuubi jireen il maadeeradii iyo saxaabadii. Qaababkaas waxa ku guursan jiray ina rag kooda ragganimo leh ee tahli kara in uu sidaas wax u farsameeyo, balse rag iskuma jiree kooda liita dhinaca ragganimada iyo ra’yiga waxa uu sugi jiray inta gabdhahaas qaaliga ahi ay guur waayayaan ee ay heerin ahaan u hayaami lahaayeen, oo sheeda ayuu ka eegan jiray ama inta nasiibku siinayo inan u soo gasha ayuu sugi jiray, taasna waxa ay qaadan jirtay wakhti intiisa le’eg.

Intaas dhaqankii waayadii hore dheh, balse hadda xaalku waa sidee?
Waa sidaa iyo si ka sii rakiigsan, waa noloshii oo magaalawday iyo shuruudihii oo ka sii adkaaday. Waxa guurka wakhtigan qiyaas u ah Doolar, halka waagii hore ay ka ahayd Geel. Guurka hadda waxa bud dhig u ah yarad qaali ah, meher qaali ah, guri qaali ah iyo nolol qaali ah, haddii intaa aad weydo waa iska kuudud xidhnaw guurka iyo sheekadiina dhaaf. Haddii xaal sidaa yahay adkaynta guurkii hore waxa ka dhashay waynigii soo tilmaamnay, laakiin maxaa ka dhashay adkaynta guurka wakhtigan? Waloo lagu kala aragti duwan yahay waxa ka dhashay guurka wakhtigan la adkeeyay, haddana waxa aan ku soo koobi karnaa.

1.dhaqan- guur oo aan uga jeedo “ku qaadada” oo fara badatay taas oo ay ka dhalatey labadii lamaane ee muddo badan raaxeeye wadaagayay, in badan telefoonka iska shukaansanayay, huteelada casho haasaweed ku wada qaadanayay, ku heshiiyay in ay reer wada dhistaan marka uu kooda lab ka war helo in aanu guur u saamaxayn wakhtigu waxa uu u tafaxaytaa in uu si kale kubbada u ciyaaro oo uu sameeyo arrin aad u qalafsan oo ah inuu si sharci darro ah u uureeyo lamaantii jacaylka la jilaysay, taasina ay sababto in gabadha reerkeedii oo guurayaa ugu yimaadaan gaada ciyaar una dhameeyaan wax allaale wixii guur u baahnaa fududeeyaana wixii qaali ahaa. Kuna wada qawlaan min suldaanka reerka ilaa ka u hooseeyaa inaga astura uun..
2. ta labaad waa guurkii carmasha oo batay waxa dhalinyaradii uga digo rogteen guurka hablihii bikirka ahaa ee is qaaliyeeyay in ay guursadaan garoob hoygeedii, agabkeedii iyo masaariifteedii iska haysta .
3. Waxa batay sinada iyo fawaaxishka.
4. Balwadaha rag iyo dumar da’yari ku walfaan oo maalinba maalinta ka dambaysa sii badanaya sida, qaadka, sigaarka, badeecada iyo maandooriyayaal kale.
Ugu dambayn si noloshu raandiis u yeelato aan fududayno guurka una saamaxno dhalinyaradeena si saraaxad leh in ay u helaan nolol farxad aduun ku shaqlantahay oo guur fudud fure u yahay.

Daqiiqad ila qosol
Waxa la yidhi Mahdigii mar ahaa madaxweynaha muslimiinta ayaa maalin u baxay ugaadhsi, markaasuu faraskii uu watay la halaabay lana tagay dhul ka durugsan ciidankii uu la socday, waxa aanu la kulmay Nin reer baadiye ah, markaasuu ku yidhi waar ma haysaa wax marti sooryo ah kolkaasuu ninkii reer baadiyaha ahaa, haa intuu yidhi xeedho hadhuudh ah siiyay, qabo halkan taalana uga soo daray hadhuub caano ah. Markii uu intaas isku fuuqsaday ayuu amiirkii ku yidhi waar ma itaqaanaa, markaasuu ninkii ugu jawaabay ‘maya inaadeer’ markaasuu amiirkii ku yidhi: ‘waxa aan ahay madaxweynaha muslimiinta adeegihiisa gaarka ah.’ Ninkii ayaa ugu hal celiyay Illaahay mansabkaaga ha kuu barakeeyo. Markaasuu mar labaad caanihii siiyay, markaasuu haddana amiirkii cabay oo ku yidhi: ‘waar ma igaranaysaa ka aan ahay?’ markaasu ugu jawaabay: ‘miyaanad ii sheegin in aad amiirka adeege gaar ah u tahay’. Markaasuu amiirkii ku yidhi: ‘maya, waxa aan ahay amiirka ilaaliyihiisa gaarka ah’. Markaasuu ninkii reer baadiyaha ahaa ku yidhi: ‘muuqaa ha jiro oo muraadkaaga hel’ waxaanu mar saddexaad siiyay caanihii. Markii uu caanihii cabay ayuu haddana amiirkii ninkii weydiiyay oo ku yidhi: ‘ma taqaan kaan ahay?’ Markaasuu ninkii yidhi waar sawdigii lahaa waxa aan ahay ilaaliyaha gaarka ah ee amiirka. Markaasu amiirkii yidhi: ‘mayee waxa aan ahay amiirkii mu’miniinta’. Markaasuu ninkii intuu hadhuubktii qaaday madaxa ka qabadsiiyay oo ku yidhi wallaahi haddii mar afraad aad caanaha cabto in aad sheegan in aad Rasuulkii Alle tahay (CSW). Markaasuu amiirkii aad iyo aad u qosalay ka dibna waxa soo gaadhay colkii amiirka ku wehelinayay ugaadhsiga, markaasay fardihii ka soo daadageen dad sharaf iyo madaxnimo ka muuqato. Intaa kadib ninkii reer baadiyaha ahaa ayaa jareeyay oo baqdin dareemay, kolkaasu ku yidhi amiirkii ha baqin dhibi ma jirtee waxaanu siiyay abaalmarin uu ku farxay.

Tijaabi aqoontaada .
Isku day in aad su’aalahan si saxa uga jawaabto oo aad garaadkaaga tijaabiso kuna soo hagaaji jawaabaha cinwaankan: hanaqaad98@yahoo.com . lana soco jawaabaha saxda ah toddobaadka dambe haddii alle idmo.
1-Sanadkee, bishee iyo maalintee ayuu geeriyooday sheekhii weynaa ee Ibna Baaz(AHN)?
2. Waxa aad sheegtaa qaaradda ugu joog dheer, ugu qalalan uguna qabaw dhulka guudkiisa
3. Sidee ayaad u malaynaysaa in libaax badeedku ku helo kalluunka si uu u quuto?
4. Luqadda Ingiriisiga waxa jira afar kalmadood oo keliya oo ku dhamaada ‘-dous” waa ku wee?
5. Waa kuwee labada luqadood ee dadka ugu badan ee caalamku ku hadlaan?

Gunto murtidan
 Furayaasha nolosha
Furaha salaadu waa dahaarada.
Furaha xajku waa ixraamka.
Furraha samafalku waa runta.
Furraha guushu waa sabirka.
Furraha liibaantu waa Alle ka cabsiga.
Furraha ijaabadu waa ducada.
Furaha cisigu waa daacada Alle iyo Rasuulkiisa(NNKH).
Furraha risiqu waa dedaalka iyo deeqda.
Furraha janadu waa Laa Ilaaha ila laah Muxamad Rasuulu laah.
Furraha quluubtu waa qur’aanka iyo ka tegista dunuubta.
Furraha cilmigu waa sifo iyo su’aal wanaagsan.
Furraha iimaanku waa ka fekerid aayadaha raxmaanka.
Furraha danuubtu waa khamriga .
Furraha gaalnimadu waa macsida.
Furraha munaafaqnimadu waa beenta.

 Xulashada xikmada
Gabayaa: Ismaaciil Mire
1. Inkastuu kallaho ama kabtiyo ama kur dheer fuulo, bad kalluun ku jira koley ku tahay amase koob shaaha, kulligood adoomaha rabbow qeybshay kimistiiye, Nin waliba waxii loo katibay waa la kulansiine, Nina inaanu soo kororsanayn kaa hala ogaado.

Top

“Hooyadeen Indho La’aantii Dad Cun-Nimo Ayey Ku Darsatay”

Hargeysa, June 10, 2008 (Haatuf) – Axmed Yuusuf Ducaale (Dhigane) oo ka mid ah xubnaha sarsare ee xisbiga mucaaridka ah ee KULMIYE-UK ayaa shalay ka soo dagay dhabbaha dayuuradaha ee Hargeysa, waxaana halkaas ku soo dhoweeyay masuuliyiin sare oo Kulmiye ah, taageerayaal iyo dadweyne fara-badan oo ka tirsan xisbiga.

Hadal kooban oo Axmed Yuusuf halkaa saxaafada ku siiyay waxa uu ku sheegay inuu ku faraxsan yahay imaanshan uu dalka yimid, waxa kale oo uu ku sheegay inuu hore uga mid ahaa xisbiga UDUB Balse uu ka digo rogtay markii wax talo ah laga dhegaysan waayay, kana door-biday inuu xisbiga KULMIYE u soo wareego oo talo wadaag leh.
Ugu horayn Axmed Yuusuf Ducaale isaga oo ka waramaya ujeedada socdaalkiisan uu dalka ku yimid waxa uu yidhi “ Horta socdaalku waa mid Dalku iiga baahnaa, aniguna in badan aan naawilayey ilaahayna marka uu qadaro ayuun-buu suura galaaye wuxuu qadaray maanta, waxaanan ku rajo badnahay inuu noqdo Ilaahay idamkii mid anigana kor ii qaada Somaliland-na wixii ka dhiman wax ka tara” ayuu yidhi Axmed Yuusuf Ducaale isagoo intaa raaciyey “ Aaad baan ugu faraxsanahay imaanshahan aan maanta dalka imid waxaa kale oo aan u mahad celinayaa masuuliyiintan Kulmiye iyo taageerayaasha sida wacan ee ay iigu soo dhoweeyee.

Intaa ka dib su’aalihii ay Saxaafadu waydiisay iyo jawaabahoodii waxay u dhaceen sidan:-
S: Socdaalkaagu waxaa uu ku soo beegmay xilli xasaasi ah oo xisbiyadiina heshiis wax isla meel dhigeen, Badhna wali dhiman yihiin, bal arrintaa ka waran maxaad ka odhan lahayd?
J: Horta wixii lagu heshiiyey waan ku faraxsanahay, haddaanu dibada joognay waxaan ka warami karaa dadkii dibada joogay fakirka uu qaatay, dadka dibada joogay waxa uu u qaatay xisbiyada mucaaridka ah oo tudhis ay u tudhayaan dalka ka tanaasulay wixii ay xaqa u lahaayeen, markii cid kale ay diiday inay iyagu halkaa isasoo taagto.

S: Axmed waxaad ka mid ahayd taageerayaashii ugu waaweynaa ee xisbiga talada haya ee UDUB ilaa imikana dalkan ragii usoo halgmay baad ka mid ahayd, imikana waxaad ku biirtay xisbiga mucaaridka ah ee Kulmiye oo imika muddo sanad iyo dheerad aad ku jirtay, sababta aad xisbigaaga UDUB uga baxday ee aad ugu biirtay KULMIYE ilaa imika si cad saxaafada Somaliland waraysi ay kaala yeelatay ma jirto arrintaasi, bal maxaad ku nisbayn lahayd sababtaad uga baxday xisbiga UDUB?
J: Arrintaa anigoo UDUB ku jira baan cadeeyay, waa canaan, waa tebis waxaan tabaayo, anigoo UDUB ku jiraan, hore qoraal iyo warar intii aan London joogay u cadeeyay, meeshaad ku jirto dee waxbaa laga taraa, qof la iska daba gal, wax la caabudana Illaahay un-baa jira bini’aadamka talaa la isku biirsadaa Illaah baana ina amray inaynu talada isku biirsano waa-ba amar, hadduu qof isku filaanayo nebi Maxamed baa isku filaan lahaa oo Illaahay ku amray inuu dadka la tashado, laba siyood baa looga jeeday mid weeyaane inaanu isagu madaxa taagin oo kibrin.
Mida labaad ee Illaahay Aayadaa uga jeedayna waxay ahayd, nebi Maxamed scw inuu dadka la joogaa ay arkaan inuu iyaguna talada wax ku leeyihiin, oo mudnaan leeyihiin.
Markaa UDUB markii hore xisbi qaran buu ahaa oo xisbiyada ka mid ah waan la kaacamay, waan la bilaabay, liisankaan wax ka sameeyay, UK-na dee bilawgiisii-ba anigaa hor-kac ka ahaa laakiin dee marka taladiisii waxba lagaaga diido, oo waxa khaldan aad tilmaanto la diido in lagaa dhegaysto dee waxaad meesha u joogto garan maysid, markaa waxaan door-biday bal cid kale oo wax iga maqasha, indhaha markaan mariyayna waxaan u arkay in KULMIYE uu dhego u leeyahay hadalkayga oo wax iga maqlayo, wixii markaa aan hayo.

S- waxaa magaalada Hargeysa dhawaan ka dhacay shirweynhii 2aad ee xisbiga KULMIYE, oo lagu soo doortay hogaan xisbigaasi leeyahay, oo hogaankaasi ka hada xisbiga hogaamiya uu yahay, siduu kuula muuqday shirwaynuu si dimoqraadiya ma u dhacay oo ma hambalyaysay, wax hadal ah lagaama maqal intii uu shirweynaha xisbigu dhacayay?
J- xisbiga waan hambalyeeyay badheedh baan u hambalyeeyay oo maqaal magac dheer leh waan ka qoray, waxase igu filan aniga inuu KULMIYE hambalyadayda-ba ka horeeyo dadkii dibada joogay ee anigu aan la joogay yurub ninka la yidhaahdo Allain Mickal, oo Somaliland u halgama iyo 34 qof oo rag iyo dumarba isugu jira oo la yidhaahdo Somaliland Fox khudbad uu ka akhriyay siduu u hambalyeeyay ayaa aniga igaga filan wuxuu ninkaasi arkay ajnebiga ahi ee aan anigu arki waayo inaan indhaha ka qarsado maaha , markaa waan hambalyeeyay, waanan hambalyaynayaa, waana taageerayaa waxaanan rajaynayaa inuu Illaahay waafajiyo tubta.

S- xisbigi aad ka soo baxaday ee UDUB weli shirweynihiisii isagu muu qabsan saaxiibadaa baa kolay ku jira oo waa xisbi aad muddo dheer ku soo jiray wax talo ah ma u jeedinaysaa ama tusaalayn ah oo aad leedahay shirweynihiinu sidaas ayuu ku qabsoomi kara, maxaad isleedahay shirwaynihii UDUB wali wuu u qabsoomi laa’yahay ilaa imika?
J- wuxuu yidhi ninkii jiray waar hooyadeen indho-la’aan ma ku ogayd, dad cuna way ku darsatay.
Markaan joogay bay I maqli waayeen ee aan UDUB ka mid ahaa, hadeer oo aan ka soo horjeedo oo ay cadow u yaqanaan mucaaridka-ba u malayn maayo inay waxba iga maqlaan ee waxa laga yaabaa hadaan kula taliyo shir qabsada inay sii fogaadaan baan ka baqayaa, markaa ku odhan maayo.

S- in badan baad dalka lagaa sugaayay oo lagu saadaalinayay maantana waad timid, Malaga yaabaa inaad mansab sare ka qabato xisbigan KULMIYE ee aad soo gashay oo hunguri ma-kaa hayaa inaad hogaanka sare wax ka qabato?
J- Waxa aan idiin sheegayaa haddii aad tihiin saxaafada, horta waxaan idiin ballan qadayaa oo inaad iga fidisaan dadka u sheegtaan nin mansab wasiirnimo doonaya inaanan ahayn waligayna noqonayn, waxaan u halgamayaa sidaan u noolaan klahaa wadadii aniga ayaa haya, xisbiga taladiisa waan ka qayb galayaa laakiin wasiir sare oo siyaasiya noqon maayo.

Waxa Lagu Heshiiyey In Muddo Afar Bilood Ah Ciidamada Itoobiya Kaga Baxaan Somalia, Kuwa QM Ahna La Keeno

Hargeysa, June 10, 2008 (Haatuf) – Shirkii dibu heshiisinta ee Soomaalida uga socday dalka Djabuuti ayaa la soo gabagabeeyay shalay ka dib markii lagu heshiiyey qodobo dhawr ah oo muhiim ah kuwo la filayay iyo kuwo aan la filayn-ba.

Qodobada ugu muhiimsan ee la isla gartay labada dhinac ee TFG-ga iyo Isbahaysiga dibu xoraynta, waxaana lagu soo gabagabeeyay qodobada ay ka mid yihiin:
Muddo 30 maalmood ah oo laga bilaabo maalinta heshiiska la sexeexo, in wadanka laga dhaqan geliyo xuduuda Somalia oo dhan heshiiskan.

Sidoo kale waxa la isku afgartay xabad joojin in la sameeyo dhinacyada oo dhan, xabad joojintaas oo muddo 90 cisho ah socon doonta oo la cusboonaysiin karo marka loo baahdo.

Waxa kale oo ka mid ah qodobada, in muddo 120 cisho ah gudaheed golaha Ammaanka ee QM ay labada dhinac-ba ka codsadaan in Somalia loo soo diro ciidamo nabad ilaalin ah, oo laga keenayo wadamada saaxiibada la ah Somalia lagana reebayo wadamada deriska la ah Somalia.

Sidoo kale waxa la isla gartay oo muhiim ah oo muranku ka taagnaa muddo 120 maalmood gudahood ah, oo laga bilaabo maalinta heshiiskan la sexeexo in dawlada federaalka Somalia ay ka shaqayso go’aan ay hore Itoobiya ay u qaadatay oo ahaa in ciidamada Itoobiya laga saaro marka ay Somalia yimaadaan ciidamo QM oo ku filan nabad ilaalinta, qodobkaas oo ahaa kuwa shalay muranku ka taagnaa laakiin markii dambe la sila qaatay.

Waxa kale oo la isla gartay in Isbahaysigu iska fogeeyo dagaalka iyo rabshadaha, oo cid kasta, koox kasta ama shaqsiyaad kasta oo hubaysan oo iyaga ka soo horjeesta heshiiskana ay iska fogeeyaan.

Waxa kale oo qodobada ka mid ah: in heshiiskani ay fuliyaan dhinacyada oo dhami, si wada jir ahna u codsadaan in dadka somaalida si degdeg ah kaalmo loola soo gaadho.
Qodobada kale ee muhiimka ah waxa ka mid ah ee heshiiska labada dhinac wada sexeexdeen xalay: in la sameeyo guddi ka socda labada dhinac ee TFG-ga iyo Isbahaysiga muddo 15 maalmood gudaheed ah oo laga bilaabo maalinta hesghiiska la sexeexo, guddigaasi oo QM madax ka noqon doonto, shaqadiisuna ay tahay in xabad joojinta iyo arrimahaasi ay la socdaan.

Waxa kale oo heshiiska ka mid ah: in la sameeyo guddi sare oo QM ay hogaaminayso oo ka shaqeeya muddo 15 cisho gudahood ah oo laga bilaabayo maalinta heshiiska la sexeexay, in ay jka shaqeeyaan arrimaha siyaasada iyo sidii loo xalin lahaa arrimaha cadaaladda oo looga shaqayn lahaa dibu heshiisiin gaar ahaan arrimaha ku saabsan shirka soo socda oo la donayo in la qabto 30/6/2008, oo la doonayo in lagala shaqeeyo arrimahaasi.

Waxa kale oo la isla gartay in ay ka shaqeeyaan labada dhinac-ba dadka kale ee Somaaliada ah ee iyagana uu heshiiskani khuseeyo sidii heshiiska loo wada fulin lahaa.
Ugu dambayntii waxa lagu soo khatimay heshiiskan, in beesha caalamka la weydiisto heshiiskana fulintiisa in ay gacan ka gaystaan, oo dhinacyada oo dhana ka wada qayb galaan, muddo lix bilood gudaheedna lagu waydiisto beesha caalamka in la qabto shirweyne caalami ah oo Somalia dib loogu dhisayo.

Heshiiskan waxa ku wada sexeexan labada dhinac ee TFG-ga iyo Isbahaysiga dibu xoraynta xubnihii madaxda u ahaa weftiga, dhanka QM-na waxa u sexeexay ergayga xohayaha guud ee QM u qaabilsan arrimaha Somalia Axmedou Wald Cabdalla, dawlado kale ayaa iyaguna jira oo goob joog ka ahaa heshiiska sida France, UK, Maraykanka, Suadi Arabia, AU, EU, Jaamacada carabta wakiilo ka socda iyo ururka Islaamka.
Heshiiskaas ka dib ayaa waxa halkaas khudbad ka jeediyay Axmed Wald Cabdalla oo issagu ahaa dhexdhexaaadiyaha shirka oo sheegay in labadii dhinacba ay is afgarten tanaasulna ay muujiyeen.

Waxa kale oo iyaguna halkaa ka hadlay madaxda labada wafti ee dhinacyada TFG-ga iyo Isbahaysiga waxayna soo dhoweeyeen heshiiska iyaga oo codsaday in lagu gacan siiyo qodobada heshiiskan.

Top