Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

Guddoomiyeyaashii Goobaha Imtaxaanada Dalka Oo Shalay La Dhaariyey  

Baroor-diiqda Dhallinyaro Ku Dhimatay Doon Ku Qaraqantay Badda U Dhaxaysa Liibiya Iyo Talyaaniga Oo Shalay Boorama Laga Dareemay

Cusbitaalka Qaaxada Boorama Iyo Hay'adda COOPI Oo Dood Ku Saabsan La Dagaalanka Cudurka HIV/Aids U Soo Gebogabeeyey Dhallinyarada Dugsiyada Sare Qaarkood  

Madaxweyne Bush Oo Baarlamaanka Dalkiisa Ka Codsaday In Xeebaha Maraykanka Laga Soo Saaro Saliid 

Madaxweynaha Djibouti Oo Ka Dayriyey Waan-Waan Laga Gaadho Dagaalka U Dhexeeya Dalkiisa Iyo Eriteriya

Dr Cumar Dixood Oo Maalinta 26-Ka June Ku Baaqay Mudaharaad Loogu Dacwiyayo Abshir Saxardiid Iyo Dadka Kale Ee Dembi La’aanta U Xidhxidhan 

Wasiirka Caafimaadka Oo Shahoodiyiin Gudoonsiiyay Arday Ka Qalin Jabisay Dugsiga Caafimaadka Burco

Ururka Dimuqraadiyadda Iyo Maamul-Wanaagga Oo Cambaareeyay Xadhigga Abshir Xasan

Bileyska Berbera Oo Si Fool-xun U Xidhxidhay Suxufiyiinta Magaaladaas Ka Hawl-gala Iyo Shixnad Lacag Ah Oo Ka Soo Degtay Halkaas 

Gaadiidlayda Istaanka Tagaasida Banka Hargeysa Oo Ka Qayliyey Go’aan Xukuumadu Kaga Mamnuucday Habeenkii In Ay Shaqaystaan 

Wakiilada Oo Loo Qaybiyey Wax Ka Bedelka Ay Guurtidu Ku Soo Samaysay Xeerka Diiwaangelinta 

Beesha Bariga Burco Sidee Bay U Aragtaa Sheekadii Ahayd “Hargeysa Ka Baxa”  

Mar Hadaanay Mucaaridku Taageerayaashoodii La Tashan Talana Weydiin Waa Abaalkood Wixii Ku Dhaca  

“Milateri Waxaan U Ahaa Wadanka Inaan Difaaco, Balse May Ahayn Dhaartaan Ku Dhaartay Inaan Shacabka Iyo Wadanka Qayb Ka Mid Ah Garaaco”

“Bambooyinka Waxaanu Ka Qaadanay Madaarka Hargeysa Isla Magaalada Geesteeda Kalena In Lagu Duqeeyo Ayuu Amarku Ahaa”

Hargeysa, June 19, 2008 (Haatuf) – Duuliyihii keliya ahaa ee damiirkiisu u diiday inuu duqeeyo dadkii rayidka ahaa ee deganaa xaafaddo ka mid ah magaalada Hargeysa oo uu madaarkeeda ka duuliyey diyaarad nooceedu ahayd MIG 17 nooca Bambooyinka tuura oo ay lahayd dawladdii siyaad Barre ee dagaalka iyo gumaadka kula jirtay shacabkeeda oo doraad booqasho ku yimid magaalada Hargeysa, ayaa ka waramay dhacdadaasi iyo go’aan qaadashadii geesinimada lahayd ee uu kaligii ka muujiyey xasuuqii iyo duqayntii loo gaystay shacbiga reer Somaliland xilligii uu socday dagaalkii dib u xoraynta ee ay xoogagii SNM ku soo galeen magaalooyinka waaweyn sannadkii 1988.

Axmed Maxamed Xasan oo xilligaas darajadiisu ahayd Gaashaanle dhexe oo ka tirsanaa ciidamadii cirka ee Jamhuuriyaddii Somalia laysku odhan jiray oo wakhtigaa ka hawl-geli jiray saldhigii ciidanka cirka ee Balli-doogle ayaa waxa uu sheegay in isaga iyo Duuliye kale ay wadeen laba diyaaradood oo nooceedu ahaa MIG 17 laga soo diray magaalada muqdisho si ay hawl-galo Duqayn ah uga fuliyaan magaalooyinka Hargeysa iyo Burco, bishii July 1988, wakhtigaasi oo dagaal qadhaadhi ka socdey Magaalooyinka Hargeysa iyo Burco iyo meelo kaleba kaas oo u dhexeeyey xoogagii SNM iyo Ciidamadii taliskii Siyaad Barre, hase yeeshee uu ka goostay,kadib markii uu Diyaaradii uu wadey ku tuuray Xeebta Dalka Djibouti.

Mr. Axmed oo qaar ka mid ah warbaahinta shalay ugu waramayey magaalada Hargeysa, waxaa uu sheegay in go’aanka uu ku gaadhay inuu ka goosto dawladdii Siyaad Barre aanu ahayn mid ku dhashay markii uu Hargeysa yimid, balse uu ahaa mid uu goostay markii lagu amray isagoo jooga saldhiga Balli-doogle inuu ka qaybgalo Duqaynta lagu hayey dadkii rayidka ahaa ee deganaa magaalooyinka Hargeysa iyo Burco.

Shacbiga reer Somaliland ayaa intooda badani abaal ugu hayaan Mr Axmed tallaabadii uu ku badbaadiyey dad rayid ah oo aan waxba galabsan.

Haddaba waraysigaas oo ahaa mid kooban ayaa waxaa uu u dhacay sidan:
S: Waa sidee Dareenkaagu labaatan sanno dabadeed markii aad ku soo noqotay Hargeysa?
J: Shucuurtaydu waa mid aan la soo koobi Karin, runtii maalintaas magaaladu (Hargeysa) waxay ahayd magaalo bahalo-galeen ah (Ghost town) oo laga naxo, maantana waxaan arkaa magaalo nolol Iftiin iyo khayr badan leh waana Illaahay mahadii.

S: Sida laga warqabo maalintaas wakhti dagaal baa lagu jiray, adiguna waxaad ka mid ahayd saraakiil ka tirsan ciidanka cirka oo lagu amray inay ka qayb gaybgalaan dagaalkii Hargeysa ka socday, markaa bal nooga waran cidda kula socotay, inta diyaaradood ee aad ahaydeen, halkaad ka duusheen iyo amarkii la idin siiyay waxa uu ahaa?
J: Markaan si kooban kuugu sheego, halkan Hargeysa waxa sii joogay dhawr diyaaradood oo dagaalka ah, anagu laakiin qaybtayada oo ahayd MIG 17, waxaanu ku ahayn laba diyaaradood, horese waxaa u sii joogay diyaarado kale oo qaar MIG 19 ahaayeen qaarna ay ahaayeen Hawk Hunter, labadayadaa diyaaradoodna waxaanu ka nimi maalin ka hor maalintii aan goostay ama si kale aan u idhaahdee maalintii saddexaad ee aan muqdisho ka sokeeyay ayaan ka goostay Awaamiirtu way iska caddayd maxaa yeelay anagu labadii diyaaradood ee ugu dambaysay ee aanu ku nimid waxay ahaayeen MIG 17, diyaaradahaas oo awood u leh inay xambaaraan bambooyinka, diyaaradihii naga horeeyay oo aan qaadayn bambooyin, ayaa kuwan loo adeegsanayay inay bambooyin qaadaan, taas ayaa amar nalagu siiyay inaanu garaacno magaalada (Hargeysa) qaybo ka mid ah oo ay markaasi degenaayeen shacab iyo jabhadii SNM ee markaas ku jirtay oo isku dhex jira.

S: Markaa go’aanka adigu aad qaadanaysay inaad kaga baxsatid oo aanad hawlgalkaas fulinin goor muu kugu dhashay sideese u qaadatay go’aankaas?
J: Go’aankaas markaan soo baxaayeyba oo aan halkaas joogay, anigu waxaan ka imi Bali-doogle, halkaas baa layga yeedhay waanan sii ogaa hawlgalka oo waa la ii sheegay inaanu diyaaradaha Muqdisho ka kaxayn doono oo ay yaallaan oo aanu markaas Hargeysana dagaal u tagi doono, go’aankaygu wuxuu ahaa inaanan marna dagaalkaas ka qayb-galin oo aanan hawshaas fulin, go’aankaygu wuxuu ahaa marka lay sheegaba, inaan go’aankaas isla markiiba uu ahaa midaan qaato, laakiin fulintiisu waxay soo gaadhay markaan imi halkan, balse go’aanka waxaan ku qaatay marka amarka la I siiyeyba inaan ka qayb-galin dagaalkaas.

S: Mar hadduu dagaalkaasi ahaa mid waajib ah sida ay saraakiisha kaleba ku doodaan ee ay u fulinayeen sida amarka laydin ku siiyay sababta adiga kugu kaliftay inaad go’aan gaadhid oo aad ka goosatid maxay ahayd?

J: Wallaahi horta amar milateri wuu jiraa oo milatariga amarkiisa waa la raacaa, laakiin waxaa ka horeeya anigu milatari waan ahaa laakiin milateri waxaan u ahaa wadanka inaan difaaco, balse may ahayn dhaartaan ku dhaartay inaan shacabka iyo wadanka qayb ka mid ah garaaco, sidaas darteed awaamiir layguma siin Karin shacabka inaan garaaco, mana aaminsani inay awaamiir sax ah tahay taas darteedna waxaan goostay inaan ka goosto.

S: Go’aanka aad qaadatay bal in yar dadka uga sheekee sidii aad u qaadatay, halkii aad martay, diyaaradii halkii aad kaga tagtay, hawl-galkaas sidii aad u samaysay?
J: Haddii aan soo koobo bambooyinka waxaanu ka qaadnay isla madaarka Hargeysa oo laga qaadanayay isla magaalada geesteeda kalena in lagu shubo sidaas ayuu amarku ahaa, anigu markaan la kacay, waxaan qaatay jihadda Djibouti anigoo markaas go’aan kaasi ahaa midaan hore u qaatay, laba diyaaradood baanu ku wada soconay, diyaaradii kale markay u leexatay xaga magaalada inay garaacdo ayaan anigu qaatay jihadii Djibouti anigoo markaan la simanahay ama wax yar dhaafay naasa hablood, ayaan bambooyinka halkaas ku tuuray iyagoo wata amaankoodii ama fuyuuskoodii, markaas ayaan si aan u dhawro shidaalka si uu ii gaadhsiiyo Djibouti ayaa toos ugu dhaqaaqay Djibouti.

S: Sidee laguugu ogolaaday Djibouti inaad fadhiisato, sideese u degtay?
J: Djibouti xidhiidh lama lahayn Raadaha oo kuma xidhnayn, mana haysan frequency-ga Djibouti, sidaas darteed markii aan madaarka Djibouti dhaafay muddo wax yar ahi soo noqodkiina waxa ii daarmay digniinta shidaalka (emergency) markaasna waxay noqotay inaad ka baxo oo aan ka boodo ama inaan dajiyo, kadibna waxaan helay meel xeebta ah oo lagu dagi karo, markaa halkaas ku degay, dabadeed waxaan helay kalluumaysato oo markaa I keenay ilaa magaaladda, halkaasna dawladii iyo dadkii si wanaagsan baa laygu soo dhaweeyay inaan la xidhiidho Qaramada Midoobay oo ay halkaas igu qaabilaan qolada UN-tu sidaasna aan ku baxay.

S: Majiraa wax khasaare ah oo soo gaadhay adiga naftaada iyo diyaaradii aad wadatayba?
J: Waxa jiray maalintii aan imid Hargeysa waxaan filayaa inay ahayd galab ilaa 5-tii anagoo laba diyaaradood ah maalintaas waxba nalooma duminayo habeenkaas oo waan hoyanay, maalintii ka dambaysay waxaan u sheegay diyaaradii in cilad qabto si ciladii looga hagaajiyo maalintaasna ciladii baa laga hagaajiyey oo maalintaa shaqo diyaarada dayac-tirkeeda ah baa lagu jiray maalinta saddexaadna waa maalintii naloo diray bambooyinka inaanu qaadano, ee aan tegayo.

S: Muddo badan ayaa wakhtigaa ka soo wareegay, ina wax war ah ma ka haysay fidradda ay kaa qabaan dadka reer Somaliland?
J: Haa way jiraan oo dibadaha waanu isku aragnay dadka ree Somaliland, runtii go’aankaa oo iyaga la ahayd inaan anigu wax wayn sameeyay, laakiin anigaa xaqiiqdii wax weyn ilama aha sababtoo ah dad walaalahay ah inaan ka tago anigoon waxba u qaban karin, ta kaliya ee aan samayn karayay waxay ahayd inaan ka badbaadiyo dhibaatada aan anigu wado, laakiin inaan wax qabtay ama wax layaab leh inaan sameeyay ilama aha, balse runtii iyaga waxay ugu muuqatay inaan wax weyn sameeyay.
 

Hargeysa June 19, 2008 (Haatuf) – Guddoomiyeyaasha goobaha imtixaanada dalka oo dhan ayaa shalay khitaabka quraanka lagu dhaariyey.

Guddoomiyeyaashan ayaa loo dhaariyey ilaalinta imtixaanka shahaadiga ee dugsiyada sare iyo dugsiyada dhexe ee Somaliland, taas oo lagu dhaariyey xarunta wasaarada waxbarashada, isla markaana ay goobjoog ka ahaayeen shaqaalaha wasaarada waxbarashada iyo saxaafaduba, si loo tuso dadweynaha Somaliland inay si cadaalada u dhacayso Ilaalintu.

Guddoomiye goobeedyadan ayaa masuuliyada goobaha imtixaanada lagu qaadayo uga masuula wasaarada waxbarashada inta uu imtixaanku socdo, taas oo loogu talo-galay in uu imtixaanku si cadaalad ah uu dalka oo dhan uga wada dhaco, si ay ardaydu iyo bulsha weynta Somalilandba ay ugu kalsoonaadaan dadka ilaalinaya goobaha imtixaanka lagu qaadayo.

Guddoomiye goobeedyadan la dhaariyey oo ka kooban 65 Guddoomiye goobeed oo dalka oo dhan ayaa waxay iyaguna sii dhaarinayaa macalimiinta iyo shaqaalaha kale ee ka hawl galaya goobaha imtaxaanaadka.

Guddoomiyeyaashan oo dhamaantood gacanta saaray kitaabka Quraanka kuna dhaartay inay daacad u yihiin tartamayaasha, isla markaana tani waxay noqonaysaa markii ugu horaysay oo sidan oo kale loo dhaariyo dhamaan shaqaalaha ka hawl-galaya goobaha imtixaanka shahaadiga lagu qaadayo, isla markaana waxay tusaale fiican u tahay habka iyo nidaamka fiican ee ay wasaarada waxbarashadu u diyaarisay imtixaanka iyo waliba sida ay u xafiday imtixaanada dalka oo dhan ka dhacay, sidoo kale waxaa uu imtixaanku isla wakhti ka wada dhacayaa dhamaan dalka oo dhan.

 

Boorama, June 19, 2008 (Haatuf) – Ugu yaraan 16 qof oo u dhashay Somaliland kana soo degaanka Boorama ayaa ka mid ah dad ku dhintay doon ku qaraqantay badda u dhaxaysa Liibiya iyo Talyaaniga, iyadoo tiro kalena la la’yahay weli geeri iyo nolol, halka qaar kalena laga badbaadiyay.

Magaalada Boorama ayaa looga baroor-diiqay dhallinyaro ku le'day iyo kuwa la la'yahay oo doon ay saarnaayeen kula gaddoontay badda u dhaxaysa dalalka Liibiya iyo Talyaaniga.

Sida uu ku soo waramay weriyaha Haatuf ee gobolka Saaxil, Axmed Aadan Dheere, xaafado ka mid ah magaalada Boorama ayaa guud ahaanba laga arkayey sida guud ahaanba ay geerida dhallinyaradaasi iyo kuwa la'yahayba u taabatay qoysaska ay ka baxeen dhallinyaradaasi, kuwaas oo ilaa habeen hore heegan u ahaa warka ku saabsan geerida ku timi dhallinyaradaasi iyo waxa mustaqbalka ka iman kara haddii ay sii socdaan halaagga iyo isbiimaynta dhallinyaradaasi isku biimaynayaan doonyaha amaankoodu xun yahay ee ay ka raacayaan dalalka Liibiya iyo kuwa la deriska ah.

Sida ay sheegeyaan wararka ku saabsan dhallinyarada ku le'atay doonta la sheegay, ayaa ilaa imika la xaqiijiyey geerida 16 qof oo ka kooban 2 haween ah iyo 14 wiil iyadoo weli la la'yahay ku dhawaad 14 kale, halka 14 kalena ka badbaadeen doontaasi.

Warku waxa uu intaa ku daray in dhallinyaradan ku dhimatay shilkani ka tegeen Liibiya Jimcihii hore, kaddibna la waayey warkoodii laba casho kadib, dabadeedna ciidamada Talyaaniga iyo kuwa jasiiradda Malta sheegeen doontaasi inay haligantay, dadna ay ka badbaadiyeen, kuwa kalena la la’yahay, qaar badanina ku dhinteen.
Dhallinyaradan ku le'atay badda u dhaxaysa Talyaaniga iyo Liibiya oo dhammaantood ka soo jeeda degaanka Boorama iyo Liibiya, ayaa la sheegeyaa inay la socdeen Soomaalli kale oo uu kala dhalatay Somaliland inteeda kale iyo Soomaaliya balse tirada ugu badani ahaayeen rakaab reer Boorama ah, shilkan ayaa la sheegeyaa inay ku jireen laba dhallinyaro ah oo ka soo jeeda degaanka Hargeysa, balse ilaa imika aan la xaqiijin magacyadooda.

Geeridan naxdinta leh ee soo gaadhay dhallinyarada iyo qoysaska ay ka baxeen, ayaa waxay ahayd tii ugu badnayd ee mar keliya sida aadka ah u taabata reer Boorama, wuxuuna shilkani daba socday tahriib xoogle oo waayadan dambe dhallinyarada reer Boorama ugu kicitimayaan debedaha si ay shaqooyin iyo waxbarasho uga raadsadaan wadamada debedaha.
 

Boorama, June 19, 2008 (Haatuf) —Isu-duwaha Caafimaadka ee gobolka Awdal C/laahi Muuse Yoonis ayaa shalay xarunta Cusbitaalka Guud ee Boorama dood ku saabsan la dagaalanka cudurka HIV/Aids ugu soo gebogebeeyey in ka badan 40 xubnood oo ka kala socday ardayda qaar ka mid ah dugsiyada sare ee Boorama.

Dooddan oo ay soo diyaariyeen maamulka Cusbitaalka Qaaxadda Boorama, Hay'adda COOPI, Iyo wasaaradda Caafimaadka ayaa waxa kale oo ka soo qaybgalay maamulka Cusbitaalk Guud ee Boorama, wakiillo ka socday hay'adda COOPI iyo martisharaf kale.
Hadal Isuduwaha Caafimaadku ka jeediyey xidhitaanka dooddan, ayaa waxa uu guud ahaan ka warramay faa’iidooyinka doodda noocan oo kale ahi u leedahay dhallinyarada dugsiyada sare, iyo sida loogu baahan yahay inay had iyo jeer uga feejignaadaan sifooyinka lagu qaadi karo xanuunkan.

Sidoo kale Agaasimaha Cusbitaalka Guud ee Borama, Dr. Ismaaciil Muxumed, ayaa isna ka warramay sida maalinba maalinta ka dambaysa xanuunkaasi ugu sii fidiyo caalamka, iyo dedaalka loogu jiro sidii dadweynaha Somaliland looga wacyigelin lahaa.
Madaxa mashaariicda Cusbitaalka qaaxada Boorama Dr. C/salaan Gahayr, pp isna halkaasi ka hadlay aya sheegay sida ay isugu xidhanyihiin ama isugu egyihiin xanuunada qaaxada, iyo cudurka HIV/Aids-ku, sidaa darteedna qof kastoo dareema xanuunadaasi degdeg iskaga baadho si loo sugo daaweyntiisa. Waxa kale oo Gahayr ka warramay in dhallinyarada dugsiyada sare yihiin, kuwa fahmi kara khatarta xanuunkaasi loogana baahan yahay inay ka qayb qaataan wacyi-gelintiisa.

Warbixin la xidhiidha qaabkii loo soo agaasimay dooddan ayaa isaguna waxa halkaasi ka jeediyey xidhiidhiyaha hay'adda COOPI u qaabilsan dhinaca mashaariicda, Axmed Cige Yuusuf.

Washington, June 19, 2008 (W. Wararka) - Madaxweyne Bush ayaa kongarayska dalkiisa ka codsaday in xayiraada laga qaado in xeebaha maraykanka laga soo saaro shiddaal, ka dib markii uu qiimaha shidaalka ee dalka maraykanku cirka isku shareeray todobaadkii u dambeeyay.

Qiimaha shidaalka ayaa maalmihii ina dhaafay dalka maraykanka waxa uu gaadhay Halkii Gallan qiimihiisu $4.75 dollar, kaas oo noqonaya qiimihii ugu sareeyey ee uu gaadhay shidaalku inta la xasuusanyahay taariikhda.

Mr. Bush ayaa wuxuu sheegay in xeebaha dalkiisu ay la ceegaagaan kayd baaxad wayn oo shidaal ah oo saynisyahanada qaar ay rumaysanyihiin inuu saddex jibaar ka baaxad wayn yahay kaydka la hubo ee Boqortooyada Sucuudiga.

Waxaan isagoo arintaa ka hadlaya Bush u sheegay kongarayska “ golaha kongaresku waa in uu wajahaa xaaladdan adag, haddii aaney mudaneyaashu diyaar u ahayn iney aqbalaan qiimaha xanuunka badan ee uu shidaalku maanta marayo, ama xitaa intaa mid ka sii badan dalkeenu waa in uu soo saaraa shidaal waana in aan hadda bilawnaa” golaha kongereska ayaa 26 sanno ka hor soo saaray qaraar ay ku mamnuucayaan in shidaal laga baadho xeebaha Maraykanka Iyagoo taa sabab uga dhigay cabsi laga qabo inuu shidaal ku soo butaaco magaalooyinka waawayn dhibna uu gaysto, ama iney talaabadaasi dhaawacdo Cosobka Cimilada, waaxaa intaa sii dheer in Madaxweyne Bush Aabihii, markii uu Madaxweynaha ahaa 1990 uu isaguna soo saaray wareegto Madaxweyne oo reebaysa in shidaal laga qodo xeebaha Maraykanka, baaqa Madaxweyne Bush ayaa hadaba lidi ku ah wareegto uu Aabihii hore u hir galiyey.

Dhanka kale hadalka Madaxweyne Bush ayaa ku soo beegmay, iyadoo maalintii shalay uu baaq kan la mida uu soo saaray, Musharaxa Madaxweyne Nimada ee xisbiga Jamhuuriga john Mcain oo isagu dhawr sanno ka hor diidanaa in shidaal laga qodo xeebaha Maraykanka.

Musharaxa Dimuqraadiga senator Brack Obama, ayaa durbadiiba ku eedeeyey senator makayn inaanu lahayn fikrad sugan oo uu raaco, balse uu la heehaabayo hadba jihada ay dabayshu u waddo.
 

Hargeysa, June 19, 2008 (Haatuf) – Madaxweynaha Dalka Djibouti Ismaaciil Cumar Geele ayaa sheegay inaanu garanayn sababta ka dambeysa ee ay wadanka Eriteriya ugu soo duushay wadankiisa, taas oo uu tilmaamay in aanu dhanka Eriteriya aanu ka filaynin wax dagaal ah, iyo sababo ay u wada dagaalamaan oo ka dhexeeya.

Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geele ayaa sheegay in ay albaabadii wada hadalka ay Eriteriya soo wada xidhay oo aanay u jeedin wax wada xaajooda, rajo laga qabo waan-waan dhexmara labada dalna aanu jirn, isla markaana ay ciidamadiisu difaaci doonaan waddankiisa.

Mr Geele waxaa kale oo uu sheegay in ay heshiis la leeyihiin dawladda Faransiiska kaas oo ah in haddii Jabuuti lagu soo duulo uu ka garab dagaalamo ciidamada Jabuuti, balse waxaa uu sheegay in uu isagu ka doorbidayo dagaalka inay horta ay iyagu dhiigooda u huraan difaaca dalkooda, isla markaana ay ciidamda faransiisku ay ka caawin doonaan xaga sirdoonka iyo Saadka.

Ugu horayn madaxwene Geelle oo ka jawaabaya su’aal ahayd waxaa xilligan dagaalka abuuray ee ay Eritrea ay dagaalka ugu soo qaaday wadankooga, isaga oo su’aashaa ka jawaabayana waxaa uu yidhi “ Walaahi su’aashiisi aniga iyo xukuumaduba iyo shacabka Jabuutiba wuxuu uu u la’ yahay jawaab ,maxaa yeelay umaanu dabanba in halkaa uu naga soo galo dagaal anaga oo aanan usu diyaarin, wax sababna ilaa maanta aanaan garanayn, dagaal dadna ku dhinteen qaarna dhaawac ku noqdeen, oo qaybi leedahay (Eriteriya ) maba dagaalaminba anagu, wax taariikhda lagu arkay maaha, kolayba anigu (Jabuuti) jawaab aan bixin karo oo aan odhan karo waxaasaa sababay ma hayno.

S: Madaxweyne waxaa jira oo la leeyahay madaxwenahan Eriteriya Isyaas Afwerqi waxaa uu sababta ugu weyn ee waxan keentay waxaa weeyaan kaadhkii uu ciyaarayey dhinaca maxkamadaha ee uu itoobiya hor mar marinayey ayaa markaa dhinacan u soo duulaamay oo dhinacii shirka yimid, ee Malaga yaabaa in iyana sabab u noqon karto ?
J: dee waa mala awaal dadbaa odhanaya sababaha ayey ku jirtaa, laakiin dagaal intaa leeg oo in dal lagu qaado, dee ma cabsiinbaa, ma tahdiidbaa, anagu horeba shirar waanu u qabanay, wali intaa ay Somalia dhibaatada ku jirtay anagu ilaa maanta iyo in dambaba ilaahay kama dhigee ilaahayna kama rajaynayno in arinkaasi sii daba dheereedo, laakiin inaanu tolna u nahay ehelna u nahay inuu iska garanayo ayaan u malaynayaa.

S: Madaxweyne waxaa jiray heshiis bari hore oo faransiiska iyo jabuuti markii uu wadankan uu mustacmarad ku yimid ahaa inuu dhinaca difaaca wixii ku soo gardarooda uu isaguna markaase dhanka jabuuti uu ka jeesanayo, haddii uu sii socon lahaa dagaalku aragtidaada ma laga yaabaa in uu soo gali lahaa faransiisku?
J: waajib weeyaan waa xidhiidh iyo heshiis jiray, jirana wixii waajibkiisa ahna uu qabtay, wuu isgarabtaagay ciidankeena, si aanu hortaba anagu u dhimanaba wadankeena,, cid kalana aanay dhiigeeda ku daadinin anaga ayaa doonayna, isagu taakulayn iyo wixii uu nala qaban karaayo, sirdoon iyo logistics waxaa haddii uu bixinayo diyaarna uu la yahay, una soo gaadhsiiyo ciidankeena, laakiinse heshiiskaas si uu uga baxayo uma taallo, laakiin isagoo heshiiskaasi jiro oo aanu garanayno, waxaanse doonaynaa in horta dhigayaga aanu u hor daadino.

S: Waxaa jira iyana maraakiib uu maraykanku leeyahay oo jooga wadanka, ciidamada maraykanku iyana sida faransiiska miyuu jiraa heshiis aad la gasheen?
J: mawqifka maraykanku xaga siyaasada aad ayuu noo cajabiyey aad ayuu noola shaqaynayaa, waa kuwa bixiyey war fiican oo ay ku eedaynayaan waxay ragaasi samaynayaan, ee ay nabada ay xumaynayaan oo ay daganaasho la’aan keenayaan way sheegeen, security council kana iyaga haya doorkan, si fiicana qaraar fiican ayey ka qaateen qararkii dharaartii dhowayd ka soo baxay golaha amaanka, laakiin heshiis kale oo maraykanka iyo anaga naga dhexeeyaa ma jiro, joogi taankooda oo qudhi waxaa uu ku xidhan yahay argagixisada oo qudha.

S: Dagaalkii hadda ma socdo, wax waan waana oo dublamaasiyadeed ah oo socdaa hada ma jiraan?
J: Anagu waanu wadnaa, laakiin albaabada dharaartii ugu horeysayba wuu xidhay ninkaasi, doraad ayaa ugu dambeysay oo madaxweynaha yemen ayaa la hadlay, kolkii aan anagu wada hadalnay dabadeed, ayuu isagana la hadlay, waxaa aanu leeyahay anigu jabuuti waligay la hadli maayo. Albaabkaasi wuu xidhan yahay ayaan filayaa oo waan waan la sugayaa ma jirto.
Dhinaca kale Xudduuda u dhaxaysa Eriteriya iyo Jabuuti ee maakmihii la soo dhaafay ay ay labadaas dal ku dagaalameen ayaa la sheegay inay Ciidamada Eriteriya ay abaabul dagaal oo xoog leh ka wado,halkaas oo ay hub iyo Ciidamaba ku soo daadguraynayso Dawada Eriteriya.
Warsaxaafadeed ay Wasaarada Gaashandhiga Jabuuti soo saartay maalintii shalay ayaa lagu sheegay in dawladda Eriteriya ay hub culus iyo gaadiidka dagaalka iyo Ciidamaba ay soo dhoobtay furinta hore ee labada dal ay dhowaan isku farasaareen ee xadka, Warkan ay soo saartey Wasaarada Gaashaandhiga Jabuuti ayaa waxa kale oo lagu sheegay inay Ciidamadoodu diyaar u yihiin dagaal haddii ay Cidamada Eriteriya weerar kasta oo kaga yimaada dhinaca Eriteriya.
 

“Abshir Waxa Weeye Ciddii Sheegtay Cidda Xaday Ee Bilaysku Waxay Ahayd Inay Soo Xidhaan …”

Hargeysa, June 18, 2008 (Haatuf) - Dr Cumar Cilmi Dixood oo ka mid ah masuuliyiinta xisbiga KULMIYE isla markaana ahaan jiray ergeygii Ictiraaf raadinta ee xukuumasda Riyaale, ayaa si kulul ugu cambaareeyay qoyska madaxtooyada iyo ciidanka bilayska.
Xadhiga Abshir Saxardiid xaashi oo maxkamad la’aan muddo laba bilood ku dhow ugu xidhan xabsiga mandheera, waxaanu ugu baaqay dadka reer Hargeysa gaar ahaan maamulka gobolka Hargeysa e xisbiga KULMIYE inay maalinta 26-ka June sameeyaan mudaharaad salmi ah oo loogu dacwiyayo Abshir saxardiid iyo boqolaalka qof ee sharci darrada ugu xidh-xidhan xabsiyada in xoriyadooda loo soo celiyo.
 

Dr Cumar Dixood ayaa warsaxaafadeed dheer oo uu shalay khadka Internet-ka noogu soo diray waxaanu ku sheegay in aanu Abshir wax dembi ah gelin balse uu ka markhaati furay hanti ummadeed oo u qoyska madaxtooyadu si sharciga baal marsan u lunsadeen isla markaana uu Abshir soo bandhigay Ducmente-yo taas cadaynaya, isagoo ka markhaati kacay musuqmaasuqyo uu wargeyska Haatuf soo bandhigay oo ay galeen qoyska madaxtooyadu.

Sidaa darteed Dr Cumar Dixood wuxuu ku dooday in aanay xaq ahayn inla xidho qofka markhaatiga furay ee ay ahayd in la xidho qofkii ama ciddii ay ku cadaato inay wax xadday sidaas darteed waxa u Dr Dixood hab-dhaqanka xadhiga Abshir uu ku timaamay mid la mid ah kii ay hay’adii NSS-tii dawladii Siyaad Barre kula kici jirtay shacabka, taasina ka soo horjeedo ujeeddadii halgankii hubaysnaa ee dib loogu xoreeyay Somaliland.

Warsaxaafadeed Dr Dixood waxa uu isaga oo dhamaystiran u qornaa sidan:-
“Waxaan u sheegayaa dhamaan ummadda Somaliland iyo dadka sheeganaya inay yihiin mus’uuliyiinta ka talisa Somaliland inay u arkaan sax, xaq iyo cadaalad nin markhaati ka ahaa arin dhacday in la xidhi jiray oo la xidho ninka labo ruux oo is eedeeyay u kala markhaati furay. Aynu is waydiinee Abshir Saxardiid Xaashi oo ahaa maamulihii gaarka ahaa ee qoyska Madaxweynaha isla markaana ahaa Gudoomiyaha Gaadiidka kana tagay shaqada muddo imika laga joogo saddex sanadood ahna imika xubin golaha dhexe ee KULMIYE inay tahay xaq iyada oo aan la soo marin Maxkamad in la xidho oo waliba Bileys hubeysan oo soddon nin ahi ay ka dhex qabtaan Rag xildhibaano ah iyo hudheel badhtamahiisa iyadoo la fulinayo amar ka yimid Haweeneyda Madaxweynaha Huda Barkhad Aadan, arintaa Abshir uu ka markhaati furay oo ahayd xatooyo qaran oo lagu eedeynayay inay samaysay haweeneyda Madaxweynuhu ay qortayna jariirada Haatuf 2006dii arintaas oo lagu xidhay iyadoo la sheeganayo dimuqraadiyad mas’uulka wayn ee Yuusuf Cabdi Gaboobe oo wakhti dheer uu isaga iyo saaxiibadii ay ku jireen jeelka Mandheera. Arrintaa ay kashifeen daraadeed waxaanu qabnaa markhaatiguu furay Abshir inay ku caddayd Rasiidhadii uu keenay ee ay haweeneyda madaxwaynuhu ku iibisay baabuurtii Madaxtooyada iyo dhulkii Jaamacadda ee ay qaadatay, waxay ahayd haday u martay wado saxa inay Maxkamadda ka ashkatayso jariidada manay ahayn Bileyska dalku oo og wixii laga dagaalamay inay amarkeeda fuliyaan oo ay xidh xidhaan Suxufiyiinta qaranka u adeegaya ee soo ogaaday xatooyadaa xoolo dadweyne.

Waxay ahayd in lagu amaano arintaasi dal iyo dad burburay oo la dhacayo ninka sheegay ee ka badheedhay ninka ka markhaati furana waa lagu amaani jiray.

Waxaan leeyahay hala is weydiiyo Madaxweynaha iyo xaaskiisu maalintii laga dhigay Madaxweyne ku xigeen wuxuu haystay xoolo iyo wuxuu maanta haysto. Waxaanu ognahay inuu guri uga iibiyay inankiisa weyn England, magaalada Manchester, guri wayn oo caana ahna uu ka iibsaday Qaahira (Cairo), Abu Dhabayna waxbaa lagu sheegayay. Xataa sida sharcigu qorayo waxaa ah tuugo hadii aad qarsato hadiyadaha lagu siiyo marka aad Madaxwayne tahay, nasiib daro waxaa ah dad aan markii hore la qiimeyn garashadooda iyo waayo aragtinimadooda siyaasadeed in sidii bakhtiya nasiib ruux wax ku helay oo kale la iskaga magacaabo madaxweyne ku xigeen ama madaxwayne. Halkaa waxa ka muuqata inaan danta guud dadku u haysan ruuxa loo dhibaayo in xoog looga fiirsado waata maanta keentay garasho xumadaasi in ragii dalkan xoreeyay lagula kaco wixii lagula kici jiray amba ay ku kici jireen Maxamed Siyaad Barre, Moorgan iyo Gaani.

Hala ii sheego xadhigga uu ku jiro Abshir wuxuu kaga duwan yahay xadhigii uu kula kacay Gaani dhalinyaradii Uffo, goormay dhacday ama la xasuustaa haweeney Madaxweyne oo dadka xidh xidha oo waliba jeelasha ugu fog fog u dirta, sida ka Abshir imika uu ku jiro.

Abshir muu ahayn ruuxii alaabta xadee waxa weeye ruuxii sheegay cidda alaabta xaday, waxa wanaagsan oo xaq ah in qofka dambiga jariidadu ku eedeysay haddii cid la xidhayo bileysku ay xidhaan.

Waxa kaloo la yaableh Bileys aan darajoba garbaha ku sidan oo wada cadaysima ah waxa ay ku dhimanayaan waxay tahay, miyayna ogayn in iyaga iyo kuwa kiiska galayba Maalmuhu inay is dabo socdaan oo laga xisaabtami doono wixii lagu sameeyay Dr Gaboose, Maxamed Xaashi Cilmi iyo Jamaal Caydiid, malaa waxa wanaagsan in dhacdooyinkan uu Hadraawi ka gabyo Gaariyena uu u gudbiyo Xasan Ganey waxna ku daro, markaas ayaa dadka qaar ay nafisi lahaayeen hadase waxaad moodaa in riyo lagu jiro oo riyo la daawanayo. Waa ayo dadka wax xidh xidhayaa miyaanay ahayn kuwii Burco intay ka carareen 1991 iyagoo ka baxsanaya SNMtii Caynaba agteeda baabuurku kula jabay ee daawihii baabuurku halkuu xoqay ay wali geeljiruhu daawanayaan, kaasi wuxuu ahaa Daahir riyaale oo haystay Berbera iyo Burco NSSteeda oo ah ka ku celiyay wixii shalay laga dagaalamay waa Daahir, oo wali ictiraafba helin, miyaynu riyooneynaa mise arimuhu waa dhab.

Abshir wuxuu ahaa dhalintii dalka xoreysay, 9 caruurana wuu leeyahay oo u ooyaya, waxa jirtay habeenkii Abshir la qabtay in baabuurkii lagu qaaday gudihiisa laga tumay kelyaha iyo luqunta madaxna uu ka ahaa Maxamed Ducaale oo qaybta haysta laguna garaacay wokitoki xadiida.

Waxa iyadoon maxkamad la marin lala qaaday argagixisadii min 11ka sanadood lagu xukumay ee afduubay ninkii Jarmalka ahaa.

Inkastoo la sheegayay in 100kun oo Yuro ay ku baxday ilkihii loogu galiyay Germany ee loogu abuuray ciridka, abaalkiina wuxuu noqday inuu ku qaniino dadkii kursiga saaray, bal aan eegno intuu Abshir sii xidhnaado , fooluxmaana ka dambayn. Labada haween
Midkastaaba ninkeeda uma haysato ninka kale inuu ka fiican yahay, kursiga ayaase balaayada wata dadkana sababa, ana maan moodayn waxaan u dagaalamayay inay waxan ahaayeen, taariikhdaase sheegi waxan maanta socda waxay noqon.

Sidaa daraadeed waxaan ka codsanayaa dadka reer Somaliland inay ka dagaalamaan kana kacaan xadhigan soo kordhaya, lix iyo labaatanka June waa in mudaharaad laga sameeyaa magaalada Hargeysa loogu dacwoonayo in Abshir loo soo celiyo caruurtiisa iyo xoriyadiisa. Roobka gu’gu lafihii maydadka ayuu wali soo faqaa, caduur dhow dhowdu umay dhicin, xisbiga Kulmiye ee Hargeysa-na waa inay ka howlgalaan arinkaas.

Sida dagaal Oogayaasha dadka qafaasha hadii loo macaamilo iyadoon dalka la ictiraafin Somaliland Somaliland ma noqon doonto, waxayna arintu u egtahay inaan loo jeedin wanaaga dadka badidoodu moodayaan in la doonayo, jaafaajiriqa iyo ceebta Somaliland Daahir baa dibada u soo saaray, ninkii waxaa raali ka ahow UDUB ku sii jir ninkii ka xunoowna KULMIYE iyo UCID ku biir.”

 

Burco, June 19, 2008 (Haatuf) – Wasiirka Caafimaadka Somaliland Cabdi Haybe ayaa sheegay in Reer Burco ay ka ficil badan yihiin Reer Hargeysa iyo Gobolada kale.
Sidaas waxa uu wasiirku ka sheegay Munaasibad Shahaadooyin lagu gudoonsiinayay Ardaydii u horeysay ee ka qalin jebisa Dugsiga Caafimaadka ee Burco, oo Xalay lagu qabtay Huteel Barwaaqo ee magaalada Burco.

Munaasibadan oo ay ka soo qaybgaleen Wasiirka Caafimaadka, Wasiirka Ganacsiga, Agaasimaha Guud ee Caafimaadka, Xildhibaano goleyaasha Baarlamaanka ka socday, Marwo Edna Aadan Ismaaciil, wasiirkii hore ee Arrimaha Dibadda Somaliland, Masuuliyiinta Caafimaadka Gobolka, Gudiga caafimaadka gobolka, madax ka tirsan Xisbiga Kulmiye, Waalidiinta Ardayda dhamaysatay Waxbarshada Caafimaad iyo Marti sharaf badan oo kale.

Md.Cabdi Haybe, oo munasibadaa ka hadlay ayaa sheegay in hawsha kalkaalinamada Caafimaad ay tahay shaqo meel kasta laga jecel yahay, oo bulshada ugu jirta kaalin muhiim ah, isagoo xusay in ardayda dhamaysatay waxbarshada caafimaadka oo ay dhamaantood shaqaalaysay wasaaradu ay labada sano ee u horeeya aanay meel kale shaqo u doonan karin oo ay ummadooda u shaqeenayaan.
Waxa kale oo uu wasiirku tilmaamay in bulshada reer Burco ay Reer Hargeysa ka ficil badan yihiin oo hawsha ay u dhaqaaqaan ka soo baxa. “Reer Burco waa dad ka ficil badan Reer Hargeysa iyo Gobolada kale” ayuu yidhi Cabdi Haybe.

Wasiirku waxa uu intaa raaciyay in gobolada kale ee doonayay inay samaystaan Dugsiyo caafimaad ay ka joojiyeen, sidaas darteed Dugsigan Burco laga dhigi doono mid hoy ah oo ardayada gobolada Bariga Somaliland oo dhami wax ka baran doonaan. Wasiirku waxa uu si weyn ugu mahadceliyay Gudiga Caafimaadka Gobolka Togdheer isagoo carabka ku dhuftay in gobolada Sanaag, Awdal iyo Laascaanood ay awoodi kari waayeen inay samaystaan Gudi Caafimaadyo.

Ugu dambeyntii waxa uu munaasibadaa kaga dhawaaqay in shahaado sharafta koowaad siin doonaan Shirkada Dahabshiil. “Shirkada Dhabashiil ayaanu shahaado sharafta Koowaad siinaynaa, Waayo waxay kaalin mug leh ka qaadataa Horumarinta hawlaha caafimaad ee Somaliland,” ayuu yidhi wasiirku kadibna waxa uu shahaadooyin gudoonsiiyay Ardaydii qalin jabisay.
Wasiirka Ganacsiga Somaliland Md. Cismaan Qaasim Qodax oo isaguna munaasibadaa ka hadlay ayaa sheegay inuu aad ugu faraxsan yahay inuu goobjoog ka ahaado Hawshii uu bilowgeeda taagnaa, oo uu midho-dhalkeediina joogo.

Wasiirka oo dabajooga hadal Dr. Cabdi Yaasiin ku duray oo ahaa in Wasiirku xiligii uu wasaarada Caafimaadka joogay mar ay u tageen oo ay u bandhigeen dhismaha dugsigaa oo xiligaa la waday inay kaalin ka qaadato wasaaradiisu uu ugu jawaabay “Wasaaradu xiligan awood uma lihin inaanu wax idinkala qabano Hawshaa, maadaama aanu dugsigii Hargeysa dhisayno, hase yeeshee waxaan idin siinayaa warqadii Ogolaanshaha”, waxaanu wasiirku hadalkaas kaga jawaabay “Waa runtii, waayo wakhtigaa awood umaanu haynin aanu wax kala qabano, Dugsigii Caafimaadka Hargeysana gacantaanu ku haynay, hase yeeshee waxaan siiyay warqadii fasaxa, ka dibna waxay dhisteen Dugsigii Caafimaadka oo aynu maanta midhihiisii guranayno.”

Ugu dambayntii Wasiirku waxa uu Wasaarada Caafimaadka u soo jeediyay in gobolada kalena loo faxaxo inay samaystaan dugsiyo caafimaad “Wasiir waxaan caawa ku odhan lahaa gobolada kale u fasax inay dugsiyo caafimaad samaystaan, si ay kuugu noqoto magac hadhow” ayuu ku soo xidhay hadalkiisii.

Maamulaha dugsiga Caafimaadka Burco Faadumo Cismaan oo munaasibadaa ka hadashay ayaa ka sheekaysay sidii ay ku bilaabeen dugsiga caafimaadka iyo heerarkii kala duwanaa ee uu soo maray waxayna tidhi “Waxaanu ku bilownay laba fasal oo aanu weydiisanay dugsiga sare ee sheekh Bashiir, maanu haysan qalab iyo buugaag aanu wax uga dhigno ardayda, Buugaagtii iyo kumbiyuutarkii u horeeyay waxa noogu deeqday Marwo Edna Aadan” ayay tidhi Marwo Faadumo iyadoo intaa ku dartay “Maanu eegayn Hanti balaadhan oo nala siiyo, ee wixii aanu haysanay ayaanu ku xisaabtamaynay oo waxaadan qabsan adigu cid kale kuu qaban mayso.”

Waxa kaloo ay Marwo Faadumo sheegtay in dugsigu maanta meel fiican marayo, oo ay 31-kii arday ee u horeysay ka qalin jabiyeen, kuwaas oo ah 21 gabdhood iyo 10 wiil, “Ardaydaas qalinjebisay maanan odhan shaqo taga, ee waxaanu ku nidhi waxaad tihiin mutadawiciin, oo waa inaad bulshadiina u muujisaan Naxariis, dulqaad iyo samir. Ardayda maanu barin qabyaalad, ee waxaanu barnay inay ummadooda ugu adeegaan si siman oo naxariis iyo dulqaad leh” ayay tidhi Maamulaha Dugsiga Caafimaadka Burco.

Marwo Faadumo waxay ugu dambayntii Dadweynaha kula dardaarantay in ardaydaa cusub ee qalin jabisay aanay iyagu xumayn oo hoosta waxyar uga laabin marka ay u shaqanayaan, balse ay ku filan tahay waad mahadsan tahay oo kaliya, iyadoo dhinaca kalena u mahadcelisay dhamaan cidkasta oo dugsigan gacan ka geystay iyo dhamaan dhakhaatiirtii macalimiinta ka ahaydba.

Marwo, Edna Aadan oo munaasibadaa ka hadashay ayaa si weyn ula dardaarantay ardaydaas dhamaysatay Dugsiga caafimaadka waxayna tidhi “Kaalkalinimada caafimaadku waa shaqo wanaagsan, oo lagu faano, waa inaad bulshadiina ugu shaqaysaan ixtiraam, naxariis, sharaftii bahda caafimaadkana soo celisaan, oo aad u abaal gudaan waalidiintii idinku soo tacabtay. Waxaan idiin rajaynayaa inaad maalin maalmaha ka mid ah halkan aan taagannahay isa soo taagtaan”.

Munaasibadan oo ahayd mid si weyn loo soo agaasimay ayaa waxa goobtaa ka hadlay Xildhibaan Baar Siciid, Gudoomiyaha Gobolka Togdheer, Jaamac C/llaahi Biin, Isudihii Hore ee Wasaarada Caafimaadka, Dr Cabdi Yaasiin oo ka mid ahaa dadkii horseedka ka ahaa hirgalinta dugsigan, Isudawaha wasaarada caafimaadka gobolka, Aadan Malay, Dr. Cabdi Aw Daahir oo ka mid ahaa Macalimiinta Dugsiga, Dr. Ciise Nuur Liibaan, oo ka mid ah Gudiga Caafimaadka Gobolka, kana mid ahaa ragii bilaabay dhisida dugsigan iyo Xubno kale, oo dhamaantood tilmaamay faa’iidada iyo waxtarka dugsigan u leeyahay bulshada Somaliland, isla markaana dardaaran iyo Waanooyin culus u xambaariyay Ardaydii dhamaystay Dugsigaa caafimaadka Burco.
 

Hargeysa, June 19, 2008 (Haatuf) – Ururka dimuqraadiyada iyo maamul wanaaga ee magaciisu yahay AF GARAD ayaa cambaareeyay xadhiga Abshir Xasan Xaashi oo dhowaan ay gudida nabad gelyada ee xaaraanta ahi ay ay ku xukuntay xadhig sharci daro ah oo gaadhaya laba sano ah kaas oo ay sheegeen in ay aamin san yihiin in uu u xidhan yahay Madaxtooyada.

Waxa kale oo ay ururkani hambalyo u direen saxaafada madaxa banaan oo ay ku amaaneen adeega wareed ee ay bulshada gaadhsiiyaan, sidaasna waxa ay ku sheegeen war saxaafadeed uu ku saxeexan yahay gudoomiyaha ururka AF GARAD Maxamed Xuseen Dhabeeye, waxaanu u qornaa sedan:

“Ugu horreyn, waxaanu salaan caam-ahaaneed u soo gudbinaynaa hurinta saxaafadda ee ku hawlan waajib-gudashada qaran ee war-tebinta. Marka xiga, waxaanu caddaynaynaa in aanu ka xunnahay xadhiga sharci-darrada ah ee lagula kacay Muwaadin: Abshir Xasan Xaashi, oo qabitaankayaga u xidhan qoyska madaxtooyada. Waxaanu u aragnaa ayaan-darro baaxad leh oo ku habsatay qarankan curdinka ah. Waxaanu qabnaa in guddida nabad-gelyadu tahay xaaraan aan xeerarka dalka iyo distuurka qaranka meelna kaga jirin. Waxa xusid mudan in golihii wakiilada ee hore laalay xeerka xukunka degdegga ah, halka guddoomiyihii maxkammadda sare ee horena ku sifeeyay sharci-darro. Runtii, qodobkani waxa uu ka mid yahay amuurihii ummaddu ka gilgilatay, kana dagaalantay, iyada oo xorriyadda iyo caddaalada dhaafsatay kummanaan hanad. Sidaas darteed, waxaanu maamulka Riyaale ugu baaqaynaa in ay si degdeg ah xorriyaddiisii ugu soo celiyaan muwaadinkaas, haddii dimuqraaddiyadda iyo xornimada aad caalamka u sheegtaan dhab tahay.

Waxa kale oo aanu hanbalyo u diraynaa guud ahaan saxaafadda xorta ah ee xaqa iyo samaha hiilka u fidisa. Waxaanu si gaar ah u bogaadinaynaa Telefishanka raad-dhaqaajiska ah ee RAADTV INRENATIONAL, iyo aasaasihiisa Foosiya Yuusuf Xaaji Aadan labadaba. Waxaanu u rajaynaynaa in uu noqdo mid ummaddu kaga kaaftoonto saxaafadda hebelada u adeegta ee dadka dhego-barjaysay.

Wargayska Haatuf ayaanu isagana hanbalyo gaar ahaaneed u soo gudbinaynaa. Tan iyo markii la aasaasay waxa uu ahaa hormuudka war-baahinta xaq-u-dirirka ah ee dadka ka haqab-tira baahida wareed ee ay u hammuun qabeen. Qormada taariikheed ee faydaysa xaqiiqada dadyawgii ku lug lahaa hantaqooyinkii, hagardaamadii iyo hadimadii ummadda loo gaystay ee uu maalmahan danbe wargaysku soo bandhigay ayaanu u aragnaa mid waqtigeedii ku soo beegantay. Macnuhu maaha in hebello gaar ah loo jeedo, waxsay digniin ugu filan tahay raga maanta tariikhda ka sinaysanaya oo ay leedahay “Taariikhdu waa markaahtiye bal u tudha”. Wargayska haatuf-na taariikhda ayaa baal dahabiya ku xusi doonta”.
 

Berbera, June 19, 2008 (Haatuf) – Ciidamada Bileyska ee magaalada Berbera ayaa shalay si foolxun ula dhaqmay suxufiyiinta magaalada Berbera uga hawl-gasha warbaahinta kala duwan ee dalka, iyagoo xabsiga u taxaabay ugu yaraan shan weriye oo wakhtigaas ku guda jiray hawshooda suxufinimo, waxaana amarka xadhigga suxufiyiintaas bixiyey Taliyaha Saldhigga Bileyska ee Madaarka iyo Dekedda Berbera.

Weriyaha Haatuf ee gobolka Saaxil, Axmed Aadan Dheere, oo ka mid ahaa suxufiyiinta shalay Berbera lagu xidhxidhay ayaa sida uu sheegay wuxuu falkani dhacay kadib markii ay koox suxufiyiinta ka hawlgala Berbera ee warbaahinta kala duwani subaxnimadii hore ee shalay tageen madaarka magaalada Berbera, halkaas oo tan iyo maalintii dorraad ay ku sugnaayeen ciidamo koofiyad cas ahi oo sugayay shixnad lacag ah oo sida la sheegay xukuumadda uga soo degaysay madaarka Berbera, waxaanay markii ay soo cago-dhigatay diyaaradii la sugayay ee sidday shixnadda ay ciidamo bileys ahi budhadh hareeraha kala mareen suxufiyiintii goobtaas ku sugnayd oo ku xareeyeen Rugta Bileysku ku leeyahay Madaarka Berbera, hase yeeshee wax yar kadib ayay Bileysku ku wargeliyeen in taliyahoodu ku amray in suxufiyiintaas laga qaado meesha oo loo dhaadhiciyo Saldhigga dhexe magaalada Berbera, halkaas oo ay ku xidhnaayeen ilaa 11:30 duhurnimo ee shalay, iyadoo aan loo sheegin wax dambi ah oo ay galeen iyo waxa lagu haysto toona, keliya loo sheegay inuu amarka xadhigooda soo bixiyey Taliyaha Bileyska Madaarka iyo Dekedda Berbera oo magaciisa la yidhaahdo Maxamuud Jibriil Cabsiiye.

Hase yeeshee xadhigga suxufiyiintaasi intaas kuma joogsan ee waxay mar kale bileyska Madaarku soo qabteen suxufiyiintaas oo mar labaad Madaarka Berbera tegay markii ay koox kale oo suxufiyiin ahi ku soo wargeliyeen in madaarka ay joogaan oo ay hawl-saxaafadeed ka jirto, waxaanay siday suxufiyiintaasi sheegeen ciidanka bileysku ku qabteen barta kaantaroolka Madaarka Berbera laga galo, iyadoo mar kale loo soo dhaadhiciyay Saldhigga Dhexe ee magaalada oo lagu xidhay, kadib markii uu ninka Taliyaha ka ah Rugaha Bileyska Madaarka iyo Dekeddu uu bileyska Saldhiggaas u sheegay in amarkiisa lagu xidho, hase yeeshee toban daqiiqadood kadib ayuu Taliyahaasi dib ugu soo laabtay saldhigga dhexe isagoo amar ku bixiyey in weriyeyaasha kale la sii daayo balse xabsiga lagu reebo weriyaha Haatuf, Axmed Aadan Dheere, isagoo weliba aflagaado cay iyo cago-jugleynba u geystay weriyaha Haatuf.
Laakiin Suxufiyiintii la xidhnayd Axmed Aadan Dheere, ayaa iyagu diiday qaabka foosha xun ee uu ninkaaas Taliyaha sheeganayaa ula dhaqmayo suxufiyiinta, gaar ahaan weriyaha Haatuf, waxaanay ku wargeliyeen inaanay xabsiga kelidood ka baxayn ee ay la xidhnaanayaan weriyaha Haatuf ee uu sida gaarka ah takoorka iyo gefka ugula kacay Ninka taliyaha lagu sheegayey, halkaas oo ay suxufiyiintaasi ku xidhnaayeen ilaa Maqribnimadii shalay.

Taliyaha Qaybta Bileyska gobolka Saaxil, Maxamuud Ubaxle iyo Maayarka magaalada Berbera, Cabdalle Maxamed Cali (Sandheere) oo abaaro 5:50 fiidnimo weriyeyaasha xabsiga ugu tegay, ayaa ku wargeliyay inay iska baxaan iyagoo isla markaana muujiyay inay ka xun yihiin qaabka loola dhaqmay, balse suxufiyiinta ayaa ku dacwiyey inay doonayaan in loo sheego ama lagu caddeeyo dambiga ay sameeyeen ee ay ku mutaysteen in sidaas foosha xun loola dhaqmo isla markaana xabsiga loo dhigo.

Waxa kale oo ay suxufiyiintu u sheegeen masuuliyiintaas inaanay jirin cid masuul ah oo ku wargelisay inaan la tegi karin Madaarka iyo inay dambi tahay qofka taga madaarku, sidaas darteed ay doonayaan in loo caddeeyo dambiga ay galeen.

Ugu dambeyntii masuuliyiintaasi waxay suxufiyiinta ka raali-geliyeen falka lagula kacay, iyo weliba sida gaarka ah ee loola dhaqmay weriyaha Haatuf ee gobolka Saaxil, waxaanay suxufiyiinta u sheegeen inay u furan tahay inay dacwad ka furtaan Maxkamadda.
Xukuumadda Daahir Riyaale ayaa muddooyinkii ugu dambeeyayba caadaysatay xadhigga suxufiyiinta ay kula kacdo iyagoo aan wax dambi ah gelin, iyadoo xeerka Saxaafadda Somaliland uu dhigayo inaan suxufiga la xidhi karin isagoo ku guda-jira waajibaadkiisa suxufnimo, isla markaana uu dastuurka Somaliland damaanad qaaday madax banaanida xoriyatal-qawlka.

Dhinaca kale Diyaarad ay leedahay shirkadda African Cargo ayaa 8:00 subaxnimo ee shalay soo cago-dhigatay madaarka Berbera oo ilaa dorraad ay ilaalo ka hayeen ciidamo duub-cas oo watay gaadiidka tiknikada, kuwaas oo diidayay inay ciddi gasho Madaarka.

Ma jiro war rasmi ah oo ay xukuumadda Riyaale ka soo saartay shixnadda ay diyaaraddani u sidday, hase yeeshee ilo xog-ogaal ah oo ku dhowdhow laamaha dawladda ee ka hawl-gala Madaarka Berbera ayaa sheegay in diyaaraddaasi ay xukuumadda u sidday shixnad lacag ah oo cusub Shillin Somaliland ah oo dibadda lagu soo daabacay, taas oo aanay caddeyn xadiga lacagta ee ay shixnadaasi ahayd, balse lagu qiyaasay lacag shillin Somaliland ah oo u dhiganta 50 milyan oo doollarka Maraykanka ah.

Shixnaddan oo markii laga rogay diyaaraddii sidday lagu daadgureeyay gawaadhida loo yaqaano Shaamboo-Xayraanka ayaa abaaro 1:00 duhurnimo ee shalay ay ciidamo duubcas ah iyo gaadiidka tiknikada oo ay wateen loogu soo gelbiyey dhinaca magaalada Hargeysa.

Madaarka iyo gudaha magaalada Berbera ayaa tan iyo doraad lagu arkaayay masuuliyiin iyo xubno ka tirsan Sirdoonka Qaranka, iyadoo maalintii shalayna Madaarka uu ku sugnaa gudoomiye ku-xigeenka Baanka Somaliland Jaamac Cali Cilmi iyo xubno ka tirsan masuuliyiinta Laamaha Baanku ku leeyahay magaalada Berbera.

 

Hargeysa, June 19, 2008 (Haatuf) – Guddida istaanka taxilayaasha Banka Hargeysa ayaa shalay aad uga qayliyey go’aan ay xukuumadda Somaliland ka soo saartay inaanay gabi ahaanba ku shaqaysanin hebeenkii Istaanka Baanka Hortiisa laga bilaabo Saacadu markay tahay 6.30 Saac fiidnimo ilaa inta waagu ka baryayo.

Go’aankan lagaga mamnuucayo inay tagsiilayaashu dhigataan Baabuurtooda habeenkii istaanka Baanka ayaa qaar ka tirsan tagsiilayaashu sheegeen in aanaya garanayn sababta loogu diiday, maadaama oo ilaa dawladdii hore ee Siyaad Bare ay ku shaqaysanayeen barxada Banka hortiisa.

Qaar ka tirsan gaadiidleyda tagsiilayaasha oo aanu wax ka waydiinay arintan ayaa yidhi “ markii ay dhowaan ka bilaabmeen qaraxyadii isdaba jooga ahaa ee ka dhacay magaalada Hargaysa ayey masuliyiinta bilaysku nagu wargeliyeen in nabadgalyada darteed la nooga mamnuucay ku shaqaysiga istaanka wakhtiga habeenkii, waxayna nagu yidhaahdeen laga bilaabo saacada 6.00 waxaa amar laydinku siinayaa in aad gabi ahaanba ka dhaqaaqdaan, barxada baanka Somaliland oo waligeedba noo ahaan jirtay istaanka guud ee tagsiilayaasha magaalada Hargeysa.

Arintan ayaa waxay ku noqotay Tagsiilayaasha istaanka Banka mid ay la yaaban yihiin isla markaana ay u arkaan dulmi lagula kacay muwaadiniin shaqaysanaya oo cashuur bixiyayaal ah in loo diido barxadaas iska banaan ee ay waligood ku shaqaysan jireen, waxaanay ugu baaqeen Xukuumada in laga qaado xayiraada laga saarey istaanka.

 

Muddada u dhaxaynaysa Doorashada koowaad iyo labaad ee soo socda waxay talada soo jeedineed ka imanaysaa komishanka doorashooyinka Qaranka iyo xisbiyada siyaasada, Golaha Guurtida.

Hargeysa June 19, 2008 (Haatuf) – Golaha Wakiilada Somaliland oo maalintii doraad shirgudoonku iskugu yeedhay kal-fadhi aan caadi ahayn ayaa shalay si rasmi ah uu ugu furmay kal-fadhi aan caadi ahayni, taas oo mudanayaashii ka soo xaadiray loogu qaybiyey madasha fadhiga nuqulka wax ka bedelka iyo kaabista ay golaha Guurtidu ku sameeyeen lifaaqii qodobada wax ka bedelka xeerka diiwaangelinta ee ay saddexda xisbi heshiiska ku soo gaadheen taas oo golaha guurtida markii wax ka bedelka iyo kaabis ku soo sameeyeen wax ka bedelkii xeerka diiwaangelinta codbixiyeyaasha, ka dibna ay soo ansixiyeen golaha wakiiladuna ay ku soo celiyeen.

Fadhiga shalay oo uu gudoominayey Gudoomiyaha golaha Wakiilada Md: Cabdiraxmaan Maxamed Cabdilaahi oo ay ka soo xaadireen mudaneyaal tiradoodu gaadhayso dhawr iyo toban mudane ayaa waxaa fadhigaasi mudanayaasha loogu qaybiyey qodobada xeerka diiwaanglinta cod-bixiyeyaasha loogu qaybiyey qodobada xeerka diiwaangelinta cod bixiyeyaasha ee ay golaha guurtidu wax ka bedelka iyo kaabista ay ku soo sameeyeen taas oo ay sabtidii todobaadkan uu golaha Guurtidu cod aqlabiyad ah ku ansixiyey lifaaqaas xeer iyo kaabista ay ku sameeyeen, taas oo horana ay golaha wakiiladu duudub ugu soo ansixiyeen qodobadii wax ka bedelka xeerkaas ee ay komishanka iyo xisbiyadu ku soo heshiiyeen nuqulka wax ka bedelka ee ay guurtidu ku soo samaysay lifaaqa xeerka oo uu ku saxeexnaa Gudoomiyaha guurtidu Saleebaan Maxamuud Aadan oo mudanayaasha fadhigaasi shalay loogu qaybiyey waxaa uu u qornaa isaga oo dhamaystiran sidan: “ N.B. faah-faahinta kooban ee lagu sameeyey oo haatana lagu habeeyey lifaaqa wax ka bedelka (ku jira) waana sidan:-

Qodobka 1aad, saamaynta xeerka wax ka bedel.
Wax ka bedelkani waxa uu saameeyey si ku meelgaadh ah oo Hakin ah, halkii ay ka ahayd laalis ayaa lagu bedelay hakin. Kalmaddii laalis ayuunba loo bedelay Hakin.
Qodobka 11aad, xarafkiisa (B) Weedha u dhignayd muddada u dhaxaynaysay doorashooyinka 1aad iyo 2aad ee soo socda waxaa go’aaminaya heshiis ay wada gelayaan komishanka doorashooyinka Qaranka iyo xisbiyada Siyaasadu.
Waxaa loo bedelay Xubinta (T) oo ah sidani:- T) muddada u dhaxaysa doorashooyinka 1aad iyo 2aad ee soo socda, waxaa ay tallada soo jeedineed ka imanaysaa komishanka Doorashooyinka Qaranka iyo Xisbiyada siyaasadeed;
Qodobka 12aad oo ka maqnaa meesha wuxuu noqonayaa; Muddada lagu dhaqmayo lifaaqan xeer.
Lifaaqan xeer waxaa lagu dhaqmayaa oo kaliya is diiwaangelinta Cod-bixiyeyaasha labadan doorasho ee ugu horeeya.
Qodobkii 12aad oo isu bedelay 13aad waxa uu noqonayaa (dhaqan galka lifaaqa xeer).
Lifaaqan xeer waxaa uu dhaqan galayaa marka uu ansixiyo golaha Sharci-dejintu (Guurtida iyo Wakiilada) madaxweynaha Jamhuuriyadda Somalilandna saxeexo,”

 

Anigoo dhalasho ahaan ka soo jeeda beesha bariga Burco waxaan ra’yigayga ka dhiibanayaa sheekadii Hargeysa ka baxa, taas oo loo arko hadallo ay soo maleegeen rag ku xeel-dheer sida beelaha la isaga horkeeno, waxaanuna u aragnaa inay ragga sheekadaa soo abaabulay yihiin rag doonaya inay Somaliland burburto oo u shaqaynaya Wallaweynta oo raba midnimo Somaliweyn, hase yeeshee raggaa waxaan u sheegayaa inaanay hadalladaa liita ee ay soo maleegeen kuwa Somaliland neceb inaan dheg loo jalaqsiin doonin, waayo wax qiimo ah oo ay leeyihiin aanu jirin. Laakiin waxaan la yaabanahay rag wasiiro ah oo aad moodayso in loo magacaabay cayda iyo aflagaadada beesha bariga Burco, balse raggaasi waxay rabaan inay beelaha Isaaq kala kaxeeyaa, sheekada loo jeedaana ma aha H/jeclo ee ka sii fog, waxayna salka ku haysaa hirgelinta midnimo Somaliyeed, taas oo la doonayo in la mijixaabiyo Jamhuuriyadda Somaliland.

Akhristayaal sheekada ka baxadu waxay hore uga dhacday Caasumadda Somaliya ee Muqdisho, waayo waxa dhacday inay niman lagu xanto inay shahaado u sitaan iska horkeenka beelaha ay maalin la shireen beesha Abgaal oo uu ku yidhaahdeen Xamar waxa iska leh Abgaal, cadawgiinuna waa Habar-gidir, ka dibna beesha Abgaal waxay bilaabeen inay fogeeyaan beesha Habar-gidir, waana la ogyahay halka uu xaalku maanta marayo ilaa ay sheekadu gaadhay in inta Xabashi la soo kaxaysto la yidhaahdo Habar-gidir waa Argagixiso ee naga saara, sidaa darteed waxa maanta beelaha Isaaq loo maleegayaa sun iyo Waabeeyo, waxaanse u sheegayaa dadka doonaya inay Hargeysa caasumad noqoto inaanay ka cadhaysiinin hadaladaa ay ku tiraabeen dadka aan miisaanka lahayni.

Beesha bariga Burco waxay isu aragtaa inay tahay hooyada Somaliland oo ay kaga maqan yihiin wiilal qoor-dhaadheer oo aan tiradooda la koobi Karin.

Sida la ogyahay ragga caytamay waxa ka mid ah suldaan Xiiray oo ku hadlay wax laga naxo oo ka fog dhaqan suldaan, laakiin Suldaan Xiiray waxaan leeyahay ma colaysiin kartid labada beelood ee H/jeclo iyo H/yoonis, berigii dhowayd markii ay abaartu dhacday waxaan xusuustaa suldaan Xiiray oo inta uu kamarad qaatay leh biyaha waa ina siiyey walaaleheena reer Burco, biyahaasna waxa uu ka qaaday Dahab-shiil, ILma Faarax Xarbi iyo ILma Indhadeero, laakiin hadana toban cisho ka bacdi ayuu hadana waxaas ku hadlay , waxaanse leeyahay beesha uu Suldaan Xiiray ka soo jeedaa waa beel qaali ah oo aan dhaqan u lahayn xag-xagashada iyo qardoofaynta Tolka, waana beeshii iska diiday inay kala raacdo H/yoonis iyo Ciidagale ee dhexda u noqday, iyagoo ka cararaya colaad iyo is-nacayb dhex-yimaadda dadka Isaaqa, adiguse suldaan Xiirayo adigu..adigu.. adigu..
Mustafe Faarax Qoolaab, Burco
 

Aniga oo ah Mujaahid ka tirsanaa ururkii SNM ee dalka ka xoreeyay taliskii dhiigya-cabka ahaa ee Afweyne. Mujaahidiintaas oo loogu abaal guday waxaanay geyin, laakiinse maalinteed ayaa iman doonta la is xisaabin doono, waxa soo socdaa yaable.

Hadaba anigoo ah Muj Cumar Cabdulle Aadan, waxaab leeyahay xisbiga Kulmiye isagoon taageerayaashiisii la tashan wax-na weydiin ayuu talo goostay, oo mar labaad Madaxweynaha u rumowday awoodii ciidan ee uu kaga adkaaday mucaaridka.

Hadaba waxaan uga baahanahay anigoo sanado badana ku qaylinayay waar dhakhtar hala ii diro ayaan Madaxweynaha ka doonayaa inuu arrintaa ii fuliyo ilayn cumar Asqo o dhakhtar loo diro qaranka waxba yeelimayso.
Muj Cumar Asqo

 

Top