Haatuf News

Home | Contact Us | LinksArchives

ISSUE 786 Feb.18, 2004

Dufcadii Labaad Oo Ka Qallin-Jebisay SITCO College

Facts to keep in mind about Col. Abdillahi Yusuf

Cismaan Caato Oo Ka Diggay Ciidamo
Shisheeye Oo La Keeno Somalia

Guudmar Taariikheed: Marxuum Yuusuf Xaaji Aadan Qabile
Inaa-liaalhi wa inaa ileyhi raajicuun

Marag Iyo Xaq-Soor UCID Iyo KULMIYE

Speech by Eid Ali Ahmed

YUUSUF XAAJI AADAN: SHAMAC BUU AHAA TAMARTIISII HURAY.
(1914kii – 2005ta)

Cali Khaliif Galaydh – Wareysi

Burco: Badhasaabka Iyo Maayarka Oo
Dadweynaha Kala Hadlay Fagaaraha Kheyriyadda

Madaxweyne Rayaale Iyo Wasiirkiisa Daakhiligu
Miyey Isku Maan-Dhaafeen Ballanqaadkii
Degmo-Nimo Ee Tuullada Boon?

Qarax Bam Oo Lala Beegsaday Wefdigii
Xaqiiqo-Raadiska U Joogay Muqdisho Oo
Keenay Dhimasho Iyo Dhaawac


Dufcadii Labaad Oo Ka Qallin-Jebisay SITCO College

Hargeysa, February 18, 2005, (Haatuf): ugu yaraan 144 arday ah ayaa ka qalin jabiyey kuliyada sayniska iyo tiknoolajiyada ee SITCO, ardaydan oo baratay caluunta kala duwani waxay ay noqonayaan dufcadii labaad ee ka qalin jabisa kulliyada, waxaanay wax baranayeen muddo laba sannadood ah.

Kulliyada SITCO waa kulliyada keliya ee ka diiwaan gashan jaamacada Hargeysa.
Xaflad loo sameeyey qalin jabinta ardaydaas oo xalay lagu qabtay hoolka jaamacada Hargeysa, ayaa waxa ka soo qayb galay wasiirka waxbarashada, xubno ka tirsan xisbiyada siyaasada, maamulka iyo macalimiinta kulliyadaas iyo marti sharaf kale.

Wasiirka waxbarashada Xasan X. Maxamuud Gadhweyne oo ka hadlay munaasibadaas ayaa sheegay inay wasaarada waxbarashadu albaab walba u garaacayso sidii loo horumarin lahaa waxabarashada, isla markaana ay dalka joogaan wefti ka socda maamulka Saddex jaamacadood oo dalka Sudan ah.

Laakiin wasiirka waxbarashadu isaga oo la hadlaya ardayda qalin jabisay waxa uu yidhi. “ardayda caawa halkan shahaadada ka qaadanaysa waxaan leeyahay yaanay noqon mid fadhiid ah, balse aqoontiinu waa inay noqoto mid aad dalkiina wax ugu qabataan”.
Maamulaha kulliyadan Xirsi Cali X. Xasan oo isna ka hadlay munaasibadaas ayaa ka waramay taariikhdii kulliyadan iyo sidii lagu aas-aasay. Isaga oo arrintaa ka hadlayana waxa uu yidhi. “Waxa caawa halkan ka qalin jabinaya arday tiradoodu tahay 144 arday oo bartay culuunta kala duwan, gaar ahaan waxay barteen culuuntii debada loo tegi, waxaanay noqonayaan dufcadii labaad ee ka qalin jabisa kulliyadan”.

Maxamed Xaashi Dhamac Gaariye ayaa isaguna ka hadlay waxaana hadaladiisii ka mid ahaa. “anigu caawa waan faraxsanahay, haddii aan idiin sheego sababtana waxa weeye, 1966-kii baanu mudaharaad dhigay, ka dib markii ay ardaydii aanu isku fasalka ahayn waayeen dugsi sare, iyadoo aanay xiligaa Hargeysi lahayn dugsi sare, laakiin mudaharaadkaasi waxay dawladii Soomaaliya nagala hortimi xabad, wiil yar baana ku dhintay, hase yeeshee markaas ayaa la noo dhisay dugsigii sare ee ugu horeeyey ee Hargeysi yeelato, kaas oo ahaa Faarax Oomaar oo la odhan jirey xabad keentay. Markaa caawa waxaan ku faraxsanahay halkii berigaa ay Hargeysa oo caasimad ahi dugsi dhexe loo baryey in maanta jaamacado laga qalin jebiyo, waxaanan farxadayda darteed leeyahay maah maah Nepal ah, taas oo ah ninka adiga oo gaajaysan ku siiya Kaluun iyo ka ku bara sida loo kaluumaysto, midi maalin keliya ayuu ku gaajo tirey, hase yeeshee ka ku baraa abada ayuu ku gaajo tirey, markaa waxaan idin leeyahay aqoonta halkaa ka sii wada dalkiinana wax u qabta”.

Xafladan oo ahayd mid si weyn loo soo agaasimay, waxa shahaadooyin lagu gudoonsiiyey 144 arday, iyadoo uu wasiirka waxbarashada Somaliland Xasan X. Maxamuud Gadhweyne gudoonsiiyey shahaadooyinka.

Top


Facts to keep in mind about Col. Abdillahi Yusuf

Somaliland Times

Editorial

Facts to keep in mind about Colonel Abdillahi Yusuf

For those who are wondering about what the selection of Col. Abdillahi Yusuf as the president of Somalia might mean, here are a few facts about him:

Somalis who usually disagree on many things, agree on the colonel’s inordinate lust for power, his murder of opponents, his disloyalty, his ineptness, his fondness of conspiracies and his overall thuggery.

Many Somalis agree that every time one of his misconceived adventures fails, others, usually some of his close associates, would end up paying for his horrific mistakes.

Colonel Abdillahi Yusuf has always used foreign patrons to keep him in the political game. Those who are wondering why he is insisting on bringing foreign troops to Somalia should be reminded that this is nothing new for the colonel, and he has always operated with the help of foreigners. They also need to ask themselves, since he did not hesitate to use foreign military logistics and hardware against his own kinsmen in Majertenya, why would he not use such weapons, plus foreign troops against other Somalis? 

Top


Cismaan Caato Oo Ka Diggay Ciidamo
Shisheeye Oo La Keeno Somalia

Nairobi, Feb 18, 2005 (Haatuf) – “Wasiirrada waxaa la hor keenay talo aan loo dhammayn, talo niman la ordayeen, talo madaxweynaha iyo ra'iisul wasaaruhu ay mas'uuliyadeeda leeyihiin” Sidaa waxa yidhi Cismaan Cali Caato oo u waramayey shabakad intertnet-ka wararka ku faafisa oo magaceeda la yidhaahdo Waayaha.

Cismaan Caato waraysi dheer oo uu siiyey shabakadaas waxa uu ka dayriyey ciidamo shisheeye oo la geeyo Soomaaliya, waraysigaas oo dhamaystiranina waxa uu u dhacay sidan.
S: ugu horeyn, waxaa la odhan karaa dowladdan aad wasiirka ka tahay waa loo dhanyahay ama 80-90% hoggaamiyeyaashii ururadii siyaasadeed waad ku jirtaan, hadana waxaa la moodaa inay dowladdu kala socoto, marka maxaa dowladda dhexdeeda ka jira?

J: Cusmaan-Caato: horta ereyga ugu horeeya lama odhan karo 80-90%, laakiin waxaa la odhan karaa ma 60% baa, ma 40% baa, ma 30%, qolyaha jaraa'idkaa waxay qabaan ee 100% ama 90% dadkii ururrada ahaa ayaa dowladda dhisay ma dhisin. Xaggee ka dhiseen? Dowladda dhisani waa dowlad dhinac ah, dhinacaasna dhibaatooyinka jira ayey ka mid yihiin, dowlad SRRC ah ayaa dhisantay iyadana waxyaabaha lagu wada hadlayo iyo maalin walba daldaloolku ka imanaayo ayey qayb ka tahay.

S: laakiin Cusmaan adigu kama aadan mid ahayn SRRC hadana waxaad tahay wasiirka howlaha guud iyo guryeynta, dhinaca kale marka aad fiirso G8 waa ka mid dowladda, sidoo kale SNC (Samata Bixinta) waa ka mid oo aad waliba adigu xubin ka tahay, bal marka fasiraad ka bixi sidee bay dowladdu dhan keliya u tahay?

J: Dowladdu dhan keliya weeye, dowladdu haddii Illaahay idmahayo waa SRRC, bal aanu eegno inta shakhsi ee ku jirta dowladda ee SRRC ah dabeedna aan qiimayno,Yaa kaga jira G8, yaa kaga jira SNC, yaa maqan? halkaasaa haddee haddii Illaahay idmahayo ka helaysaa xisaabta een dhamays-tirkeeda proportionally (qayb ahaan) sidaa ugu jirno oo ururradii iyo raggii la yaqiin qaarkood mitaal waa maqanyihiin.

S: laakiin Cusmaan dowladda dad badan baa ka maqan, oo marka la fiiriyo xataa SRRC-da aad hadda ku xaglinayso qudheeda rag badan oo ka mid ah baan dowladda ku jirin, mugga dowladuna ma wada qaado nin kasta oo urur taageera iyo inay wada galaan madaxdii ururrada marka haddi ay wakiilladii ururad badankood meesha ka muuqdaan maxaad ku diidaysaa adigu?

J: dhab weeye laakiin haddee waxaa la rabaa tiro loo dhanyahay in la dhiso lagana dhiso dowladda, dowladdu SRRC oo uu hogaaminayay madax-weynuhu raggiisii waa ku wada jiraan, laakiin raggii kale kuma wada jiraan qaybna kama aha, yaa ka mid ah SNC oo ku jira aan tirinno.....
Waayaha: dadkii magaca lahaa ama SNC ha ahaadaan ama urur kale ha ahaadaanee tusaale ahaan yaa hadda ka maqan oo aad tebaysaa?

J: Xashaa Lilaa markaan nidhaahno yaan magacownaa, waxaan magacaabaynaa Cali Mahdi baa maqan, waxaa maqan, mataal baan kuu sheegi iyo rag badanoo kaloo la mid ah sow ma ahan haddii Eebbe idmahayo niman muxtarim ah.

S: haddii aan u soo noqdo waxaa jirtay beri dhoweyd adinkoo golaha wasiirrada ah ah waxaad isla gaarteen, ama cod baa la qaaday ha la yiraahdo oo sida la sheegay 80% waxaad isla oggolaateen in dalkii la keeno ciidammo nabadeyn ah, marka adigu Cusmaan ahaan sidee baad u aragtaa arrintaas?

J: anigu waxaan u arkaa, horta annaga oo Soomaali ah ayaan wax isku darsanay, mar haddaan wax isku darsanayna wixii aan isku darsanay waxay ahayd dee Soomaali nabad loogu soo celiyaa? wasiirrada waxaa la keenay talo aan loo dhammayn, talo niman la ordahayeen, talo madax-weynaha iyo ra'iisul wasaaruhu ay mas'uuliyadeedu leeyihiin, taladaas maxay bi'isay, maxayse bi'in kartaa, maxay hagaajin kartaa? ciidanka la keenayaa yuu yahay? waxaa naloo keenay ciidan la leeyahay waa safka hore, ciidankaa safka hore ahna nin Soomaaliya ama rag Soomaali ahoo damiir lihi u malayn mayo inay ugu yeelayaan wadamada qaarkood kaalaya ka qayb gala oo Soomaali wax ka xaliya, marka waxaad moodaa halkaa in arrinka meel laga la dhacay oo haddaan ciidan u baahannahay markaan taladeeda isku raacno inaan markaas beesha caalamka warsanno ciidan aan waxba na yeelayn, marka anigu aragtidaydu waa taa.
S: mayee adigu Cusmaan ahaan ma safka hore keliyaad diidadntahay,mise sideeda ahaanba waxaad ka soo hor jeeddaa in ciidan oo dhan la keeno?

J: Cusmaan ahaan waxaan ka soo hor jeedaa safka hore kow, waxaan ka soo hor jeedaa qolyaha kale ee aan ku tilmaano een.. ciidanka....laakiin lama diidayo wixii dadka Soomaalidu dan u arkaan markay tashadaan, oo wax iska yidhaahdaan,... markaa haddee ku qabatay waa la qaataa laakiin safka hore isagu xisaabtaba kuma jiro, safka labaadna een beesha caalamka ciidan nooga imanayaa inaa ka tashanaanna waa wax waajib ah, markaan ka tashananna inaanu kala xulanno inta noo daran, inta aan wax na yeelayn, wixii wax na yeelahayana aan iska dayno,wixii aan wax na yeelayn aan haddi Illaahay idankii leeyahay aan ciidan warsanno markii ay Soomaali ku heshiiso ama go;aan ka gaarto.

S: Cusmaan waxaad ku jirtaa ragga ugu waayo aragnimmada dheer marka la eego xaaladda siyaasadeed ee uu dalku ku suganyahay, intee jeer baa wax la dhisay oo wax socon waayeen, marka ma u malaynaysaa in annagoo Soomaali keliya ah inta aan wax dhisanno wax qabsan karno oo ciidan ka maarmayno?

J: aad iyo aad baan rajo weyn uga qabaa in..ay.. noo suurtoobayso marka aan annaga oo niyad wanaagsan talo Soomaaliyeedna wadana aanu meel marinno in dadka hubka laga dhigo, mataal dadku waxay joogaan labo marxaladood oo kala duwan, marxaladi waxaa weeye hubka laga qaadahayo een.. mathaal Benaadir oo kale, Benaadir waxaa isku dayay dowllado, dowladahan Afrikaanka ah ka xoog weyn wixii ay keeneenna waxay ahayd guul darro iyo halaag ay ka dhaxleen dadka Soomaalida ah, markaa, marxaladda kowaad Benaadiroo kale waxay u baahantahay in hubka si Soomaalinimo ah isaga qaado lana meeleeyo lana dhigo store, marxaladda labaadna waxay tahay marka aan soo gaadhno oo Benaadir ee ay soo gaadho marxaladda ay marayso Puntland oo hubkii iaydu store-da dhigatay, markaas ayaa waxaa loo gudbayaa marxaladda labaad ee ah in hubka muddo iyo maalin lagu balamo la qaado meelna la dhigo laakiin haddii la yidhaahdo nin ajnabi ah oo askari ah oo qori wata ayaa nin Soomaali ah isku dayay inuu qori ka qaado haddee taasi, wixii hore iyo waayo aragnimmadayadii hore waxba lagama faa'iidaysan mana meel mari karto, waayo aragnimadeenna way na bartay waana na faraysaa.

S: Cusmaan waxaad tijaabo ku soo samaysay wax badan, oo xataa waxaa la sheegaa in ninka hoggaamiyaha ah aanu ciidammada kooxdiisa xukumin oo waliba mararka qaarkood talad faraha ka baxdo adinka laftiin oo qoys hoose waliba laysu laayo, markaa haddii ay taas oo walib qoys hoose ah aad wax ka qaban weydeen sidee bay u suuro gelaysaa tan aad hadda sheegayso?

J: taasi iyada oo jirta innagu Soomaali baan nahay inaan hubka iska qaadno maantay waayo aragnimo iyo bisaylo badan oo muujinaya ayaa jira,qolo hoosaadkaas aad sheegayso iyo kuwa ka sii hooseeya labaduba, waxaa la yidhi Wanku cirku wuxuu arkaa marka la gowraco, anigu waxay ila tahay dadka Soomaalidu waa diyaar..ee in hubka la dhigana waa la rabaa, ee ma khasaaro badan iyo dhibaato miyaa hubka lagu dhigayaa mise waxaa lagu dhigayaa caqli iyo talo wanaag way jirayaan qaar dagaalami doona haddii la yidhaahdo qoryaha dhiga, laakiin waxaan hubaa mar walba waxaa khasaaro yaraanhaya dadka Soomaaliyeed hubka inuu iska dhigo, waan hubaa in qaar naga soo hor jeesanayo laakiin markaad 95% ka dhigto shani haday kaa soo hor jeesato inta kalaa qabanaysa, laakiin 100% bulshadaas hubaysan markii ciidan aanay is aqoon aanay diyaar u ahayn ay sika hor yimaadaan waa ha lays dilo oo keliya, ma ahan wax xal keenaya, cidda hadda xal taa u aragatana waxbaa ka khaldamay ama ka khaldan.

S: haddii aan ka gudbo arrinta ciidammada guud ahaan dowladdiina waxaa shacabku idinku xantaa inaad kala socotaan oo aydaan is ogeyn, marka maadaama aad tahay wasiir ka mid ah dowladdi maxaad ku fasiri lahayd muuqaalkaas laydinka arkay ama aaminsanyahay?

J: Ereygaas ah isma ogidin, meesha ayuu ku jiraa, marka aan dhab wax isugu sheegayno, waxaanu leennahay madax-weyne, waxaanu leennahay prime minester, iyaga ayaa laga rabaa in dadka aan is ogeyn,mithaal golaha wasiirra iyo barlamankain la war geliyo lagana doodo waxan keenay inaan lays ogaan ay qoloba shaqo ay horteeda ugu dhaqaaqdo.

S: Ma tilmaami karaysaa qaab aad is leedahay wada shaqayntiiny way ku iman karaysaa?

J: koley is maqal iyo is qaderin waa tallaabada ugu horeysa ee ay wada shaqaynteenna ku imaanayso, waxaanan hubaa taa marka la gaadho ciddii khaldanayd waa soo toosaysaa haddii Illaahay Iidmo.

S: Socdaalkii Af-hayeenka barlamanku ku tegay magaallada Muqdisho dad baa wax ka sheeg-sheegaya oo dhaliilsan marka adigu sidee baad u aragtaa?

J: wallaahay sheg-sheegidda dadka ninba meel baa bugta, laakiin SHarriif Xasan SHeekh Adan waxaan hubaa tegiddii uu tegay Xamar,ee meelo badan oo kala duwan buu tegay, war jacayl mooyee dowladdu tallaabadii ugu horeyday ee wax ugu qabsomeen ninka qaaday inuuu yahay ayaa halkaa ka muuqata, markaa dadku nin wax waa diidi karaa, nin si bay wax ula ekaan kartaa, SHarriifku Dekaddii ayuu tegay, Airport-kii ayuu tegay, Villa Soomaaliya ayuu tegay, waxaanay ahayd seddexdii meelood ee ugu muhiimsanaa ee magaalo madaxda meeshii dowladdu ay u guuri lahayd, meel walba dadkii joogay ee Soomaaliyeed aad iyo aad bay u soo dhoweeyeen, ninka marka ama shakhsiga maanta leh SHarriif-ku wax sheeg buu leeyahay warkiisii, middaas inaan u jawaabo oo aan wax ka sheego meesha kuma jirto, laakiin waxaanu leenahay haddii madax...ninkii laga rabay inuu tago madaxweynuhuu ahaa, ninkii laga rabay inuu ka sii horeeyo Prime Minester-kuu ahaa, raggii laga rabay inaynu ka sii horeyno annaga (golaha wasiirrada) ahayd, haddee libtaa SHarrifku keenay waa maashaa Allaah,waxaana rajeynayaa inay ku qancaan qolyihii wax yaroo gunuc-gunuc ah ay galeen.

S Cusmaan hadda adiga Xamar ciidamaa kaa joogaa, marka qiyaas intee la baad qiyaasi kartaa inay kaa yeelayaan haddii aad amarto adigoo halkaan jooga inay kaa yeelayaan amarkaas?

J: dhab ahaan qolyaha Jaraa'idku liidmo ay liidayaan hoggaamiyeyaashu waaba iska jirtaa taasi, hasa yeehsee inshaa-Allaah waxaan rajaynaynaa annagoo halka joogna inaanay dhicin waxaas ha la qabto inaanu ku talo bixinno, ee annagoo raggeennii la joogna inaanu talooyinka loo baahanyahay inaanu siinno waxaana filayaa in ay fulayso taladaasi haddii Illaahay idmo.

S: kalsooni intee le’eeg baad ku qabtaa in haddii aan ciidammo la keenin aad dowladdiina dalkii dib ugu noqotaan oo dhalinyarada hubaysan intaad hubka ka dhigtaan aad si buuxda u degtaan?

J: horay baan horta warkaas jawaab kaaga siiyay, hase yeeshee haddii aan hadda aan sababee isku dayo waxaan rajaynaynaa haddii Illaahay idmo marka dadkii Soomaaliyeed ee dowlad la'aantu haysay aan inta u qalab qaadanno,dowladdu ay u qalab qaadato ay aaddo iyadoo madax-weynaheeda,iyo ra'iisalwasaaraheeda, iyo ra'iisal barlamankeedu hor socdaan yidhaahdaan "dowladdii baan nahayee na aqbala" dhulka ayaa laga qaadayaa, waxaana rajaynayaa in maalintaas aad joogto oo aan joogo , waxaana ragga ku boorinyaa anaa ogoo fuleynimo nama hayso laakiin waxaan nahay biyo diid aanu biyaha qayga ah waxaa ka shisheeya biyo miir ah si aan u gaadhno biyahaa miirta ah waa inaanu derdernaa biyahaa qayga ah.

S: Hadda waxaa jira niman aad dowladda ku wada jirtaan oo leh itoobiya waxay ka mid ahayd dowlladihii shirka wax ka waday, waana is baranay khaladaad horay loo kala fahamsanaa baa jiray, laakiin hadda waxaad moodaa khaladaadkaas inaan isaga soo dhowaanay, waxayna taas ku sababaynayaan howlihii ay shirka ka qabatay, marka haddi ay ragga aad xukuumadda ku wada jirtaan qaarkood sidaas qabaan adigu maxaad ku salaynaysaa diidmadaada ciidammada Itoobiya?

J:.Itobiya dowlad aan jiraan nahay weeye, dowlad aan Afrika ku wada noolnahay weeye, Itoobiya naga maarmi mayso kana maarmi mayno, laakiin itoobiya ilaa aanu aaminaad badan aan is aaminno, ilaa ay Itoobiya qaarkeen bay saaxiib gaar ah la tahayeeay saaxiib la wada noqonayso dadka Soomaaliyeed dhammaantood waxaanu leenahay hadeed tallaabbadii la soo qaaday iyo dadaalkoodii iyo meesha aan maanta ku jirnaa waxbaa dhimman heshiis dhamays-tir ah, is aaminaad dhamays-tiran sidii aan ku gaadhi lahayn waxbaa dhimman tegitaanka iyagu ay tegayaana ee cudur mooyee hadda waqtiga xaadirka ah caafimaad ma keenayso, hadaad cudur inaa keenayso laguu arko adiguna waa inaad isku aragtaa, ee itoobiya kala maarmi maynee aanu horta is aaminno waxna isku darsanno sidaasna aan ku wada noolaanno haddii Illaahay idmo.

Top


Guudmar Taariikheed: Marxuum Yuusuf Xaaji Aadan Qabile
Inaa-liaalhi wa inaa ileyhi raajicuun

Marka hore waxaan halkan tacsi uga dirayaa eheladii, qaraabadii, iyo guud ahaan ummadaha Soomaaliyeed meel kasta oo ay joogaan, aniga oo uga tacsiyadaynaya geerida naxdinta leh ee ku timi Halyeygii weynaa, aabihii labaad ee waxbarashada ummadda Soomaaliyeed Marxuum Yuusuf Xaaji Aadan Qabile.

Illaahay ha u naxariistee marxuumka oo aan taariikhdiisa lagu soo koobi karin xaashiyo tiro yar, waxa uu ahaa taariikh dhan oo dahabi ah, waxaana uu ahaa halgamaa weyn oo ka soo qayb qaatay halgankii waxbarsahada, kii siyaasadda iyo xabadda intaba.
Waxa uu marxuumku ka mid ahaa ashkaastii tirada yarayd ee aasaaska u dhigay tacliinta ummadda Soomaaliyeed, waxaana uu ahaa halyey wax badan u soo qabtay dalkiisa, dadkiisa iyo diintiisa intaba.

Marxuumka oo kulankii u horreeyay uu magaalada London nagu dhex maray sanadkii 2001kii mar aan isku dubarrid iyo dib u habayn ku samaynayay buug dhawaan soo bixi doonaa oo ka warramaya taariikh nololeedka marxuumka, ayaa waxa uu marxuumku ahaa shakhsi nuuraya oo aad u degan isaga oo aad u da'ahna weli xiisaynayay inuu aqoon sii korodhsado, waxaana uu ahaa shakhsi tacliinta aad u jecel oo aan akhriska marnaba ka daalin marnaba.
Haddii aan dib u yara jaleeco maalmihii qadhaadhaa ee Marxuumka iyo kooxdiisu ay ku jireen halganka waxbarashada, waxaan marnaba xusuustayda ka bixin sheeko uu Marxuumku iiga sheekeeyay taasoo uu yidhi:

"Anaga oo dhawr macalin ah oo arday door ah ku hayna iskuul yar oo Berbera ku yaalay ayaa xilli subaxdii ah oo waagii soo iftiimayo waxaanu jimicsi ciyaarsiinaynay ardayda, markaasaa waxaa noo yimi dhalinyaro budad iyo ulo wadata oo ay noo soo direen odayaasha iyo wadaadii Berbera joogay oo dad suufiyo ah u badnaa, tacliintana gaalnimo u haystay, waxaana ay dhalinayaradaas ku yidhaahdeen bal ordoo soo eega waxa ay gaaladii ardaydii barayso, iyaga oo markaas anaga gaalo noo yaqaanay, markaasaa kooxdii dhalinyarada ahayd ee budadka iyo ulaha wadatay waxay arkeen anaga oo ardaydii jimicsiga ciyaarsiinayna, jihada Bari ayaanay aradydu u sii jeedeen, hal mar ayaa dhalinayardii ulaha iyo budadka wadatay ay nagu soo yaaceen oo gawda naga saareen, iyaga oo iska dhaadhiciyay oo mooday in ardaydii jimicsanaysay ee xaga Bari u jeeday ay cadceedda caabudayaan, halkaas ayay arday tiro badan iyo macalimiin uu Yuusuf ku jiro ay ku dakhreen, nabarrana u geysteen"
Alle ha u naxariistee maalin kale oo maalmahaas qadhaadh ee Yuusuf iyo Halyeeyadii kale ee la midka ahaa ay soo mareen waxay ahayd, Yuusuf iyo Maxamuud Axmed Cali rabbi ha u naxariistee ayaa goor salaad duhur ah waxay soo galeen cariish yar oo masjid ahaa oo Berbera ku yaalay, oo markaasuun salaadii la isu taagay oo la aqiimayo, iimaamkii masaajidka ayuunbaa mar kaliya waxa uu isha qac ku siiyay Yuusuf iyo Maxamuud Axmed Cali oo safka xagiisa danbe taagan, intuu imaamkii kor u qayliyay ayuu yidhi waar waa maxay labadii gaal ayaa idinla tukanayee, ninka carruurtiisa nimankaas u geeya ee yidhaa wax ii bar, ha ogaado waa gaale, naaguhuna way ka furmayaan qofka carruurtiisa nimankaas u geeya, waxaanan idin leeyahay nimankaas iska jira maaha soomaaliye, diirka uun bay inaga mid yihiine, ayuu yidhi Iimaamkii, markiiba mid dadka tukanaya ka mid ahaa ayaa hadalkii iimaamka gabay u rogay, waxaana erayada gabaygaas ka mid ahaa "Soomaali uun bay yihiin haw salaamina e" Sidii ayay misaajidkii looga saaray Yuusuf iyo Maxamuud Rabbi naxariistii Janno ha ugu deeqee.
Alle ha u naxariistee Yuusuf Xaaji Aadan oo aan Soomaalidu u abaal gudin isaga iyo kuwii la midka ahaa toona, waxa uu soo maray dhibaatooyin badan oo aan lasoo koobi karin, waxaana aan la ilaawi karin maalmihii murugada lahaa ee dalka ay ka talinaysay xukuumadii haligantay ee Siyaad Barre ayaa waxa uu Xaaji Yuusuf oo Xamar joogay uu mar dalbaday in Hargeysa loo badalo, maadaama uu reerkiisu Hargeysa degenaa, qof weyna uu iska ahaa oo uu doonayay inuu carruurtiisa ka ag dhawaado, waxaana uu codsaday in xataa hadii shaqo ahaan looga maarmi waayo in Guriga Hidaha iyo Dhaqanka ee Hargeysa oo waagaas la dhisay uu ka shaqayn doono.

Nasiib Darro Yuusuf Codsigaa waxa ka diiday mid ka mid ahaa kuwii Kacaanku kabaha u galiyay oo bilaa dhaqan ahaa, dadnimaduna ay ku yarayd oo ahaa Wasiirka Hidaha iyo Tacliinta Sare, isaga oo Yuusuf ka murugaysan diidmada ninkaasi u diiday in Hargeysa loo badalo ayaa waxa kasoo hor baxay Abwaan Gaarriye oo markaas Muqdisho joogay, waxaana uu Gaarriye markiiba yidhi Adeer Yuusuf Maxaa ku helay ee aad la murugaysan tahay? Yuusuf ayaa arrintii isaga iyo wasiir ku sheega dhex martay u sheegay, waxaana waliba Yuusuf uu yidhi Gaarriyoow bal kan Siyaad Barre ee Madaxweynaha ah ayaan ninkan ka askatayn, Gaarriye ayaa aad uga gubtay ugana xumaaday sida Yuusuf oo ah Halgamaa weyn loola dhaqmay, waxaana uu Gaarriye Yuusuf u sheegay inaanuu Maxamed Siyaad Barre u tagin, maadama uu Siyaad yahay ninka wasiirkan keensaday ee xilka u dhiibtay.

Waxaana uu Abwaan Gaarriye isla madashii ka curiyay gabay uu Yuusuf ugu sheegayo in uu samrro oo mar uun abaalkiisa la gudi doono, waxaana uu Gaarriye gabaygaas ku sheegay inuu Halgan gali doono dagaal qadhaadhna uu la gali doono nidaamkan cadaalad darrada ku dhisan ee Maxamed Siyaad uu hogaaminayo, waxaa kale oo Abwaan Gaarriye uu gabaygiisa ku sheegay, markuu halgankaas ku guulaysto in Yuusuf iyo raggii la midka ahaa ee halyeeyada ahaa loo abaal gudi doono, sidii ayaana Abwaan Gaarriye ku soo talaabay kana hogaamiyay dagaalkii xaq u dirirka ahaa ee lala galay nidaamkii faashiga ahaa ee Maxamed Siyaad hormuudka ka ahaa.

Markii uu halgankii sii laba laxaadsadey, abwaan Gaarriyena suugaantiisu ay dadkii kicisay ayuu Yuusuf Xaaji Aadan Gabaygii Gaarriye kaga jawaabay, gabay aad u xiiso badan oo uu ugu mahadnaqayo sida geesinimada, wadaniyada iyo damiir wanaaga leh ee uu gaarriye ugu dhiidhiyay dhibta Yuusuf loo geystay.

Waxaan jecelahay inaan idiin soo gudbiyo qaybo ka mid ah gabayadaas iyo taariikhda Xaaji Yuusuf oo ku jirta buug aan wali l dhamayas tirmin, oo isku dubarridkiisa iyo habayntiisa aan ka qayb qaatay hadii aan ogolaansho ka helo qoyska Xaajiga oo imika buugaas gacanta ku haya.

Ugu danbayn waxaan mar kale Ilaah uga baryayaa inuu Xaaji Yuusuf Aadan Qabile Jannadii Fardowsa ka waraabiyo, eheledaii iyo dhamaan ummadaha soomaalida ahna uu samir iyo iimaan ka siiyo. Aamiin.

Kaysar Cabdilahi

Top


Marag Iyo Xaq-Soor UCID Iyo KULMIYE

Afeef:

Ma ihi xubin ku jurta xizbiyada ku hirdamaya Qaranka S/L, mana ihi siyaasi ruug-cadaadiya oo taxliiliya midiyaha laysu tuntey, mana ihi Qoraa og cilmu qaybka & waxa uurka ku jira, waxaanse soo ban-dhigayaa, maragna ka furayaa dhacdooyinka laysku dhaliiley iyo sida looga jawaabey fikradeyda xaddidan.

Hordhac: Nin Durbaan Tuntey Ilaaq dalbey:

Horta marka hore salaan iyo gobonimo dheh wada hadalka iyo sida laysku shaafiyey, marka labaadna xeelad Siyaasadeed iyo xeel dagaal dheh, marka xigtna Ninkii Durbaan Tuntey Ilaaq iyo eed dalbey, ee Xizbiyada Qaranka iyo hogaamiyayaashoodu ha u adkeystaan haddii la dhaliilo ma turxaan laga tirsado ileyn iyagaa hormood noqdey oo dadka hor galay, haddii ay dawladda hormoodkeeda iyo xukunkey maanta ku taameyso ku dhaliilayaan, iyagana toosintii iyo garab galkii haddii laga waayo dee waa lasoo tuurtuuri.

Marag iyo Markhaati:
Wax isweydiini ma xumee, ku jiqsii iyo yuusan dhagdhagaagin ayaa daran.
Kadib markii Xizbiga UCID lagu eedeeyey arrimo dhawr ah oo runtii dadweyne badani dushaa ka dhawrayeen, inta aan xizbiyada ku jirrin ee aan helin warkooda iyo dacaayadaha xizbiyadauna ay saxaafada ka akhrinayeen, waxay maqaalkii (UCID is cadee??) u qaateen mawjad cusub oo siyaasadeed, taas oo ka turjumeysa suaalo indhahu hayaan oo u baahan jawaabo, haddaanu qoraagu ku nuuxnuuxsan eedeynta iyo abaarka shakhsiyadda faysal ee uu xizbiga iyo daldaloodaloodiisa sheego waxa la odhan lahaa- haku jiro Kulmiyee- waa suaalo loo baahan yahay, haddana waaba laga soo jawaaboo qoladii UCID ayaa qalin iyo Diirad ku ifiyey meelihii turxaanta laga sheegey, haddaba maku qanacney inteena aan Xizbina ku jirin ma ku jiree daacada ka ah caddaaladu jawaabahaasi UCID mise weli waanu goconeynaa??
Haddii runta aan laga fogaan, shakhsi jacaylka iyo kanbaan ku jiraa laga saaro waan ku farxay Jawaabtii UCID, dhinacyo badan markaan ka eegeyna waxay ila noqotey iney Siyaasadoodu u dhaw dahay danta guud iyo Hurumarinta S/L., Taas oo la odhan karo wey ka roonaadeen iney noqdaan Xizbi Mucaarida uun, balse waxay u gudbeen Taagero iyo wax-qabad la arki karo oo miyi iyo magaalaba leh.

Siyaasadda iyo Maran-habaabinteeda:
Midse ha iloobin, Qoraalada, hadalada fagaarayaasha ee siyaasadeed, sidoo kale bayaanaadka mawqifyada ay in ay noqon karto xeel dagaal ama waxa loogu yeedho ( istihlaak maxali ah) ama quudinta nolol maalmeedka taageerayaasha xizbi kasta uu muruqyadiisa ku muujinayo arrinkaasi heerka uu ka taagan yahay isagoo taageero iyo kasbasho kaga doonayo xubnihiisa iyo kuwa uu markaasi wax ka damacsan yahay, waaqica iyo dhacdooyinka isbaddelkoodana aaney hadaladaasi waxba ka qaban ama aaney ka muuqan.

Taas macnaheedu miyey tahay Siyaasi kastaa Been ayuu sheegayaa?, Jawaabta idinkaan idiin daynayaa oo nolol maalmeedkiina ku arki doona. Hase yeeshee midhka in la xuso mudani wuxuu yahay; in taas lafteeda (Suq geynta afkaartka Siyaasadeed) ayaa lagu kala dhiiran yahay oo midna wax suurto gal ah iyo midaan suurto gal ahaynba wuu sheegayaa, midna wuu is husbsanayaa maxaa kaaga soo baydhi doona,barri miyaa laga daba qaadan?, Marxaldan lagu jiraa intey qaadan doontaa si aanu isu bedbeddelin si dhaqso ah,Taas oo ay hore u yidhaahdeen (Siyaasadu Saxiib joogto ah mal aha ee Maslaxad joogto ayey leedahay), ma runbaa? Haddaba kaadso oo dib u joogso Siyaasigow intaanad husbsan meesha marinkaagu noqon doono.

Qiimeyn gaaban:
KULMIYE wuu ku guuleystey inuu soo saaro dhammaan dhaliilaha kor iyo hoosba u jira ee Xizbiga UDUB, geed dheer iyo geed gaabanna wuu u korey soo dhaac bixinteeda, wax jira iyo qaar la buunbuuniyeyba, weliba xubnihiisa qaar waxaad moodaa inaaney ahaynba qaar kasoo jeeda S/L ee ay duminteeda iyo ciida afka u darayaan jiritaankeeda, markey noqoto wax ayaga taladooda kasoo hor-jeedda- cirkaana ha tagtee, ama sidey yidhaahdaan Garmalna ha qabsadee- ciidana ha cuntee Nimankan meesha hallaga qabto Ereygoodu kusoo afshubmayo, Taas oo aaney kala saarin Guulaha S/L u soo hoyotey, cidda keentey oo ay ka meereystaan sheegideeda iyo haddey Bisadi hilba xado iney UDUB ayaa Bisadda lahaa ku eedayaan, xataa haddey Kulmiye u gasho Bisadaasu, waxase aan hubaa ama aan og ahayba iney ku jiraan Xubno hufan oo ka sarreeya arrimaha shakhsiga ah, kuwaas oo majrahoodu yahay Taladu haddey gacanta noo soo geli lahayd sidaasaanu sameyn lahayn, Taas oo lagu yaqaano Xizbi kasta oo Mucaarid ah Caalamka, ha bataan ama ha yaraadaane xubnahaas Kulmiye waa laga Af iyo aragti batey, saxaafada, fagaarayaasha iyo Bayaankooda laga akhrisan karaa inuu Kulmi sidan wada yahay, mar haddaan is qabasho, ka daba hadal iyo isu caqli celin dhexdooda aan lagu arag. (Dhammaan Kulmiyaanu nahay, mana mettelno, haddana Mujaahidiinta ayaan lala hadlin, inta kale waa faqash, inta kale waa daba dhilif, Soomaaliweynbey wadaan, waddankii waa la majara haabaabiyey,…..) oo laga waayey wax-qabadka Dawladda ciddey doonto ha ahaatee iney wax ka geeystaan, mise waxay sugayaan intey taladu gacantooda soo galeyso, oo markaa haddii sidooda lagu qayliyo keligood wax ma qaban karaan talow?

Erey aan u sii raaciyo KULMIYE, Kumuu guuleysanse inuu xataa Xizbiyada Mucaridka ah meel uuga soo wada jeestaan arrimo badan oo xasaasiya oo ay ahayd iney ka mideysnaadaan, ama aaney sii buunbiinin iney Abuuraaniska daaaye, Ileyn cidda dhooqoobeysaa waa isla innagiiye, haddaan fursad u helana waan soo tirin, bal iney xubnahooda dhiirani kasoojawaabaan oo turxaantaa badan ee Kulmiye ka jawaab bixiyaan.

UCID Miisaanka uma saarayo sida KULMIYE waayo isagaa la dhaliiley, kadib markii la yidhi is cadeena waxa kasoo Jawaabey Abdillahi Mohamud (UCID wuxuu u dabran yahay Danta guud), weliba 3 qodoba wuu noo xog warramey, Maqaalka kalena waxa soo qorey Xoghayaha Guud ee UCID Ahmed Muse Geedi, oo midna qodob qodob uuga jawaabey, midna xogta hosoe iyo guudmar ah ayuu soo saarey(inkastoo Xizbi kastaaba xaq u leeyahay difaacaa , haddana Ereyada kulul iyo kuwa guud marka haba ku jireen, si kale loo dhigi karayey), waxaanse leeyahay; UCIDEY meelo kalaa shaqo kaa sugeysa ee Xizbiga Dawladda iyo kann kula mucaaridka ah haku dhex dhiman ee dantii iyo xilkii Qaranku kuu dhiibtey dib u jaleec, haddey Siyaasadiinu dhinacyo badan tahay, meelo badan ayaan Jawaabo laydinka haynin, Maxaad u qabateen danyartii?, ma difaacdeen Dulmiga dhacaya?, mase u tafaxaydan tihiin weli dantii guud iyo hayaaydii aad ku bilowdeen taas oo toosisey qaar badan oo hurdey, kana kicisey fadhiga si ay maruun u arkaan idinkoo Difaacaya dan-yarta iyo Maxaysatada, Maatida iyo inta aan cid u hadashaa meelna ku lahayn. Intaasna waxaan idiin raaciyey inaaney idin jeedin Siyaasadda ah (ku jeedi tan oo haka mashquulaan taasi, ama lafta laydiin tuurayo iyo Siyaasiyiinta sida ganbo-yarta u garramaya).

Ugu danbeyntii waxaan shakhsiyan qirayaa, ineynaan haysan Dawlad dhameys tiran oo aynu ku mucaaridno, sidii kuwa Yurub ee aad kasoo dheegataan mucaarid-nimada, Waar maynaan gaadhiney cagta inoo dhiga, hase yeeshee kolba inteynu haysanno aynu wax ku qabbano, ciddii wax waagsan qabatana ku raacno-ciddey doonto ha ahaatee, kii qaladka iyo meel kale luquta u ridayana aynu iska qabanno, hadduu xizabaaga aad ku jirto xataa yahay, taasi waa Waddaniyad iyo toosinta saxda ah.

Midna waa iga dardaaran anniga oon UDUB difaacayn:
Sidaa daraadeed, Adeer KULMIYOW Mucaaridnimadu dumin maaha ee waa dhismo iyo taageero dhisitaan, ka ciidee ma aha ee waa aan kugu daarto, ka baqkhtii ma aha haba weydee, ee waa usii ifi hayna wada gaadhee, kolley maruunbuu kusoo gaadhi kursiguye, bal waxyar is dhig meesha UDUB, oo dheh, haddaan UDUB ahay talow Mid sidaas ii daba gala oo waxaan qabtaba ceebeeya miyaa laygu salladi, mise mid aan waxna wadaagno waxna isku diidan nahay ayaan heli sida UCID, soomaaliduna waxay tidhaahdaa (ama afeer hore lahow ama adkeysi danbe,) Booraan haddimo ha qodin haddaad qoddana ha dheereyn, ku dhici doontaana mooyee).

Sidaas iyo Gobonimo iyo guul Allaah ha ina siiyo.
Cada Dhegeyweyne


Maanta Ma Yaalo Xeer Ja-Jab Ee Dalka Waxa Badbaadinaya Dastuurka

Tan iyo markii ay golaha wakiiladdu ansixiyeen xeerkii mudada dheer laga dhur-sugayey, waxa jiray Hadalo iyo qaylo dhaano ka soo baxayey masuuliyiin sar-sare oo iskugu jira shirgudoonka golaha wakiilada, qaar ka tirsan golaha wasiirada, gudida doorashooyinka iyo dadweynaha Somaliland-ba, kuwaas oo ka soo horjeedda xeerkan cusub ee ay ansixiyeen labada gole ee xeer-dejintu, iyagoo ku sababaynaya inaanay wakhtigan xaadirka ah dhici karayn doorasho (One man one vote) ah.

Haddaba, hadii aynu isweydiino muxuu yahay xeerkan doorasho ee ay ansixiyeen labada gole? Runtii waa xeerkii ugu muudnaa, ugu cadalaad badnaa ugu dastuuri-sanaa ee la ansixin lahaa, kumana jiraan qodobo ka hor-imanaya dastuurkeen, labada qodob ee dadweynuhu ka biyo-diideen waa tiro-koob iyo inuu dalka oo dhan ka wada hadlo. Hadii aynu soo qaadano qodobka diwaangelinta iyo tiro-koobka waa qodobo dastuuri ah oo aan meel laga maraa jirin, laakiin wuxuu u baahan yahay in la isla meel-dhigo waqtiga iyo sida loo samaynayo tiro-koobka. Iyadoo aynu ognahay inaanay doorasho dhici karayn xilligii loo mudeeyey oo ah 29-ka March 2005, waxaynu ogsoonahay haddii maanta la yidhaahdo hala bilaabo sidii ay dadweynuhu ugu dareen lahaayeen doorasho dhacda wakhtiga ku xusan inaanay suurto galayn, marka waxkasta oo kale laga heshiiyo.

Sidaa darteed waxa markasta loo baahan yahay in wakhtiga la kordhiyo, intii la doono halaga dhigee. Haddaba waxay ila tahay inaan khaladkii hore inoo soo daashaday ee wakhtigii hore inaga lumiyey oo kale inaan dib loogu noqon, waxaan ula jeedaa hadii waqti la kordhiyo oo hadana la yidhaahdo xeerkii doorashada ee cusubaa ee labada gole ansixiyeen laguma dhaqmi karo shantan sannadood ee hore, ee meel inga dhiga, oo geeska inooga soo saara xeer maxlal ah oo qodobkiisa saami-qaybsigu uu yahay in gobol walba wax loo qoondeeyo waa arin aan suurtagal ahay, waxaana la jabinayaa dastuurka aynu dhiganay. Mar hadii ay muddo kordhin inoo tahay waxa wanaagsan in mudadaa la kordhiyey lagu dhameeyo tiro-koobkii, diwaangelintii iyo kala xadaynta gobolada iyo degmooyinka. Taasi oo ay markaliya noqonayso xeerkii doorashada ee dastuuriga ahaana uu hirgeliyo, iyadoo aan la jebin dastuurkii dalka. qodobka kale ee ah doorashada ha ka dhacdo gobolada oo dhan, waxaan leeyahay Somaliland waxay leedahay xuduudo caalamiya oo la wada aqoonsan yahay, xuduudahaas oo ah kuwii ay inagaga tageen guumaystayaashii reer Yurub, xuduuduhuna sidiisaba ma guur-guuro lamana rari karo.

Haddaba gobolada Sool iyo Sanaag bari tiro-koobka iyo diwaangelinta waxa laga samaynayaa meelaha ay suurta-gelayso in laga sameeyo, meelihii aanay suurto-gelayna waxa lala sugayaa wakhtigii ay suurto-gasho. Ciraaq oo ugu dambaysayba doorashadii kamay wada dhicin, dadka qaar baa u haysta in hadii ay doorasho ka dhici weydo Sool iyo Sanaag bari ay Somaliland ka go’ayaan, waa wax aan caqliga geli karayn, waayo Sool iyo Sanaag bari waxay ku jiraan xuduudaha lama taabtaanka ah ee Somaliland, doorashadana waxa laga qabanayaa markii ay suurta gal inoo noqoto, wax alla wax inagaga xumaanayaana ma jiraan.

Guntii iyo gebogabadii waxaan qoraalkayga ku soo gunaanadayaa tallo aan u soo jeedinayo madaxweynaha JSL, Daahir Rayaale Kaahin oo ah shaqsiga kaliya ee uu horyaalo xeerkii doorashada ee ay labada gole ansixiyeen si uu u saxeexo ama uu ugu celiyo golayaasha qaranka (wakiilada iyo Guurtida). Mudane madaxweyne waxa ku horyaalal xeerkii doorashada ee ay soo ansixiyeen labadii gole, waa xeerkii aynu ka dhur-sugaynay mudada dheer, waa xeer uu ku xidhan yahay mustaqbalkii iyo jiritaankii Somaliland, waa xeer aan aaminsanahay inuu waafaqsanyahay dastuurka dalkeena u yaal ee ay 97% ku ogolaanay, waa xeer ay labada gole waayeen meel kale oo ay uga baydhaan. Sidaa darteed waxaan kugula talinayaa inaad aad iyo aad uga fekerto oo aad si aad ah u rog-rogto, adiga oo maskaxadda ku haya in dastuurka Somaliland uu yahay kii kuu hiiliyey ee kugu fadhiisiyey ursiga ugu sareeya dalkan Somaliland, In dastuurka Somaliland yahay kii hadana mar labaad kuu hiiliyey, qodobkiisii ahaa in madaxweynaha lagu soo doorto afti dadweyne, kaasi oo ah ka aad maanta ku fadhido ee aad haybada iyo sharafta ku leedahay. Haddaba waxaan kaaga digayaa inaanad jabin qodob ka mid ah dastuurkaasi, maanta ma yaalo xeer jajab ama xeer maxlal ah oo dalka lagu badbaadinayo dalkan, waxa badbaadinaya oo horena u soo badbaadiyey dastuurkan aynu dhiganay.

Eng. Ismaaciil X. Cumar (Saalax), Hargeysa.

Top


Speech by Eid Ali Ahmed

Full Speech by Eid Ali Ahmed on 17th March 2004 at Reception and Banquet held by Somaliland Communities in Diaspora on the Honour of the Somaliland President and his high ranking delegation and the British MPS who visited Somaliland.

Introduction
On 18th May 1991, after 31 years, Somaliland regained the freedom it rejected in 1960. To understand why Somaliland people decided to regain their Sovereignty they threw on 1st July 1960, it is imperative to unmask the facts and revisit the historical events. Without knowing a nation’s history it is not possible to fully understand the present and it is very difficult to make an informed decision and strategic plan for the future. Among others following are some pertinent background information.

The period between 2nd and 12th May 1960 is a very important 10 days to be remembered by Somaliland people. Forty-four years ago a historic conference took place at White Hall, London, between the British Government and the representatives of the Somaliland ‘would be Government’. This conference was called the Constitutional Conference of Somaliland. In this Conference The British Government accepted honourably the wishes of the Somaliland leaders and on 4th May 1960 The Secretary of State for the Colonies, The Rt. Hon. Iain Macleod, announced the declaration of Somaliland independence on 26th June 1960. Hence, Somaliland become independent on 26th June 1960. However, it gave up its freedom after four days as reported by the Daily Herald Newspaper of London on 29th June 1960:

Quote
The Rejected Freedom - Three days ago, it gained its independence; on Friday, it gives it up again
Somaliland, a British colony for nearly 80 years, became independent last Sunday. And on Friday, after four days of freedom, this British outpost will surrender its sovereignty and merge with its sister, Somalia. It has decided not to remain in the Commonwealth. Somaliland, eastern gateway to Dark Africa, was hardly worth a sniff in the world's press until three days ago. Now it has become an area of historical significance. And the reason is that its merger with Somalia is unique, as Somalia itself is not yet free. Somalia, once known as Italian Somaliland, is still technically under UN trusteeship, and becomes formally free only in December.
Unquote
The Italian Plot
In order to facilitate the domination and exploitation of Somaliland by Somalia, Italy engineered to give Somalia its freedom on 1st July instead of December 1960 as scheduled under the United Nations Trusteeship Agreement. Unfortunately the British Government did not challenge the Italian Plot despite the naivety of Somaliland people and their leadership who were blindly and emotionally wanted to join Somalia without a realistic negotiation as advised by the British Government. If the Italians did not engineer this trick or the British Government challenged it, as Somaliland people were still under her protection at the time, Somaliland would have been independent for at least six months before Somalia became independent in December 1960. Therefore, by implication Somaliland would not have been exploited and underdeveloped by Somalia but in vain!!
The Results of the Rejected Freedom
The so-called Somali Republic was formed on 1st July 1960 and was born with fundamental problems because of the one-sided unification, as Somalia swallowed and colonized Somaliland, and the legacy of two entirely different Colonial Administration systems and experience. Since 1960 the symptoms of the injustice and inequality of the one-sided unification were evident, among others, through the aborted military coupe in 1961, rejection of the Constitution 1961, popular demonstration “Bakeyle Qalad” in 1963, student demonstration in 1966 in which some students were shot dead and others were wounded, anti-union songs, poems and plays, the Dhagax Tuur of 20th February 1982 (Stone Throwing Demonstration) in which more than 35 people mainly students were killed and many others were wounded. However, everything came to the surface after the 1977/78 war with Ethiopia when Siad Barre strategically settled a flood of Somali refugees from Ethiopia in Somaliland. These refugees were empowered at the expense of Somalilanders to take over Somaliland making Somaliland people second-class citizens in their homeland. Since 1982 Somaliland was under emergency measures and openly "occupied" by unwanted and hated soldiers and militia of so called Somali Ethiopian refugees. The 1960 one-sided unification took its real colour: not a fair and balanced unification but an occupation and colonization of Somaliland by Somalia.

Among others the results of the rejected freedom were: 31 years of bondage, humiliation, massacre of civilians and summary executions with a death toll of over 80,000, mass arrests, brutality, rape, unfair trails, harsh prison conditions, systematic patterns of torture and a Policy of Extermination and Genocide named Final Solution of Somalia's "ISAAQ PROBLEM" as explicitly stated in the Official Secret "MORGAN REPORT" dated 17 Jan 1987. The atrocities committed by Siad Barre are well documented and the carnage during those years (1981-1990) is known as the Hidden War in Somaliland.

6th April 1981: Launch of Somali National Movement
On 6th April 1981, 23 years ago, Somali National Movement (SNM) was launched in London. It is a day that every Somalilander to remember and celebrate the victorious rise of the movement in freeing Somaliland under the yoke of the tyrant, Siad Barre. To understand the reasons that SNM was established I would like to present extracts of the original press release at the launch of the movement:

The Launching of SNM on 6th April 1981
Press Release (extracts)

Top


YUUSUF XAAJI AADAN: SHAMAC BUU AHAA TAMARTIISII HURAY.
(1914kii – 2005ta)

Qalinka: Boobe Yuusuf Ducaale

“Gembigiyo colaadaha Hashii, rag isu keen geysay,
Gilgilkii ka dhacay Qaalintuu, Galawgu dhiillaabay,
Gidhligaannadii aawadeed, la isla gaadaayay,
Hanqadhkiyo gariirkii markay, ololka googgoysay,
Ee geel-jirii maali jiray, gogosha hayn waayay,
Gurmadkii ku kacay baad`ahayd, “Gii”-da maatida e’”,


Maansada Gashi, ee Gaarriye u tiriyay Yuusuf Xaaji Aadan 1980kii.
16/02/2005ta, goor ay saacaddu ku beegnayd sagaalkii saacadood ee subaxnimo ayaa meydkii Yuusuf Xaaji Aadan Cilmi Qabille laga soo qaaday gurigiisii oo ku yaallay xaafadda Beeraha ee Hargeysa. Iyada oo si fiican loo gelbinayo ayaa la dhex mariyay jidka isku xidha Dawladda Hoose iyo Wasaaradda Arrimaha Gudaha. Waxa bidix looga leexiyay xarunta ciidanka nabad gelyada waddooyinka, waxaana laga tallaabiyay biriishka. Waxa la abbaaray Wersheddii Kabka iyo Xeradii afar-iyo-labaatanaad. Waxa la joogsaday xabaalaha Sheekh Nuur, halkaas oo uu hore ugu aasnaa Aabbihii Xaaji Aadan Cilmi. Il-yarta ayaa is-qabatay oo markii aanu meydka ku tukanaynay, waxaan is-leeyahay baabuurtu weli waxay tubnayd Dawladdii Hoose iyo Xaafadihii Beeraha. Si kale kuma garatide, xataa haadkii kale ayaa xidhmay oo baabuurta dhinaca kale socotay waxay doonayeen in ay Marxuum Yuusuf Xaaji Aadan sii gelbiso meydkiisa.

Dadka jidadka hareerahooda tubnaa way yaabbanaayeen. Toloow, waa ayo qofka sidan loo gelbinayaa? Garte in qof weyni baxay, waxayse garan waayeen qofka uu yahay. Waa Dawladda! Naa malaha dibadaha ayaa laga keenay! Naa waa maxay waxan oo baabuur ahi. Intii aan gelbiskii Yuusuf raacin ayaa sidaa u hadlaysay.

Gelbiska Yuusuf Xaaji Aadan looma kala hadhin. Dawladdii oo uu hor-kacayo Madaxweyne ku-xigeenku. Wasiirradii, Golayaashii Qaranka, Culimadii, ganacsatadii, Indheer-garatadii, odayaashii xisbiyadii siyaasadeed iyo mujtamaca Hargeysa foolaadkiisii. Waxaan is-leeyahay cid timaadda ardaydaa ugu badnayd. Basas ayay wateen maryo ku dhejisan yihiin, kuwaas oo tilmaamayay dugsiga ay ka socdaan. Ma siduu Yuusuf Xaaji Aadan luxudka u qabanayo. Qol yar oo waab ah waxbarashadii uu ku bilaabay dhowr iyo tobanka arday ayuu maanta geeriyooday iyada oo kulliyadaha iyo jaamicaduhu dalka hafiyeen. Alleylehe xaraar buu butaystay.

Yuusuf Xaaji Aadan sagaashankaa sannadood ee uu noolaa, taag iyo tamar midna lama hadhin si uu u buuxiyo ama u gufeeyo goldaloolooyinkii Qaran ee muuqday. Yuusuf Xaaji Aadan dareenka waddaninimo wuxu ku dhalanayaa dhammaadkii soddoonnadii qarnigii hore, markaas oo uu ka soo laabtay dalka Soodaan oo uu tacliintiisii bilowga, dhexe iyo sareba ku soo qaatay. Yuusuf Xaaji Aadan sida aanu surmo-seegtada u lahayn wuxu ka bilaabay meel maanta loo aayay. Yuusuf Xaaji Aadan ma ahayn qof ay aragtidiisu ku dabranayd gurgur qaanso. Nin daaqsin geel iyo tahanba wax ka arka ayuu ahaa. Bal ka warrama sida uu Tacliinta u abbaaray? Bal shinnida uu maalintaa saydhiyay ka warrama iyo amadka ka go’ay ama aynu ilaa maantadaa aynu joogno ka goosanayno.? Miyaanu la helin? Alleylehe, la isma caasiyo e’ isha ayuu ka riday.

In kasta oo aan Yuusuf Xaaji Aadan beryo hore, qof ahaan u baran, haddana ima ay seegin in aan si aad u dhow oo shakhsiya beryihii danbe u barto ilaa aanu ka gaadhnay heer aanu dhaqan iyo suugaan-wadaagba ka noqonno. Aniga oo yar waan arki jiray, waxaanu se isku barannay Golihii Murtida iyo Medadaallada ee Muqdisho. Ku-sinnaan 1974kii ayaa barasho isugu kaayo horreysay, waxaanuse aad isu dhex gallay 1976kii oo aanu xubno ka wada ahayn Guddi Qaran oo Fan iyo Suugaaneed oo u xil-saarreyd xulista waxyaabihii lala tegi lahaa dalkaa Neyjeeriya oo markaa lagu qabanayay Bandhigii Fanka iyo Suugaanta ee Beelaha Madow ee adduunka oo la odhan jiray FESTAC-77. Berigaana waxa Neyjeeriya Madaxweyne u ahaa Madaxweynaha maanta ee Olushugun Obasaanjo. Guddidaasi waxay ka koobnayd: Yuusuf Xaaji Aadan, Xuseen Sheekh Axmed Kaddare, Siciid Saalax Axmed, Maxamed Cali Kaariye iyo aniga. Kaddare iyo Yuusuf Xaaji Aadan qaadka ma ay cuni jirin oo in badan nalama ay fadhiyin jirin gelinnada danbe. Waqti diyaargarow oo ku sinnaa muddo lix bilood ah ayaanu haysannay. Gelinka hore Tiyaatarka ayaanu ku qaadan jirnay, gelinnada danbena qayilaad. Xilliyadaa iyo xilliyo ka danbeeyayba Yuusuf Xaaji Aadan waqti dheer oo aan sheekooyinkiisii taariikhiga ahaa ku dhegaysto ayaan fursad u helay.

Dhererka wuxu ahaa meel dhexaad. Midabka wuxu ahaa maarriin in kasta oo sannadihii danbe ee uu qurbo-joogga ahaa aad moodaysay in uu casaan u digo-roganayay. Sanqaroor dheer iyo dhego waaweyn ayuu lahaa. Wuxu lahaa bidaar xagga hore ka gashay oo beryihii dam be aan timo badan kaga tegin madaxiisa gaar ahaan inta hore. Mararka uu gadhka la baxo wuu isku joojin jiray isaga oo ka soo rogi jiray daamanka dabadooda. Marka aanu gadhka saarin shaarubahana wuu iska xiiri jiray. Wuxu ahaa Yuusuf Xaaji Aadan nin xooggan oo ay gacmihiisu duuban yihiin, taas oo ay sabab u ahayd kaalintii horyaalnimo ee uu kaga jiray ciyaaraha isboortka. Indhuhu halka ay ku fadhiyeen ayay da’diisu ka muuqatay, iyada oo inta indhaha ku xeerani laab-laab madow lahayd. Halkaa ayaad ka garanaysay maalmihii adkaa iyo halgankii qadhaadhaa ee uu soo maray Yuusuf Xaaji Aadan.

(La soco…….)

Top


Cali Khaliif Galaydh – Wareysi

“Ninka Yidhaahda Itoobiyaa
Hub Naga Dhigaysa, Waa Waraabe Adhi
Raacso… Baydhabo Waa Meel Lagu
Dhuumanayo, Amxaaraduna Waxay
Doonaan Ka Fushan Karaan”


Cali Khaliif Galaydh – Wareysi

Nairobi, Feb 18, 2005 (Haatuf) – “Ninkii yidhaa Itoobiya ayaa hubka naga dhigayso waa waraabe Adhi raacso” Sidaa waxa yidhi Cali Khaliif Galaydh oo u waramayey shabakadda wararka ee Hiiraan Online oo uu wareysi dheer oo dhinacyo badan leh siiyey. Cali Khaliif waxa uu waraysigan ku sheegay in loo baahan yahay ciidamo shisheeye, balse aanay ciidamadaasi ahayn kuwa ugu yeedhay ciidamada amxaarada, wareysigaas oo dhamaystirani waxa uu u dhacay sidan:

Su'aal: Sidee u aragtaa dowlada Cusub ee lagu dhisay Nairobi Cabdilaahi Yusufna Madaxweynaha ka noqday?

Jawaab: Run ahaantii dowlada waa la wada ogaa, Anigu kama mid ahayn dadkii Madaxweyne Cabdulahi Yusuf taageersanaa, sababtu si kasta ha ahaatee isagaa la doortay waliba cod aad u badan, tartan hadii la galena sharciyada waxay qabtaa in wixii tartan ka dib soo baxa la ogolaado,ogolaanshahana dee waxaan filayaa Soomali badan walwal way ka qabtay dowlada uu cabdulahi Yusuf dhisi doono.hase yeeshee dadku badankiis waxay qabeen wixii uu la yimaad halagula dhaqmo laga warsugno, ana kuwaas baan ka mid ahaa…halkaa baana ka taagnaa, waana isaga magacaabay Cali Maxamed Geedi mana ahayn nin aan aniga aqaan balse waa nin Jaamacad ka baxay oo aan lahayn wax siyaasad iyo maamul dowladeed ah kolkaa wixii laga sheegaa waxay iila muuqdaan wax laga hordhacay maadaama aan la arag wax qabadkiisa wali. waxaan filayaa waxaa laga filayay October ilaa December in la dhaqaaqo oo hawlo badan uu qabto, dhulkii la tago, dib u dhis iyo dib u heshiisiin gasho ilaa iyo hada wax ka qabsoomayna ma jirta taas..

Su'aal: haddii aad tahiin dadkii dalka aqoonta u lahaa maxaad u caawin weydeen dowlada gabiga ka laalaada?

Jawaab: Koleey waa laga yaabaa dad la'aani ma jira in badan oo Aqoonyahano ah ayaa jira, dalkii jooga baarlamaanka ka mid ah. sidoo kale golaha wasiirada kuwa kale ayaa Nairobi jooga, in badan oo Sama talis ah baa jira, laakiin koley anigu nin isaga la raadsaday oo ku deeqayna maaheyn cid ila soo xidhiidhayna ma jirta ama xitaa aan filanayay inay ila soo xidhiidho.

Su'aal: Dowlada Nairobi lagu dhisay waa jabhadihii dalka 14ka sano isku hayay, mala odhan karaa dowlada waxay u shaqeyn la’dahay iyagii ayaan qadirin isu hayn?

Jawaab: Waa run intii dagaalameysay ayaa ku jira baarlamaanka ama golaha Wasiirada, waa run madaxweyne waa loo doortay Cabdulahi Yusuf sababta ugu weyn ee sahashayna waxay ahayd hogaamiyayaasha isku dagaalayay Banaadir oo Codkooda siiyay si kastaba xisaabta ha u dhigteene armeey fiicnaan lahayd isaga hala doorto ha ahaato iyaga oo ana is dooraneyn oo isleh mid kale hala doorto ama isleh waxaan ma socon doonaane midkiina yaan la dooran.run ahaantii markii horena iyagaa is-haystay hadana golaha ku wada jira lagana doonayaa inay wax qabtaan, siyaasada waa la dagaalamayaa waa la is qabtaa laakiin lama kala reyn, cidna uma suuroobeyso inuu xukun maroorsan karo, ninkii iska mala awaasho inuu xukun gacanta ku qabto wax baanu garan.

Su'aal: Sidee u aragtaa in dalka la geeyo Ciidamo ka socda safka hore?
Jawaab: U maleeyn mayo Ciidamo laga keeno safka hore ay Soomaaliya nabad ka keenayaan, lagama abaal ka daro dowladaha IGAD kuwii gogosha fidiyay ayay ahaayeen laakiin dowlad walba dano ayay leedahay waa lagaa daneysanayaa, waxaanse u arkaa qalad taariikhi ah balse qofkii yidhaa Itoobiya ayaa Soomaaliya Ciidamo u direysa waa xalay dhalay, waana qofaan ka war hayn taariikhda dheer ee Itoobiya iyo Soomaliya dhextaal, laakiin waa lagama maarmaan in maleeshiyooyinka hubka laga dhigo ,nabad la helo xitaa hadii soomaliya isku raacdo in Ciidamo kale la dalbado waa arrin fiican balse ninkii yidhaa Itoobiya ayaa hubka naga dhigeyso waa waraabe Adhi raacso, waa nin uun adhigiisii yidhi waraabaha ayaa ii raacaya, ma isagaa laga ilaaliyaa mise bahalaha kale ayaa laga ilaaliyaa, in Itoobiya colaadii na dhexmartay laga fikiri waa arin fiican laakiin sida hada muuqato waan aragnaa In Itoobiya gacanta loo gelinaya Soomaaliya laakiin Itoobiyaanka way ku adkaan doontaa sida ay soomaaliya ku qabsadaan mana qabsan karaan balse waxaa laga dhaxlayaa dagaal lagu hoobto.dowladii carte waxay ku guuleysatay in xaduudaha somaliya ay ka baxdo Itoobiya balse hada qiil ayay haysataa, waan naqaan dowladaha, Jabuuti, Kenya, Erateria, Sudan go'aanka ay ka qabaan Ciidamo soomaaliya loo diro balse dowlada qudha ee ay u tafaxeydaneyso waa Itoobiya dee baarlamaanka wali iskuma raacsana inkastoo ay dhici karto in lacag lagu faraqo Xildhibaanada oo lagu yidhaa ansixiya balse sababaha hada loogu war-wareegayo Baydhabo hala tago waa meel lagu dhuumanayo sidaas oo ay tahay wali islama ogola Reer baydhabo in halkaas la tago, baydhabo waa meel yar mana hanan karto inay caasimad u noqoto dowlada waana meel ku dhaw xaduudka oo Amxaarada waxay doonan bay ka fushan karaan haday doonaan inay wax fidneeyaan.

Su'aal: Wafdiga xaqiiqo raadinta ee ka socda dowladaha Midowga Afrika iyo jaamacada carabta hada waxay ku sugan yahiin Soomaaliya maxay kala soo kulmi karaan bay kula tahay?

Jawaab: Anigu waxaan qabaa in meel taageero buuxda laga siin doono ay ka soo helayaan Muqdisho aanay jirin, waa jirtaa dad aan badneyn oo taageeraya fikirkaas, xamar nabad baa laga rabaa ,cidii fikireysa ee caqli isticmaalayso sooma dhaweyn karaan qorshahaas, marka laga reebo kuwa xukunka doonayo inay fara maroorsadaan ma jirto meel laga soo dhaweeynayo Ciidamo Amxaaro .balse qiyaas ahaan waxa mideeynaya Soomali oo ka dhiidhinayo in la maxlala Soomaaliya waxaani waa maxlale u maleyn maayo inay warkaas soo dhaweeyneeyso, balse arintaan Ciidamada Itoobiya waxay mideyneysaa Shacabka Soomaaliyeed.

Su'aal: Hadii Caasimada laga wareejiyo Muqdisho side kula tahay?

Jawaab: Walaahi dad baa oowrkooda ku kacsanaya arrintaan caasimada yaan xamar la tagin ah,waa run nabadgelyada ma fiicno waxaaba jirta dad rabo inay xamar ka dhigaan meel aan nabad ka jirin oo waa tan lagu dilay gabadha iyo dad kale oo badan ,balse dadka xamar joogaa way u baahan yahiin dowlad Soomaaliyeed laakiin hada waxaa jira waa Owr caloosha laga raraya,kooxahii hubka haysta dowlada ayay ku jirtaa ,xamar dhamaan dastuuradii dalka waxay qabaan caasimada waa xamar, cidii dooneyso inay xamar ka wareejiso caasimad oo meel kale tagto ,micnaheedu waa halkaas baan ku hub ciidan aruursanayaa, kuwa shisheeye iyo kuwa aan haysto kadibna xamar baan ku duulayaa xoog ku qabsanayaa dhabta waa taas hase yeeshee taas waxaa laga dhaxlayaa dagaala hor leh oo sokeeye ,waji laga soo gudbay oo qabiili ah, siina fogeyso xaalada Soomaaliya.

Su'aal: Waxaad tahay siyaasi xitaa Ra'isulwasaare ka soo noqday Soomaaliya wax badana og, sidee kula tahay in Xamar hubka looga dhigi karo laguna nabadeeyn karo?

Jawaab: Waxay noqoneysaa arintaas islaan fadhida lagdan la fudud waa arin dowladii tagtaba walbahaar badan ku hayn doonto laakiin waxay ila tahay in hadii mas'uuliyiinta sare ee dowlada ay ka doodaan ,si cilmiyeeysana beesha Caalamkana ka codsadaan Ciidamo aan ahayn kuwa hada lala ordayo waxaan qabaa in wax fiican ka soo bixi doonaa,waxaan xasuustay hadal uu yidhi Muuse Suudi ee ahaa dowlada Carte haday bac noqotana waa duleelin hadeey bir noqotana wadadaan u baneyn .haddii inta baarlamaanka ku jirta ay isla ogolaato ciidamo yar halka laga leeyahay labaatan kun xitaa labo kun la helo taas baa xal ahaan doonto, dowlad kastaa oo Soomaaliyeed oo aan hada maaliyad haysan dhaqaalo badan bay dibada uga baahan tahay, waxaa yaab ah Ciidamo la leeyahay Itoobiya laga keenaa yaa siinayo dhaqaale dowlada itoobiya waa dal sabool ah oo ku nool macaawino marka yaa siinaya dhaqaalaha uga baxayo ciidamo uu Soomaaliya u soo dirsado, waa soo geli karaan laakiin ma hayn karaan waxaana qabaa kuwa hada gacan ku siinayana uma suurtoobeeyso,waxaana hubaa in Mareykan iyo Yurub midna siin doonin wax dhaqaalaha ah, balse aniga fakir ahaan kuwa hada talada haya Itoobiya kama shaqeynayaan dan Itoobiya hadeey talaabadaas qaadaan.

Top


Burco: Badhasaabka Iyo Maayarka Oo
Dadweynaha Kala Hadlay Fagaaraha Kheyriyadda

Burco, February 18, 2005 (Haatuf) – Badhasaabka gobolka Togdheer Cabdi Xuseen Dheere, maayarka magaalada Burco Cabdi Axmed Iidle (Cabdi Burco) iyo masuuliyiin kale ayaa kala hadlay shalay dadweynaha fagaaraha Khayriyada ee Burco, kuwaas oo horaantii Todobaadkan dadweynaha ku wargeliyey inay isugu yimaadaan fagaaraha Khayriyada.

Sida uu ku soo waramayo wariyaha Haatuf ee gobolka Togdheer Axmed Aadan Yuusuf, masuuliyiintani waxa ay dadweynaha u sheegeen inay doonayaan inay horumariyaan magaalada, isla markaana ay doonayaan in lagala shaqeeyo qorshayaasha ay wadaan.
Maayarka magaalada Burco oo ugu horeyn halkaas ka hadlay ayaa sheegay in ay sameeyeen Burco wanaagsan oo aanu idiin sheegi doono qorshayaal aanu ku horumarinayno magaalada, isla markaana loo baahan yahay in gacan laga siiyo, isagoo arimahaas ka hadlayana wuxu yidhi “Waxaanu isu soo baxan isugu kiin yeedhnay in aanu idiin sheegno inaanu doonayno inaanu samayno Burco wanaangsan, isla markaana aanu hayno qorshayaal badan oo lagu horumarinayo magaalada, kuwaas oo ka kooban laba iyo toban qodob. Sidaa darteed-na la idiinka baahan yahay in aad iskaayo bar-bar taagtaan si aynu u horumarino magaaladeena, waxaana qorshayaasha u horeeya magalaada oo aanu u samayn doono kayd Biyood oo aan hore u jirin iyo arimo badan oo kale”.

Waxa kale oo halkaasi ka hadlay agaasimaha waaxda arimaha bulshada e D/hoose C/laahi Ibraahim Xuseen iyo gudoomiyaha ururka Horseed Cali Xasan X. Diiriye oo ah urur hawlo mutadacwacnimo xagga nadaafada ah ka qabta magaalada Burco, kuwaas oo ka hadlay in loo baahan yahay in lagu dedaalo sidii looga shaqayn lahaa Nadaafada iyo saxada magaalada, isla markaana ka waramay hawlihii mutadacwnimo ee ururkaasi gacanta weyn ka geystay.
Badhasaabka gobolka Togdheer Cabdi Xuseen Dheere oo ugu dambayntii halkaa ka hadlay ayaa sheegay inay dadku ka shaqeeyaan horumarka magaalada, iskana ilaaliyaan waxyaabaha dib-udhaca ku keenaya.

Barnaamijkan oo ahaa kii u horeeyey ee noociisa ah ee dadweynaha u soo bandhigaan golaha degaanka Burco, waxayna sheegeen inuu yahay mid ay la kaashadeen hay’adaha samofalka, sidaa darteedna uu yahay qorshe lagu horumarinayo magaalada oo socon doona muddo shan sannadood ah.

Top


Madaxweyne Rayaale Iyo Wasiirkiisa Daakhiligu
Miyey Isku Maan-Dhaafeen Ballanqaadkii
Degmo-Nimo Ee Tuullada Boon?

Boon, Feb 18, 2005 (Haatuf) – Wasiirka Arrimaha Gudaha Somaliland, Ismaaciil Aadan Cismaan, ayaa sannadkii hore bishii June mar safar hawleed ku tegay isaga iyo wefti uu hogaaminayo magaalada Boon ee gobolka Awdalka, waxaa uu dadweynaha reer Boon ballanqaad ugu sameeyay in magaalada loo aqoonsan doono degmo, isla markaana uu Madaxweyne Rayaale ka dalban doono sidaas, kadib markii ay shacabka Boon ka dalbadeen.

Weriyaha Haatuf ee gobolka Awdal, Maxamed Cumar, ayaa warbixin arrintaas ku saabsan oo uu ka soo diyaariyay waxa uu ku bilaabay sidan: “Sannadkii aynu soo dhaafnay badhtamihisii, gaar ahaanna bishii June ,waxay wakhtigaa magaalada Boon oo 60KM waqooyi/galbeed ka xigta magaalada Boorama u ahayd mid farxadeed maadaama dadweynaha magaaladaasi u ekaayeen kuwa ku guuleystay inay heleen maamul ka madax bannaan Boorama oo ay ka heleen Xukuumadda. Wakhtigaasi waxa magaaladaasi booqashdiisii ugu horreysay ee rasmiga ahayd ku tegay Wasiirka Daakhiliga Ismaaciil Aadan Cismaan oo ay la socdaan maamulka Gobolka Awdal iyo maayarka Boorama.

Wakhtigaasi oo wasiirka laftiisa u ahayd mid farxadeed maadaama lagu soo dhaweeyey dhul aanu weligii habeenna u hoyan oo buuraley ah. Wefdiga wasiirka iyo madaxda kale ee la socotayba waxa qado sharaf loogu sameeyey goob loogu talogalay sariibad, balse loo rogay hool shirarka waaweyn lagu qabto. Qadadaasi kadib waxay wefdiga, waxgaradka iyo odayaasha reer Boon isweydaarsadeen khudbado aad u macmacaan oo ka sheekaynayey waxa reer Boon tabanayeen weligood iyo waxa gaar ahaan ay ka doonayaan madaxweyne Rayaale oo is lahaayeen maanta wax kasta ka dhammaysta mar haddaad uga hiiliseen axsaabtii mucaaradka ee degmadaasi kaga shidaysay xisbigiisa UDUB, laakiin mar qudha siigada lagu rogay. Raggii ugu waaweynaa magaaladaasi waxay qaarkood gaadheen inay wasiirka u sheegaan in haddii degmanimo loo aqoonsado xanuunka haya ay ka bogsan lahaayeen, halka kuwa kalena ka soo sheekeeyeen taariikhda dheer ee magaaladaasi lahayd, balse dawlad kasta, Soomaaliya ama Somaliland iskaga indha tireen ama u duudsiyeen xaqooda, aakhirataankiina waxay codsi aan gabbasho lahayn u weydiisteen wasiirka inaanay maanta uga dambayn aqoonsiga degmanimo ee tuulada Boon.

Dhinaca kale wasiirka iyo wefdigiisu hadal la is yidhaahdo kii ugu wanaagsanaa ayey u sheegeen reer Boon, iyagoo wefdigaasi uga calaacalay dadweynaha magaaladaasi dulmiga dawladihii hore ee Soomaaliya iyo kuwa Somaliland ba u geysteen una ictiraafi waayeen magaaladaasi inay noqoto degmo ka hoos baxda maamulka Boorama oo ay u arkayaan inuu cagta hoosteeda geliyo had iyo jeer.

Khudbadahaasi wefdiga dawladdu waxay reer Boon u muujiyeen sida dawladdu u jeceshahay degmaninada Boon. Akkhirataankii waxa khudbadii u dambaysay ee munaasabaddaasi qabsaday wasiirka daakhiliga Ssmaaciil oo ku wargeliyey reer Boon in laga bilaabo maalintaasi magaalada Boon u diiwaangashan tahay degmada Boon dhinaca wasaaradda, waxa qudha oo ku xidhanina ay tahay saxeexa Madaxweyne Rayaale oo ay u dareemeen reer Boon in wasiirku wuxu yidhaahdo aanu madaxweynuhu diidayn. Nasiibdarro degmadii maalintaaasi reer Boon isku qaateen weli lama hayo, maamulkii Booramana wuu xukumaa welibana wuu ku sii adkeeyey maamulkiisii.

Reer Boon kama hadlaan degmadii la siyey waxa ku dhacay, rajadoodiina way ka sii gudhaysaa. Haddaba maxaa loo qaadan arrintaasi Wasiirku kaga dhawaaqay fagaaraha Boon? Su’aashaasi keliya maahee waxa la iska weydiin karaa tobannaan su'aalood oo jawaabo u baahan. Ma madaxweynahaa diiday? Ma Ismaaciilbaa been sheegay oo farxaddii maalintaasi ka badatay? Ma madaxweynahaa weli reer Boon ugu cadhoonaya taageeradii markii hore ay siiyeen KULMIYE balse markii dambe ka istaafurulaysteen? Madaxweynuhu miyuu ka cadhooday wasiirka oo uu u arkay inuu intuu deegaankii tolkii u dhaafay iska yidhi wax an soconayn? Madaxweyne Rayaale ma wuxu ka shakiyey magaalada Qulujeed oo uu ka soo jeedo, degmanimana ka doonaysay u arkaan inuu uga eexday magaalada Boon?

Jawaabaha su'aalahaasi waa kuwa weli ku wareegaya maskaxda dadweynaha magaaladan caanka ku ah Hays caawisada (iskaa wax u qabso), soleyga (hillibka la dubay} iyo tiinka Abbase.

Waxa kale oo weli jawaabaha su'aalahaasi ka hadli kari la' ama ka jawaabi kari la' xukuumadda, wakiilada reer Boorama u jooga Hargeysa , maamulka gobolka iyo wasiirka daakhiliga oo isaga loo qaadan jiray in wuxuu sheegaa run noqonayaan, balse degmanimadii Boon ka dhigi karto arrintaasi ay ka qabsatay.

Top


Qarax Bam Oo Lala Beegsaday Wefdigii
Xaqiiqo-Raadiska U Joogay Muqdisho Oo
Keenay Dhimasho Iyo Dhaawac

Muqdisho, Feb 18, 2005 (Haatuf) – Hal qof ayaa ku dhintay dhawr iyo toban kalena way ku dhaawacmeen ka dib markii uu Qarax weyn ka dhacay gelinkii hore ee shalay xaruntii wasaarada Arrimaha Dibada ee Magaalada Muqdisho,kaasoo la sheegay in lala damacsanaa weftigii xaqiiqo raadinta ee ka socday midawga Afrika.

Weerarkaasoo ahaa kii u horeeyay ee noociisa oo lala beegsado wufuuda beryahanba ku marayey socdaalka Muqdisho kaasoo la sheegay in loo adeegsaday Mooto lagu soo xidhay waxyaabaha qarxa ee miinooyinka waxaana la rumeysan yahay in mootadaasi la soo qarxiyey meel fog,iyadoo wakhtigaa halkaas ay marayeen gawaadhida loo yaqaan tiknikada oo galbinaysay weftiga midawga Afrika oo markaasi ka amba baxaysay halkaa.Sida uu ku soo waramayo weriyaha haatuf ee Muqdisho waxa qaraxaasi uu dhacay daqiiqdo yar ka dib markii ay mareen kolanyo gaadiid ahi halkaas,kaasoo ahaa mid ka duwan weeraradii hore uga dhici jiray halkaa.

Waxaana qaraxaasi waxyeelo u geystay dad rayid ah oo dhoobnaa daafaha jidkaa gaar ahaan nawaaxiga wasaarada Arrimaha Dibadda oo la dhigay Mootadaas,kuwaasoo dhaawacoodi lagu daweynaayo isbitaalka Madiina qofka ku dhintay qaraxaas oo ahaa wiil dhalin yaro ah oo magaciisa la odhan jiray Maxamed C/raxmaan Maxamed “Doode”, Ma jirto cid sheegatay qaraxaas balse waxa loo maleynayaa in ay ka dambeeyaan kooxaha ka soo hor jeeda keenista ciiddamo shisheeye in la keeno soomaaliya gaar ahaan magaalada Muqdisho, Waxaana la sheegay in weftigaasi uu gaadhay is shalay magaalada Jawhar,halkaasna ay ku soo dhaweeyeen xubno ka socda weftiga xukuumada dibad jooga iyo hogaamiye kooxeedka Maxamed Dheere oo safarkooda ku weheliyey weftigaa dawladda dibad jooga ka socda isla markaana ay soo kormeereen qaybo ka mida magaalada waxaana uu u sheegay Maxamed Dheere weftigaas xaqiiqo raadiska in dawladda Feedaraalka ee loo dhisay Soomaalida taageero badan ay ka haysato dhul baaxad leh isla mar ahaantaana ay jiraan goobo badan oo la geyn karo ciidamo nabad ilaalin ah,waxaana uu intaa ku daray in la keeni karo ciidamo ka socda dalka itoobiya sidaas darteedna ay soo dhaweynayaan kaalmada ciidameed ee laga filaayo Midawga Afrika, iyadoo lagu wado inay uga sii gudbaan magaalada Baydhabo, halkaasoo la sheegay inuu ka jiro khilaaf iyo kala qaybsanaan u dhexeeya ururka RRA-da dhexdiisa,kaasoo ka dhashay imaantinka iyo soo dhaweynta weftigaas. Weftigan oo la sheegay in ay ka socdaan Midawga Afrika,Urur Goboleedka IGAD iyo Jaamacadda Carabta isla markaana ay weheliyaan saraakiil soomaali ah oo ka raacay Nayrobi waxay ujeedada socdaalkoodu la xidhiidhaa sidii ay ugu kuur geli lahaayeen in loo baahan yahay ciidamo nabad ilaalin ah oo la keeno soomaaliya. 

Top