Home | Contact Us | Links | Archives |
ISSUE 827 | Apr. 16,2005 | ||||||||||||
Somaliland Born Political Activist, Asma Elmi meets
Cherie Blair, Wife of Tony Blair Koox Dhakhaatiir Reer Norwey Ah OoBooqday Cisbitaalka Guud Ee Hargeysa Wasaarada Cadaaladda Oo Soo Bandhigtay Xeer-Ciqaabeedka Caruurta “Madaxda Axsaabtu Ha “Shacbigu Raali Ka Noqon
Maayaan Nabadgelyo Darro” Masuuliyiinta Sare Ee
Xisbiga Kulmiye Iyo Xubnaha Komishanka |
London, April 16, 2005 (SL Times) – Asma
Elmi, a political activist of Somaliland origin, met Cherie Blair, the
wife of Tony Blair on Monday April 11, 2005, in a fundraising party for Oona
King, Labor MP representing Bethnal Green and Bow. Cherie Blair explained some of the issues from her perspective and allowed
her picture taken with Asma. The following is Asma’s explanation of her first encounter with Cherie Blair. She writes: “Until this evening I believed I had the best laid out plan for my fellow Somalis in Bethnal Green & Bow constituency to follow. I had it all figured out. My plan would be executed with military precision. I have already spent several weekends in putting everyone’s name and telephone number into a database on my laptop, telling them their word wasn’t enough. To make sure they’d vote for my man I was going to phone each and every person on the election day, 5th May, and make sure they got to the polling station. They agreed I could phone them. But that was before I met Cherie Blair. Now am so torn. So confused. I do
not know what am doing anymore. In addition to my day job as an IT
consultant, I volunteer my time for several projects in Tower Hamlets. I
am involved with AIDS/HIV and Social Housing projects but the voluntary
work that I enjoy the most is teaching children mathematics. I love it. I
tell children about Marie Curie, am obsessed with Madame Curie. Early this
evening I was at a youth centre to meet children, who needed help with
maths when I found out the defending Labor MP for Bethnal Green & Bow,
Oona King was at a fundraising party in a nearby restaurant and a friend I
was with was invited. He invited me along. I have spent a week and half
campaigning vigorously against Oona King but I go to the party anyway. I
have been campaigning for George Galloway not because I think he is the
savior this constituency has been waiting for. Far from it. But I wanted
Somali voters to protest against the war in Iraq and also help reduce the
huge Labor majority. And I thought it would be fun. I wanted us to keep
Labor out of Bethnal Green & Bow for 5 years. To teach them a lesson; for
Foundation Hospitals, for top-up fees, for not saving our fire station. I
long ago convinced myself that Labor will win the election. If I thought
they were in danger of losing I would be campaigning for Oona King. My friend later told me that all the while I was talking with Cherie Blair about 20 special branch guys were hovering all over me, whispering in each other’s ear and pointing to my lap. I was holding my laptop bag on my lap and was too excited to notice I was fiddling with it non-stop. Oona hasn’t won me over yet but am meeting her again next Tuesday. There is a good chance she will. Part of me hopes she doesn’t succeed as that would leave me with one massive headache. How am I ever going to explain it to the Somali community? I wish I hadn’t got myself into this trouble in the first place.”
Hargeysa, April 16, 2005 (Haatuf) – Koox Dhakhaatiir ah oo ka socotay dhakhtarka ugu weyn dalka Norway ee Hauk-land Hospital ayaa shalay booqday cusbitaalka magaalada Hargeysa. Waxayna kooxdaa uu hogaaminayey Dr. Erikson oo ah dhakhtar khabiir ku ah daaweynta iyo qaliinka dadka gubta ay shalay la kulmeen Agaasimaha guud ee cusbitaalka Hargeysa Dr. Yaasiin iyo xubno kale oo ka mid ahaayeen Dr. Saleebaan Guuleed iyo Maxamed Madar Axmed oo xubin ka ah gudida cusbitaalka. Waxayna xubnaha dhakhaatiirta ahi soo mareen qaybaha uu ka kooban yahay cusbitaalku, iyagoo si gaar ah u booqday waadhka la dhigo dadka waxyeeladu ka soo gaadhay Dabka. Iyadoo Dr. Erikson iyo dhakhaatiirta la socotay ay indhohooda ku arkeen dhibaatada haysata dadka ku waxyeeloobay dabka, kuwaas oo rag iyo dumarba lahaa, isla markaana waxay warbixino ka dhegaysteen Agaasimaha Cusbitaalka Hargeysa Dr. Yaasiin. Kooxdaa Dhakhaatiirta ah oo yimi dalka Maalintii Khamiistii, waxayna shalay ka dhoofeen madaarka magaalada Hargeysa. Laakiin Mr. Maxamed Axmed Faarax oo ka mid ah qurba jooga ku soo laabtay dalka, isla markaana mudadii uu joogay dalka Norway la shaqeyn jiray hayadaha dawlada iyo Hay’adaha gar-gaarka bini’aadminimoda oo gaadh-wadeen u ahaa kooxda dhakhaatiirta, oo ku weheliyey Dhakhaatiirtaa markii ay booqanayeen cusbitaalka Hargeysa ayaa sheegay inay Dr. Erikson iyo saaxiibadii ay hada ka yimaadeen dalka Itoobiya oo ay ka fureen cusbitaal ay doonayeen inay la mataaneeyaan ka Hargeysa. Wuxuuna sheegay inay dhakhaatiirtu doonayeen sidii ayey Dhakhaatiirta Somaliland iyo kalkaaliyayaasha siin doonaan tababar lix bilood ah, isla markaana waxa uu sheegay inay arkeen baahida taala oo ay go’aansadeen inay wax ka qabanayaan oo wixii u baahda daawooyin iyo daryeel in halkooda lagu siiyo ay wax ka qabanayeen, waxa qaadis noqdana ay qaadi doonaan. Iyagoo gacan weyn ka geysanaya sidii mustaqbalka ay Somaliland ugu soo bixi lahaayeen dhakhaatiir tayo leh oo bulshada wax u qabata.
Mr. Maxamed waxa uu sheegay inay dhakhaatiirta Norwegian-ka ahi diyaar u
yihiin sidii ay hawshooda u bilaabi lahaayeen. Laakiin ay dhinaca
xukuumada Somaliland ka sugayaan ogolaanshaha ay hawshooda ku
bilaabayaan. Kooxda dhakhaatiirta waxay mudadii ay dalka joogeen soo
mareen goobo badan oo ka mid ah magaalada Hargeysa, si ay wax uga
ogaadaan xaalada dalka. Waxaana goobahaa ka mid ahaa Dhakhtarka Edna
Maternity Hospital, isla markaana waxay shalay ka dhoofey madaarka
magaalada Hargeysa.
Hargeysa, April 16, 2005 (Haatuf) – Wasaarada Caddaalada ayaa soo bandhigtay xeer ciqaabeedka caruurta sharciga Jabisa ee la geeyo saldhigyada bileyska iyo maxkamadaha, kaas oo qabyo ah, balse doodiisu bilaabantay. Dood ku saabsan arintaa ayaa shalay lagu qabtay xarunta Wasaarada Caddaalada, taas oo ay ka qayb-galeen sharci-yaqaano iyo aqoonyahano iyo marti sharaf kale, waxa loogu talo galay in ay tallo bixin ka soo jeedinayaan xeerkan. Khudbadii furitaanka doodan waxa hadal kooban k jeediyey wasiirka caddaalada Maxamed C/laahi Casoowe, waxaanu yidhi “Waxaanu diyaarinaynay xeer loo samaynayo caruurta sharciga khilaafta ee la geeyo saldhigyada bileyska iyo maxkamadaha, markaa xeerkaa waxaanu u samaynay markii ugu horeysay laba garyaqaan oo daraafkii u horeeyey soo sameeyey, markii ay soo sameeyeen daraafkii u horeeyey ka dib waxa loo baahday in dadka talaadooda lagu biiriyo. Waxaanu markii ugu horeysay ku bilownay qolo gudi ah oo shuruucda dib u eegta oo wasaarada caddaalada la shaqaysa, baa markii hore talo la weydiiyey, bal wxa laga bedelayo iyo waxa ay ku darayaan rayigooda, ka dibna daraafkii ay soo sameeyeen baa talooyinkoodii lagu daray. Waxa ku xigay oo la sameeyey oo iyagana talo la soo weydiiyey culumaa’udiinka, madax-dhaqmeed, odayaasha iyo hooyooyinka, Taas oo laba Work shop loogu qabtay magaalada Hargeysa, oo taladooda lagu weydiiyey maadaama ay waalidiintii yihiin, arimaha dhqankana sida lagu xaliyo markay dambiyo galaan. Mar labaadkii waxa aanu samaynay in caruurta laftoodii aanu Work Shop ugu qabanay Boorama iyo Hargeysa, Taasi oo aanu 30 caruur ah u yeedhnay, caruurtaas oo ahaa kuwo iskuulada dhigta, kuwa agoomaha ah, kuwa dhibirka ah ee aan lahayn hoy ay galaan iyo caruurta naafada ah, kuwaasi oo aanu dhamaantood isugu yeedhnay oo aanu talo ka weydiinay, maantana waxa aan rabnaa inay talo ka bixiyaan idinka oo ah dadkii loo igmaday oo isugu jira maxkamadaha, bileyska, xeer ilaalinta, asluubta iyo wasaarada caddaalada inaad idinkuna ka talo bixisaan maadaama aad waayo-aragnimo aad u leedihiin sharcigiina aad gacanta ku haysaan xeerkan loo samaynay caruurta. Waxa kale oo noo hadhay oo aan doonaynaa in aanu talo ka weydiino Civil Society oo ay ku jiraan jaamacadaha, qareenada iyo ururada u dooda xuquuqda aadamaha. Markaas intaas oo talaabo waxa loo marayaa ahmiyada uu xeerkani leeyahay maadaama uu caruur khuseeyo. Markaa xeerkan waxa laga rabaa in uu noqdo mid aan ka hor imanayn shuruucda caalamka iyo shuruucda islaamka, waxa kale oo laga rabaa xeerkan in uu noqdo mid ka dhaqan geli kara dalka Somaliland. Markaa idinkuna maadaama ad tihiin UDUB-dhexaadkii, waxa laydinka rabaa labadaa cisho in aad soo ururisaan talooyin wax ku kordhinaya shuruucda xeerkan ama wax ka bedelaya, taladaasi oo ah mid ka dhaqan geli karta dalkan Somaliland inay noqoto”.
Ugu dambayn waxaanu wasiirku mahad-naq u soo jeediyey Dr. Xasan Maxamed
Aadan iyo Ibraahim Jaamac Cali oo ahaa khubaradii soo diyaarisay
daraafka xeerkan iyo hay’ada Save the Children Denmark oo uu sheegay
inay ka caawinaysay xeerkani.
London April 17, 2005 (the Somali Voice) Maxamed Ciise Caabi oo ku magac dheer (saaqa) oo ka mid ahaa Xidigihii Kubadda Cagta ee Somaliland, gaar ahaan Gobolka Waqooyi Galbeed u Ciyaari Jiray intii u dhaxaysay sanadkii 1968-1974kii oo imika ku nool carrigan Ingiriiska ayaa ugu baaqay Dawladda iyo Xisbiyada qaranka ee Somaliland inay u soo jeestaan sidii ay wax ula qaban lahaayeen xaqoodana u siin lahaayeen beelaha Gabooye oo uu sheegay inaanay maamulka dalka ula sinayn beelaha kale, kana maqan yihiin kaalintii ay ku lahaayeen ka qayb qaadashada hoggaanka dalka. Qoraal uu Maxamed soo gaadhsiiyay wargeyska the Somali Voice ayaa waxa uu ku tilmaamay inkastoo uu aad ugu faraxsan yahay Madaxweynaha Somaliland oo ballan qaaday marar kala duwan inuu wax u qabto beelaha laga tirada badan yahay, haddana ilaa imika aanay jirin wax muuqda oo ay dawladdu u qabatay beesha Gabooyaha ee Somaliland, welina ay beeshu Madaxweynaha iyo Dawladda Somaliland uga fadhido kana sugayso in si xaq ah looga qayb geliyo kaalinta ay ku leeyihiin hogaaminta dalka ee mid wasaaradeed iyo mid maamulba. Maxamed Ciise oo ah Gudoomiyaha Guud ee Beesha Gabooye ee Qaaradda Yurub iyo waqooyiga Ameerika waxa kale oo uu Hoggaanka Xisbiyada Kulmiye iyo UCID ugu baaqay inay u hawl galaan sidii ay baarlamaanka ugu soo sharrixi lahaayeen xubno u dhashay Beesha Gabooye ee Somaliland iyada oo la tixgelinyo duruufaha adag ee beeshaas ku gedaanaa boqolaalkii sannadood ee aynu soo dhaafnay. Waxaa uu Gudoomiyuhu xusay in
Xisbiyada UDUB, UCID iyo KULMIYE-ba ay ka baaqsadeen kuna ceebaysan
yihiin inaanay golaha deegaanka Hargeysa u soo sharrixin xubno u dhashay
beesha, iyada oo Magaalada Hargeysa ay tahay meesha xarunta u ah
deegaanka beesha Gabooye, waxaana uu nasiib darro ku tilmaamay in iyaga
oo ka mid ah beelaha ugu waaweyn ee Hargeysa deggan in aanay xubin qudha
ku lahayn golaha deegaanka ee Hargeysa. Dhinaca kale waxa uu Maxamed uu qoraalkiisa ku sheegay in Dalka Somaliland uu yahay dal qani ah oo isku filan, waxaana uu ugu baaqay Dawladda Somaliland inay dalka ka hirgeliso mashruucii Iskaa wax u qabso, waxaana uu xusay in Ciidamada Qaranka iyo ardayda dugsiyadaba loo hawl-geliyo inay iskaa wax u qabso ku dhisaan iskuulo, iyo goobo caafimaad, ganacsatadana waxa uu ugu baaqay inay eegaan danta guud, gacana u fidiyaan dadka baahan iyo agoomaha.
Ugu dambayn Maxamed Ciise waxa uu ugu baaqay ganacsatada Somaliland ee
ay ka mid yihiin shirkadaha telefoonada, kuwa diyaaradaha iyo
xawaaladaha, gaar ahaan shirkadda ugu weyn ee Dahabshiil inay shaqooyin
siiyaan dadka laga tirada badan yahay, kana qayb geliyaan fursadaha
shaqo ee ay hayaan.
Hargeysa, April 17, 2005 (Haatuf): Madaxweyne Daahir Rayaale Kaahin ayaa golaha wakiilada ka dalbaday in laga saaro xeerka doorashada ee uu golaha wakiiladu dhawaanta ansixiyey qoddobka kordhinaya tirada komishanka doorashooyinka qaranka Somaliland. Madaxweyne Rayaale waxa uu sidaa ku sheegay qoraal canaan ah oo uu u gudbiyey golaha wakiilada oo uu shalay ka akhriyey madasha golaha wakiilada gudoomiye ku xigeenka koowaad ee golahasi C/Qaadir Jirde. Qoraalka canaanta ah Madaxweynuhu waxa uu ka dambeeyey ka dib markii ay golaha wakiiladu ansixiyeen soo jeedin uu madaxweyne Rayaale golaha u soo gudbiyey dhawaan oo uu wax ka bedel iyo kaabis ku soo sameeyey xeerka doorashada golaha wakiilada laakiin ay maxkamadda dastuuriga ahi laashay qodobo ka mid ah xeerkaasi.
Qoddobka kordhinta xubnaha komishanka doorashooyinka qaranku kuma jirin
qoddobadii ay maxkamada dastuuriga ahi laashay, sidaa darteed markii ay
golaha wakiiladu ansixinayeen wax ka bedelka iyo kaabista madaxweynaha,
qoddobkaasi kuma jirin qoddobada ay ka ogolaadeen madaxweynaha, inkasta
oo uu madaxweyne Rayaale ku soo daray, waxaanay mudanayaashu isku
raaceen in qoddobkaasi uu sidiisii ay labada gole ugu ansixiyeen xeerkii
hore ugu jirayo. Qoraalka madaxweynaha waxaa kale oo lagu sheegay inuu madaxweynuhu wararkaa kala duwan ka helay shirgudoonka golaha iyo qaar ka mid ah mudanayaasha. Waxaanu qoraalka madaxweynuhu u soo gudbiyey golaha uu intaa raaciyey inaanay golaha wakiiladu xaq u lahayn inay fara-gelin ku sameeyaan qaab dhismeedka hay’adaha qaranka, balse ay xaq u leeyihiin oo keliya inay ansixiyaan soo jeedinta uu u soo gudbiyo madaxweynuhu, isla markaana aan loo baahnayn in la kordhiyo xubnaha komishanka. Taas oo qoraalka lagu sheegay inay caqabad ku noqonaysa doorashada. Madaxweyne Rayaale waxa uu qoraalkiisa gun-dhig uga dhigay in gebi ahaanba xeerka doorashada laga saaro qoddobka kordhinta labada xubnood ee komishanka.Qoraalka madaxweynuhu waxa uu buuq iyo sawaxan ka abuurey ka dib markii ay qaar ka mid ah mudanayaashu ka cadhoodeen qaabka qoraalka madaxweynuhu u soo qorey iyo sababta keentay inuu markale golaha ku soo celiyo qoddobo ka mid ah xeerka doorashada ee golaha wakiiladu ansixiyeen. Hase yeeshee markii qoraalkaa laga akhriyey golaha waxa goluhu isla gartey in arrintan loo daayo shirgudoonka si ay jawaab sharci ah uga soo bixiyaan.Qoraalkan dalabka madaxweynuhu waxa uu soo baxay todobaadkii ina dhaafay ka dib markii golaha wakiilada laga dareemay inuu madaxweyne Rayaale u ololaynayo in qodobkan kordhinta komishanka laga saaro xeerka doorashada golaha wakiilada. Qoraalkan madaxweyne Rayaale golaha wakiilada u soo gudbiyey waxa uu noqonayaa qoraalkii labaad ee uu kaga dalbanayo in xeerka doorashada laga saaro qoddobka kordhinta komishanka , iyadaa oo uu dalabkiisii hore soo raaciyey soo jeedintii wax ka bedelka iyo kaabida xeerka doorashada golaha wakiilada ka dib markii ay maxkamada dastuuriga ahi laashay qoddobo ka mid ah, kaas oo uu madaxweynuhu soo raaciyey lifaaq loo soo gudbiyey golaha wakiilada, kaasi oo ay ku ansixiyeen marka laga reebo soo jeedinta uu madaxweynuhu ku dooday in gebi ahaanba meesha laga saaro qodobka kordhinta komishanka doorashooyinka qaranka. Hase yeeshee golaha wakiiladu qoddobkaasi waxay u daayeen sidiisii hore iyaga oo ku dooday inay hore u ansixiyeen labada gole ee ay ku gudbiyeen saddex meelood oo meel 2/3, isla markaana aanu ku jirin qodobada maxkamaddu durtey, sidaa awgeed aanay jirin sabab sharci oo loogu soo celiy golaha. Waxaa kale oo ay ku doodeen
in qoddobka goluhu u ansixiyey si uu xal ugu helo khilaafkii sharci ee
ka dhashay dariiqa loo marayo buuxinta xubintii ka banaanaatay
komishanka oo ay xaq u lahaayeen inay soo magacaabaan xisbiyada
mucaaradka ahi. taasi oo ay labada xisbi ee mucaaradka ahi wada jir u
soo magacaabeen Maxamed Xaashi Cilmi, hase yeeshee uu madaxweyne Rayaale
horjoogsaday tiraba laba jeer inuu u gudbiyo golaha wakiilada si ay u
ansixiyaan, aakhirkiina uu xisbiga UCID xubin keligii soo magacaabay,
kaasi oo uu madaxweynuhu u gudbiyey golaha wakiilada, iyada oo golaha
wakiiladuna u xilsaaray guddida arrimaha gudaha golahaasi, kuwaasi oo
go’aan ku gaadhay in xubinta xisbiga UCID iyo madaxweynuhu heshiiska ku
yihiin loo ansixiyo, xisbiga KULMIYE-na labada xubnood ee ku jira xeerka
doorashada ee lagu kordhinayo xubnaha komishanka doorashooyinka uu mid
soo magacawdo, sidaana heshiis lagu gaadhay, balse sheekadan ku saabsan
qodobka tirada komishanka ee xeerka doorashada ayaa u muuqata mid soo
cusboonaatay, iyadoo uu madaxweynuhu sheegay maalmo ka hor inuu xeerkii
doorashada u gudbiyey komishanka doorashooyinka si ay u soo waafajiyaan
muddada ay hawshoodu ku dhamaanayso, isla markaana ay war ku soo
celiyaan si uu waqtiga la qabanayo degreeto ugu soo saaro.
Waxaan aad iyo aad uga xumahay rag badan oo muwaadiniin ihina ka xun yihiin cadawga Somaliland meel kasta ha joogee uu maanta ku farxayaa haddalada ku qornaa bogga hore (Head Line) ee Jariiradada OGAAL maanta (16/4/05) ee ahaa Dhaarta iyo Tahdiida ee loo dhaaranayey in loo dhici doono Madaxtooyada. Qoraalkaa oo sii socday wadankii wuxu ka soo saaray meel baaba’day oo aan wax taaganina jirin oo hadii sidaa lagu wadana dawlada la weerari doono oo madaxtooyada loogu dhici doono. Sidaana waxa ku hadlay nin madax ah oo masuul ah oo anigu marnaba aanan ka filayn inuu sidaa u hadli doono. Faysal Cali Waraabe ayaa haddaladaa maanta jariidada Ogaal ku qoray. Waxa hubaal ah in maanta Somaliland ay haysato nabad aan Africa lagu haysan. Wadanka waxa ka socda dhismayaal farabadan, qof wal oo rer Somaliland ahina wuxuu aaminay dalkiisii oo waxa soo daashatay qurbo joogniom. Wixii uu maal-haystayna wuxuu soo gashaday Bir, Loox, Sibidh, Baabuur iyo rag keenay wershado. Haddii loo dhaco Madaxtooyada oo dagaal lagu qaado sow macnuhu ma aha qalalaase hor leh, so ma aha in nabadii ummaddani haysatay cirka lagu laalo, sow ma aha burbur la burburiyo wixii umaddani soo dhisaysay 15 sannadood. Ummaddani sidaa ma oggoshahay weeyaan su’aasha meesha taallaa. Jawaabtu waxa weeye shicibka reer Somaliland si fiican ayey us oo arkeen o ay khibrad ugu leeyihiin micnaha dagaalku leeyahay, waxa qaxootinimadu leedahay iyo cawaaqib xumada ay leedahay barakucu. Faysal iyo qayrkiina ummaddani ka aqbali-mayso, raacina-mayso raalina ka ahaan-mayso, wax alla wixii nabadgelyadeeda wax yeelaya, shicibkani oggolaan-maayo in xorriyadii ay dhowr iyo tobanka sannadood u soo halgamayeen ee ay Siyaad Barre oo haystay ciidankii Africa ugu xoog-weynaa ugu badheedheen oo ay ku xoreeyeen dhulkan dhiig iyo hantidoodii oo dhan, inay si hawl yar dib ugu burburiyaan, ma oggola cidna ka yeeli mayso. Shicibkani dadaal badan ayuu u soo galay nabadan ay maanta haystaan, saddex doorasho ayey soo galeen oo adduun-weynuhu u soo direen kor-joogoyaal, caddeeyeena inay doorashooyinkaasi u dhaceen si nabadgelyo iyo nimdaam ah, iyada oo aan kharashkaa cidina innaga caawin. Dhibaato kasta oo ina soo gaadha waxaynu maanta joognaa in adduun-weynihii inoo qiray in aynu nahay dad iyo dawlad wada socda oo gaadhay kala dambayn iyo nidaam dimoqraadi ah oo aanay haysan in badan oo African ahi. sidaa darteed adduunweynihii waxyaabaha ay inoogu ballan qaadeen waxa ka mid ah; Inay inaga caawiyaan kharashka ku baxaya doorashada baarlamaanka, Inay innoo soo diraan goob-joogayaal rasmi ah, Inay inoo soo sheegeen marka ay doorashadani nabad ku dhamaato, sidii laynooga bartay, inaynu qarka u saarannahay in layna aqoonsado. Wax qof wal oo ay in uun
dhiig wadaninimo ku jirtaa uu sugayaa in marka doorashada nabad ku
dhamaato (Idinka Illaahay) ee aqoonsi yimaado sidii ugu horeyn loo abaal
marin lahaa waxa loogu qaban lahaa, Mujaahidiintii dalkan xoraysay,
kuwii dhintay dadkii ay ka tageen, kuwa dhaawaca ah iyo kuwa caafimaadka
qaba ee dalka jooga. Mujaahidiintana waxaan u soo jeedinayaa in badan
ayaad samrayseen, inta yar ee mudada ahna samra, khayraadka dalkan
idinka ayaa xaqa koowaad iska leh, wixii ad ku soo tacabteen nabadeeda
xejiya.
Hargeysa, April 17, 2005 (Haatuf) – Masuuliyiinta sar-sare ee xisbiga KULMIYE iyo xubnaha komishanka doorashooyinka qaranka ayaa shalay kulan fooda is-daray ka dib markii ay xisbiga KULMIYE hore ugu dhaqaaqeen inaanay wax wada shaqayna la yeelanayn xukuumadda iyo xisbigeeda UDUB, isla markaana ay hakiyeen wada shaqayntii ay la lahaayeen komishanka doorashooyinka. Waxayna xisbiga KULMIYE taa jawaab uga dhigeen falkii weerarka ahaa ee lagula kacay xaruntooda sidaa awgeed kulankaa shalay oo ka dhacay xarunta xisbiga KULMIYE waxa uu ahaa mid albaabadu u xidhan yihiin, laakiin warar xog-ogaal ah ayaa sheegay inay xubnaha komishanku muddooyinkanba ku hawlanaa sidii ay u dejin lahaayeen xiisada ka dhex aloosan xisbiga KULMIYE iyo xukuumadda, waxay kulankaa kaga wada hadleen sidii loo soo celin lahaa xidhiidhkii iyo wada shaqayntii komishanka iyo xisbiga KULMIYE iyo in laga gaadho is-af-garad khilaafka u dhaxeeya iyo xukuumada iyo xisbiga KULMIYE, waxayna wararku sheegeen inay labada dhinac ee masuuliyiinta xisbigaasi iyo komishanku isla af-garteen wada shaqaynta dhexdooda, isla markaana uu kulankaasi ahaa mid waxyaabo badan la isla qaatay. Dhinjaca komishanka iyo xisbiga, laakiin waxay wararku tibaaxeen in xisbigu dhinaca Xukuumada iyo xisbigeeda UDUB ka taagan yahay mawqifkii uu hore uga taagnaa ilaa iyo inta la helayo talaabo laga qaado cidii ka dambaysay falkii lagula kacay xaruntooda.
Dhinaca kale xubnaha shirgudoonka baarlamaanka iyo komishanka waxay hore
ula kulmeen madaxweynaha, iyadoo ujeedada kulankoodu la xidhiidhay si ay
xukuumaddu jawaab uga bixiso weerarkii ay ciidanka bileysku ku qaadeen
xarunta xisbiga KULMIYE, laakiin waxay wararku sheegeen inkasta oo
madaxweyne Rayaale gar-waaqsaday hadalada komishanka iyo shirgudoonka oo
uu ballan qaaday inay xukuumad ahaan arrintaa wax ka qabanayaan aanu
ilaa hadda wax jawaaba ka bixin, taas oo ay xogahaasi tibaaxeen inay
tahay sababta aan weli wax xal ah looga gaadhin dhex-dhexaadinta
Hargeysa 17 April 2005 (Somalilandfuture) Shabakada wararka ee Somalilandfuture ayaa Wareysi dhinacyo badan leh la yeelatey Mudane Axmed Yuusuf Ducaale oo xubin sare oo Golaha fulinta ee xisbiga KULMIYE ka tirsan ah. Waraysigiina waxa uu u dhacay sidatan:-
S: Waxaad nooga warantaa dareenkaaga guud ee xaallada Somaliland,
hadaytahay mid dhaqan dhaqaale iyo haday tahay mid nabadeed ama
sugitaanka guudee amniga dalka iyo sida aad u aragto? Shir ay SNM-tu ku qabsan lahayd xaraf iyo mingsing laabadaba waa loo diiday. Waxay ku kaliftay inay dooxa Hargeysa u dhaadhacaan intay dooyaysdaan oo ay halkaa isagu tagaan. Cabudhinta iyo cadaadiska intaa le’egi muxuu keeni karaa? iska horimaatin iyo qarax aan loo baahnayn ayuu keeni karaa. Nabada marka sidaa loo weeteeyo ee ay Xukuumadu sabab u noqoto ee ay hadana Axsaabta Mucaaridka ah; gaar ahaan KULMIYE ku eedayso nabada ayuu khalkhalinayaa sow maaha’ “biddo intaanad biddo ku odhan ayay biddo ku tidhaahdaa” xaalada guud ee dalku waa tu haddii aan maamulkaa dhibaato uga iman iska roonaan lahayd. Hadaynu hoos ugu dhaadhacno amniga guud ee dalka Gobolkaa Sanaag dhibaatooyin baa ka dhacay hada lasoo gabagabeeyay. Agagaarka magaalada Laascaanoodna xaalad gaar ah ayaa ka aloosan. Isku qabsiga dhulka la isku qabsadaa waaka ugu daran ee u baahan wax ka qabad cilmiyaysan oo aanan dadaalkiis hada ku arkayn maamulka. Alla mahad leh beelo isu soo duula iyo dagaaladii noocaa ahaa waynu ka bogsanay. Eebeheen ha inoogu sii wado. Dareenkayga guud ee xaalada maanta ay Somaliland ku sugan tahay warwar ama walwal igama maqna oo waxan arkaa Maamul u muuqda culayska dhibaatooyinka soo waajihay mid aan garanba ama is yeelyeelaya oo sidii gorayada ciida madaxa galinaya. S: Waxaa soo noqnoqda
xaallada guud ee ammaanka dalka marka laga hadlayosugitaanka xuduudaha
oo ay mudo 14 sano ah marna ay suurto geli la’dahay insi dhamaystiran
loo xidho xuduudaha, Sidee u aragtaa arrintaas? Waxaa kalooraaca
inkastoo muddooyinkii dawladihii hore ay suurtogeli weyday
fidintamaamulku, hadana waxaa mar walba muuqan jiray rajo shacbigu qabo,
maanta sidee u aragtaa quus badan oo dadku muujinayo cidee
masuuliyadeedaqaadaysa? S: Arrinta ugu danbeysay
ee maalmahan taagnayd waxay ahayd, weerarkii oo ayxukuumadu u turjuntay
in ay kaga hortegayeen, khalkhal nabadgelyada XisbigaKULMIYE ku hayo,
taas oo ay yiraahdeen Idaacad dadka lagu wareerinayo ama lagaga
horkeenayo xukuumada ayay keeneen oo xafiiskooda taala sidee uaragtaa? Khalkhal rid ay ciidamada amnigu u qaasharteen ayuu ahaa. Allaa mahadleh wax u maamulku damacsanaaba KULMIYE ayaa ka biyeeyay oo aanay dhibaato ka iman waayo doorashada golaha wakiilada ayaa bar tilmaameed u ahayd weerarkaa la soo qaaday, in rabshadi ay abuuranto kadibna la yidhaa amniga khalkhalay awgii dustuurka qodobka 42naad faqradiisa 3aad ayaa loo cuskanayaa dib u dhigida doorashada Golaha Wakiilada.Faqrdadaa 3aad waxay qoran tahay sida tan [Hadii doorashada golaha wakiiladu ku qabsooi weydo duruufo adag awgeed, golaha hore ayaa xilka sii haynaya inta ay ka dhamaanayso duruuftaafsi, lagana dooranayo gole cusub. duruufahaa adagi waa: dagaal baahsan, xasilooni daro gudaha ah, aafo dabiici ah oo culus sida dhul gariir, curudara faafa, abaaro culus. waxaana qiimaynaya kana goaan gaadhaya golaha guurtia ka dib marka golaha xukuumadu sidaa soo jeediyo]. Horyaal hadaynu eegno waa ciidamo malayko oo dalka loo soo diray. Masuuliyiinta Xukuumadu iyaga oo caafimaad qaba haday dhagaystaana kharashka idaacadan ku baxa ayay wax ka bixin lahaayeen. Tusaale: 25kii March Horyaal markay afar cisho oo kali ah hawada ku jirtay, dhacdo aad warbaahinta caalamku u faafisay ugana faalootay ayaa jirtay. Jamhuuriyada la yidhaa Kirkhiistaan oo ka mid ahayd jamhuuriyadiihii badhtanka Aasiya ee midowga Soviet Xukumi jiray ayuu maalintaa ka baxsaday caasimadii dalka ee Bishkak. Askar Bikayeef waa Madaxweynaha baxsadaye wuxu ka baxsaday banaan baxyo dadkii ku qamaameen qasarkii xukunka kadibna ay qabsadeen, mucaaridkaa ugu waynaa ee xidhnaana ay soo saareen. Kadibna woxoogaa qalaanqal ah dabadii maamul dhismay.
Dhacdadaa horyaal may baahin manay soo qaadin ee BBC-da somaliga ayaa
qofkii dhagaystay sidii loo faahfaahinayay ee loo buunbuuninayay ee
lagaga soo qabtay habkii loo riday shefarnaasihiisii Georgia, kii Victor
Yushinko doorashadii Ukraine ka boobay iyo Xukuumadii Omar Karaami ee
Lubnaan oo iyadoo dadwaye dhaqaaqay sabab u ahaa ka taqaluskooda.
Habeenkaa aan sheegayo horyaal sideed miridh iyo 45 ilbidhiqsi wuxu
siiyay war saxaafadeed uu bixiyay Wasiirka qorshaynta Soomaaliland oo uu
u jawaaabayay hadal Faysal Cali Waraabe ku eedeeyay Ha’yado ka tirsan
Qaramada Midoobay, mudo 3 miridh iyo 15 ilbidhiqso ahna Horyaal
habeenkaa wuxu siiyay booqasho uu Rayaale soo booqday Cusbataalka Guud
ee Hargaysa halkaana uu ku arkay Marxuum Maxamed Jaamac Belal Wasiirkii
Beeraha oo ku bukay kadibna Jabuuti la geeyay oo halkaa geeridii ku
haleeshay. 3 miridh iyo woxoogaa waxay ahaayeen intii idaacada magaceeda
mowjada laga helo quraankii lagu furay iyo barnaamijyada la
sheegsheegayay.
S: Miyaad taageersan tahay mawqifka Xisbiga ee ah in aan lala
shaqayndhamaan hay’adaha dalka haddaanay jawaab waafiya siinin Xisbiga
KULMIYE ooku saabsan dhamaan dhacdooyinkii iska dab yimi ee ay ugu
danbaysay tanweerarka xafiiska?. S: Horta aynu
saraaxo ku wada hadalee maxaa ka jira tuhunka Xisbiga UDUB eeah in aad
Idaacada Codka Shacabka ee Horyaal leedihiin idinku hadaad tihiin
KULMIYE?
S: Xidhitaanka suxufiyiinta iyo hawlwadeenada saxaafada oo ay ka mid
tahayxadhigii Xasan Siciid “ Tafatiraaha Guud ee Jamhuuriya”. Labadii
hawlwadeenee Horyaal iyo diidmadii ay xukuumadu diiday in laga hadlo
khayriyada oo ayugu danbaysay in loo diido Guddoomiyaha Xisbiga UCID in
uu ka hadlo Berbera Khayriyadeeda sidee u aragtaa arrimhaas.? S:
waxaa jirtay in ay la buuxiyey xubin ka mid ahayd komishanka oo
marxuumkii ahayey dhintay, Alle hw naxariistee, xubintaas oo ka soo
jeedayxisbigiina, markii aad gayseen Muj: Maxamed Xaashi Cilmi la diiday
ooMadaxweynuhu ganafka ku dhuftay soo jeedintiisa, hadderna ay qaateen
XisbigaUCID, waxaa sida wararku sheegayaan soo baxay in uu Madaxweynuhu
diidaylabadii Xubnood ee korodhsiimada ahayd oo uu ka baqay in aad
xubinyeelataan, sidee u aragtaa arrintaas in aad haddaad KULMIYE tihiin
aydaanwaxba ku yeelan komishanka, doorashada Baarlamaankana ka
qaybgashaan? S: Dhaaqaalaha dalka marka aynu
isha kayara lalino nabadgelyo iyo kacaakufkeeda sidee u aragtaa, Malaga
gaadhay wax guul ah dhinacaas?
S: Tuhunka Xukuumada ee ah in ay xidhiidh la leedahay dawladii Kenya
lagusoo dhisay oo ay u danbaysay waraysigii uu CabdilaahiYuusuf bixiyey
ee kusheegay in ay wada xidhiidheen daahir Riyaale, Madaxweynuhuna
Beeniyey isagaoo beenintaas uu ka soo weriyey afhayeenka Madaxtooyada
Somaliland Cabdi Idiris Ducaale, maxaad ka odhan lahayd adigu, sideese u
aragtaa hawlahaas? S: Maxaa ka jira
idinkaa “KULMIYE” hadaad tihiin wax kasta xagga kale kaeega oo haraga
meesha xun ka ursada ee dalku waa cadigisii oo horumar ayuugaadhay
miyaanay arrintaasi dhegihiinu maqlayn? S: Ugu danbayn waxaa soo baxay
dareen badan oo qarsoonaa oo dagaal lagulajiro taariikhdii iyo
jiritaankii SNM, hawshaas oo dad badan iyo Madax badanlagu eedeeyey,
haddeerna ay hormuud ka yihiin saxaafada taageerta Xukuumadasida
AwdalNews oo colaad badan u muujisay jiritaanka taariikhdaas xaqiiqadana
ka boodsan sidee u aragtaa? Maanta beelo ma nihin, gobolona ma nihin ee xisbiyo ayaynu nahay. Qof kasta oo Reer Somaliland ahi magaaladuu doono ayuu dalka ka degi karaa ganacsi ka furan karaa, beer ka qodan karaa, xoolona ku raacan karaa. Aragti gaabni sanka aan dhaafaynin yaanay dhiisheena buuxsantay inaga kala daadin. SNM intii dhimatayna waa Ehlu-jano inta noolina waa mujaahidiin xag Alla uun ha nool maanta, laakiin naftooda dhimasho u huray, kana murugaysan nolosha ay nool yihiin markay hebel iyo hebel oo shahiiday xasuustaan kana jeclaa inay maanta shuhadadaa ka mid ahaadaan. In aanu hadalkaygaasi dad badan aanu u dhandhamayn gaar ahaan masuuliyiinta qaar waxa u daliil ah xuskii 24-aad ee asaaskii SNM ayaa maanta Hargaysa Khayriyadeedii loo diiday oo laba Hotel oo ay isu arki lahaayeen xubnihii SNM ahaan jiray iyana maamulku ka xidhay ilaa ay dooxa Hargaysa badhtankiisa dooyaysteen oo ay shirkoodii halkaa ku qabsadeen. Kama suurowdo waxay shalay u dhinteen inay maanta kala dhantaalaan iyago geesiyo ah ayay dhinteen maantana iyagoo geesiyo nabadeed ah ayay nool yihiin. Waxan xasuustaa hadalkii Mr Churchil - Prime Minister - ministerkii ingiriika Dagaalkii Labaad markuu amaanayaay ciidama cirka ee Ingiriiska siday u daafaceen England ee uu yihdi, “Never in the history of mankind have so few owed so much to so many”. S: Maxaad talo xukuumada iyo xsaabta
qaranka u soo jeedin lahayd, maxaadseshacbiga kula dardaarmi lahayd?
Distuurkeena inta goor ee ay wada tashi ku jirtaa way badan tahay.
Xukuumadu ha u aragto mucaaradadu inay tahay rukun ka mid ah rukunada
Dimoqraadiyada oo la’aanteed Dimoqraadiyadi aanay jiri karin. Ha u
aragto mucaaradada in ay tahay kafadii labaad ee miisaanka
Dimoqraadiyada. Mucaarada iyo Xukuumaduna ha isku arkaan laba is dhamays
tiraya oo midina kaligeed aanay jiri karaynin. Talabada horena waa in
had iyo goor maamulku soo qaadaa.
S.Waad mahadsantahay Axmed Yuusuf Dualeh
Hargeysa April 17, 2005 (Waagacusub.net) Boqor Raabi Yusuf C//laahi ayaa si ba’an u weeraray Xukuumada Somaliland, isagoo ka hadlay ka hadlay arimo dhawr ah oo ay ka mid yihiin Xaalada guud ee Xabsiga Hargeisa oo uu muddo 16 maalmood ku jirey, Siyaasada haatan ee Somaliland, iyo ugu dambayntii oo uu ka hadlay xaalada Gobolka Sool. Boqorku wuxuu ku
dheeraaday Xaalada Jeelka Hargeisa taasi oo uu ku sheegay inay ka jirto
xaalad bini-aadmi daro oo aad u ba’an markuu ka hadlayey amuurtaasi
wuxuu yidhi Waxaan ku xidhnaa anigu muddo ku siman 16 beri (cisho) qolka Istoodhka ah ee loogu talo lagay in la dhigo alaabada Jeelka waxaan ku xidhnayn 96 ruux, qofku wuxuu seexdaa in aan ka badnayn Suxul, kii Aidska qabay, kii Marojaajiska qabay, kii Cudurada kale qabay iyo kii TB da qabay intuba halkaasi bay ku jiraan, dhakhtar ma helaan, Daawo ma helaan haba yaraatee, biyo ma helaan, Cunto ma helaan oo saddexda wakhti laba jeer ahaan baa la siiyaa cunto Qamadi ah run ahaantii dadkaasi waxay ku nool yihiin Nolol aad iyo aad u qalafsan, waxa intaasi u dheer kuwii bilaysku laynayeen anigu hada mid baan kaga soo baxay oo ay Rasaas Buruca kala goysay banaankuu yaalaa cidi uma gurmato, Daawo looma keeno cidi ma xidho, halkii baan kaga imid hada kama warqabo inuu dhintay iyo in kale. Jeelku Totally Musqul ma leh xataa Ciidanka ilaalada ah baan Musqul lahayn Maxaabiistana hadalkeeda daa, Anigu waxaan ku jirey mudo 16 cisho ah waxanan ku jirey mid aan odhan karo waa qolka ugu ladan Bac baan ku kaadshayey mudadaasi marka bilxaqiiqan xaalada dadkaasi ku sugan yihiin waa mid aad iyo aad u liitada oo u baahan in loo gurmado. Waxaan kula dar-daarmayaa Umada Islaamka inta diir naxa leh inta ay wadaniyadu ku sii dambayso in xaaladaasi wax laga qabto oo loo kaco, waxa iga xasuusin ah in aan idinka siin doono maalmaha inagu soo fooleh hadii Eebe idmo warbixin faahfaahsan, Faashiistayaashii laga sheekeynayey umay dhaqmi jirin sidaynu Taariikhda ku hayno South Africa oo kaleeto iyo meelihii sida wayn dadka loo gumaysan jirey , marka waxaan labaad ku boorinayaa Umada Islaamka ee dadnimada iyo damiirku ku jiro oo aan ku boorinayaan in dadkaa Islaamka ah ama dambi ha galaan ama yeyna galine in Xuquuqdooda aas’aasigaa ee ay leeyihiin loo tixgaliyo, waxa kale oo intaasi u dheer waxa lagu soo xukumaa Telephone, waxa u xidhan Telefoon qaar badan oo ka mida dadkaasi, hebel iyo hebel waa heshiis wayna iga soo horjeedaan soo qabo, waxan ku xukumay sanad dhitayshin ah lix bilood oo dhitayshin ah, qaar baa saddex sanadood ku jira oo aan ilaa hada la ogayn ciday u xidhan yihiin iyo waxay u xidhan yiin ujeedadoodu waa iga hay uun, qaar baa u xidhan Been abuur suuqyada dadka laga qab-qabtaa, waxa kale oo ay ii sheegeen qolyaha Jeelku in rag meeshaasi gudaheeda laga furo Xaasaskoodii waxana la odhanayaa hada fur hadii kale waad xidhnaanaysaa waa dhab waa jirtaa Markhaati yaa loo hayaan, meeshaasi waxa ka jirta xaalad aad u fool xun.” Boqor Raabi Yusuf oo xaaladaasi Jeelka Hargeysa aad ugu dheeraaday waxa kale oo uu ka hadlay Xaalada Siyaasadeed Somaliland mar uu arintaasi ka hadlayey wuxuu yidhi’ Maamulka meesha ka jiraa waa maamul aad iyo aad u Daciif ah, waa Maamul Siyaasad xun oo Jaho xun waxan xasuustaa Dawladii Siyaad Barre ninkii la odhan jirey Gaani (Maxamed Xaashi Gaani) Hargeisa ayuu haystay dadka wuu layn jirey wuu kicin jirey deedna waxaa ka dhashay bixintaankii SNM Gaani baa sabab u ahaa, markii Gaani laga bedelay waxa ku xigay Morgan (Maxamed Siciid Xirsi) Morgan wuxu eegi jirey dadka Hungurigooda wuu ka duwanaa Gaani oo waxa dadkii kaga darnaaday kii laynayey kii Dhaqaale la dirirka ahaa inkastoo labadooduba dadka layn jireen oo ay cadaadis ba’an ku hayeen, Morgan wuxu ahaa ninkii yidhi (Alaabta ka timaada Xiis iyo Maydh waa inay martaa Garoowe waa inayna soo weecan) waxa kale oo uu soo saaray oo uu yidhi (alaabta kasoo degta Jabuuti iyana waa inayna soo dhaafin Boorama inta badan Cali Xaydh baa laga leexin jirey, midbaa dib loo celin jirey way nagii ogayn wixii ka dhacay, waa la og yahay runtii kuwa maanta joogaan way ka liitaan waa hadhaagoodii Hangash, Guulwadayaashii iyo Joomitiradii weeyaan aad bayna uga sii liitaan, marka aad u fiirsato waxyaabaha ay ku dhaqmayaan waayo iyagaa kicinsamaynaya maalintii dhawayd ee ina Reyaale kasoo degay Madaarka Hargeisa Rag iyo Dumar wixii degenaa Area da Madaarka Ubax iyo Caleemo qoyan bay kusoo dhaweeyaan iyaguna waxay sameeyeen Argagixiso Ciidankii Qaranka kii Oog joogay iyo kii halkan joogay dhamaantood waa nala duldhigay Tikniko ayey galiyeen Caruurtii sasbay naga qaadeen sabab Tiknikadaasi nagoo dhul dhigay oo nagoo galiyeyna ilaa hada nalooma sheegin iyo waxaanu ku kasbanay ee Ciidanka iyo Tiknikada nalagu dhuldhigay, Caleemo qoyan baanu kusoo dhawaynay oo aanu ula taagnayn saddex cisho ayaa lagu hawlanaa xaaladaasi, Tiknikadii iyo Bay-bay yadii guri-guri baa naloo hor dhigay Ummad karaamo leh oo degaanka Hargeisa ah baanu nahay waxba nalagalama socodsiin waxba nalooma sheegin Caruurtayadii iyo Dumar kayagii Argagixisaa lagu sameeyey ilaa hadana ma hayno wax faah-faahin ah iyo raali galin toona oo ay naga siiyeen ma jiraan, waxanu u sheegaynaa hadii ay joojin waayaan oo ay ka waantoobi waayaan anaga laftayadu waxbaanu iska waydiin shirna waanu ka yeelan Talaabo wax ku ool ahna waanu qaadi doonaa hadii ay joojin waayaan xaalad Abuurka intaasi le'eg, dadkii Karaamada lahaa karaamadii bay ka qaadayaan dhulkoodii baa la boobayaa waana laynayaan, waa layska xidh-xidhayaa wax loo qabanayaa haba yaraatee ma jirto bilxaqiiqan arin aanu ka adkaysan karayso maaha intaa ka badan, waxa ku xigtay dhacdadii foosha xumayd ee lagu sameeyey Xisbiga Kulmiye weerar baa lagu galay oo lagu qaaday wax haba yaraatee dadka laga socod siiyeyna ma jirto degaan kiibaanu nahay inaanu wax ka ogaano weeye, Mas’uuliyiintii dalkaanu nahay Madax-dhaqameedyadii Ummadaanu nahay waa in marka Xaaladaasi oo kaleeto la abuurayo wax nalooga sheego Talaabadaasi khaldan baa lagu dhaqaaqay waa lagu weeraray si fool-xun waliba, waa loogu Hanjabayaa oo lagu Hadidayaa, dadku ma daawan karayaan Xaadalaha noocan ah”. Boqor Raabi waxa kale oo uu si kulul uga hadlay Gudoomiye ku xigeenka Guurtida oo Ciidamada booliska Somaliland gurigiisa u dheceen wuxuna ku tilmaamay Talaabooyinkaasi kala dambeeyey qaar aan laga fiirsan oo Digtatooriyada salka ku haya. Boqor Raabi Yuusuf C/laahi
wuxuu ka hadlay xaalada Gobolada Bariga Somaliland Sool iyo Sanaag siiba
arinta Gobolka Sool mar uu ka hadlayey arintaasi wuxuu yidhi ’dadka
degaankaasi waxay leeyihin Somaliland baanu nahay war albaabka naga fura
diyaar baanu idiin nahaye, Anagu ka hogaan Dhaqameed ahaan waanu la
kulanay ina Rayaale isagaa na siiyey Mandate ah inaanu la xidhiidhno
Garaadada degaanadaasi oo aanu hawshaasi wax kasoo qabano, hadana wuu
beeniyey ee lahaa waxba kama jiraan cid aan ogahayna ma jirto Garaadadii
halkii bay taagan yihiin oo ay kasoo qaylinayaan, waxaanu leenahay
haddii aan Anaga nala Aaminayn ama aan waxba naloo dirsanayn waxba kama
qabno, balse haka furan albaabka dadka degaanaasi ma doonayno inay
Somaliland kala Googo’dee oo hala qaabilo oo halala hadlo, si diiran
haloosoo dhaweeyo oo waxay doonayaan iyo waxay diidan yihiin hala
waydiiyo oo halaga badliyo, hadiise la diido oo ay taasi dhici waydo
Anagaa la shiri oo Iskayo ula xaajoon oo kala hadli doona waxa naga
dhexeeya.” Boqor Raabi Yuusuf C//laahi oo ugu waramay Beertisa wayn ee magaalada Hargeisa waaga cusub waxa la weydiiyey dhawr su’aalood wuxuuna u dhacay waraysigii sidan:-
Su’aal: Boqor waxaad sheegtay inaad qabanqaabinayso Shir ay yeelato
Beesha Isaaq marka maxay tahay sababta Shirkaasi, yaase kugu taageersan
waad u jeedaa oo beelkastaa waxay leedahay Madax-dhaqameedyo fara badan? Su’aal: waxa jirta Mas’uuliyiin
kasoo jeeda degaankaasi oo ka mid yihiin Xukuumada Somaliland oo
matalayaan dadka degaanadaasi, marka taasi Caqabad maku keenaysaa
xidhiidhkiina, mase isku xidhan tihiin iyaga?
Su’aal: waxa jirta in Xabsiga lagu taxaabay 20 bishii December sanadkii
aynu kasoo gudubnay, sidaasi darteed warar doceedyo ayaa sheegaya inaad
Maxkamada furayso Xukuumada ka dhan ah arintaasi maxad ka leedahay? Jawaab: waxaad moodaa inayna waxbaba ka ogaynba siday iigu Dhagooleeyeen dadkana cidii ay la xidhiidheen waxaad moodaa inay si kale oo aan sidii wax ahaayeenba ahayn ay wax ugu sheegen, iska daa raali galinoo waxad moodaa inay kuba Tiiq-qiiqsanayeen oo ay awood u isticmaalayaan cabudhinta iyo cago juglayntaasi Cabsi galin, Aniga kaliday maahee Muwaadiniintoo dhan bay ku dhacday arimahan oo kale, marka Cabsi galin baa la yidhaa, waa tan ugu dambaysay ee Kulmiye hada u Hanjabaysa.
Su’aal: waayo dadka ay Xukuumadu la xidhidhay ee aad leedahay si khaldan
baa wax loogu sheegay ma cid idin dhex-dhexaadinaysaa adiga iyo
Xukuumada? Su’aal:- Ugu dambayntii
maxad usoo jeedinaysaaa Shacabka iyo Xukuumada Somaliland? Ugu dambayntii Boqor Raabi Yusuf C//laahi wuxuu ka hadlay khilaaf iyo xasilooni daro Xukuumada Somaliland sabab u tahay oo ka taagan degaamada Hawdka oo sida uu sheegay beeshiisu u badan yihiin degaan ahaan kaasi oo haatan sida uu sheegay xaaladaasi ku dhaw dahay isu socod la’aan iyo isu-bixid la’aan ka dhex aloosan beelaha degaan kaasi wuxuuna mar uu arintasi ka hadlayey yidhi’ gawaadhidii baa la gubayaa dadkii waa is dilayaan dadkii isku daaqsinta ahaa ee isku degaanka ahaa ee Ehelka ahaa colaad baa lakala dhex dhigay waxana xaaladaasi xun loo tirinayaa Xukuumada Fadhiidka ah ee meesha ka jirtaa inay abuurtay, wax nalagala socod siiyeyna ma jiraan, dadkoodii masaankiinta ahaa ee Musaafurka ahaa ayaa halkan lagu xidhayaa oo lagu xukumayaa waana arintan ay noo sheegeen ee ay nagula gor-gortamayaan ee ay leeyihin anaba dadka yagii Hargeisaa lagu dilayaa oo sidii la rabo loola dhaqmayaa, balse kii dambi gala yeel kiis laakiin dadka waa in loola dhaqmaa si cadaalad ah oo la kala saaraa.
Hadalkaan kasoo yeedhay Boqor Raabi Yusuf C/lahi wuxu daba joogaa ka dib
markii Xukuumada Somaliland Xabsiga Hargeisa u taxaabtay dad u dhashay
degaanada Kilinka Shanaad ee dalka Itoobiya taasi oo Xukuumada
Somaliland ku Xukuntay xadhig u dhexeeya saddex ilaa Shan sano iyadoo ku
eedaysay inay ka tirsan yihiin Ururka lagu magacaabo ONLF kaasi oo
dagaal kala soo horjeeda Dawlada Itoobiya iyadoo Xukuumada Somaliland-na
ku raadinaysa isu soo dhawaansho ay ka hesho Dawlada Itoobiya taasi oo
ay u gacan galinayso dadkaasi Masaafurka, waxana haatan Xabsiga Hargeisa
ku jira dad kor u dhaafaya 30 ruux oo dhamaantood u xidhan magaca Ururka
Xornimo ku dirirka ONLF, waxana dadkaasi dhamaantoodba gacanta lagu
dhigay badhtamihii sanadkii aan kasoo gudubnay iyadoo isla markaana
Maxkamada Hargeysa xukun ku riday.
Shir-Jaraa’id – Eng. Hargeysa April 17, 2005 (Haatuf) masuuliyiinta xisbiga UCID ayaa shalay ka xogwaramay socdaalkii ay ku soo mareen gobolada Bariga iyo Saaxil, waxaanay sheegeen in deegamada bariga ay ka jiraan dhibaatooyin nabadgelyo, dhaqaale, siyaasadeed, nololeed iyo faragelin debadeed, islamarkaana waxay xukuumada Rayaale ku dhaliileen sida aanay waxaba uga ogayn wacyiga dalku marayo, iyagoo ku tilmaamay inay xukuumadu maamulkii ku soo ururrinayso magaalada Hargeysa, taasina ay tahay mid aan la sii eegan kari. Waxayna sidaa ku sheegeen warbixin
dheer oo ay kaga warameen socdaal toban maalmood ah oo ay ku soo mareen
goboladaasi, taasoo uu shalay shir-jaa’id ka akhriyey afhayeenka UCID
Inj. Naasir Xaaji Cali Shire, warbixintaasina wuxuu ku bilaabay
sidan:“Socdaalkii uu ku tegay wafdigii xisbiga Cadaaladda iyo Daryeelka
( UCID)uuna uu hogaaminayey Guddoomiyaha Xisbiga Inj. Faysal Cali
Waraabe ee bisha Abriil 3-dii illaa 13-kii 2005 gobolada bariga
Somaliland iyo gobolka Saaxil, ayaa wuxuu ahaa Socdaalkii sideedaad ee
xisbigu ku tago gobalada Togdheer, Sool iyo Sanaag illaa sanadkii 2001,
waxaanuu imminka ku soo beegmay seddex sano ka dib geeriddii madaxweyne
Cigaal iyo laba sano ka dib markii la doortay madaxweyne Rayaale. Gobolada Bari iyo gobolka Saaxil waxay ku sugnaayeen xalaad naxdin iyo murugo nagu beertay, waayo gaajadii iyo saaboolnimadii ayaa sii baahday, oo shacabkii ka dhigtay foqora siman oon raasna raas dhaamin, qoysna qoys dhaamin, oo qofna qof dhaamin. Waxaa kaloo ku habsatay abaar saamaysay dad iyo duunyaba oo u baahan gurmad degdeg ah oo ah heer caalamiya iyo mid qaran. Baahida baahday waxay ku qasabtay dadkii
reer xoola dhaqatada ahaa in ay dhirtii shitaan iyaga oo dhuxul ka
doonaya si ay uga helaan nolol maalmoodkoodii. Baabuurkii kaa hor
yimaadaaba oo sida caadado ahaan jirtay xoolaha sidi jiray hadda nasiib
darro wuxuu baabuur kastaaba sidaa dhuxul laga soo shiday dhir qoyan.
Duruufahani waxay dad badan ku qasabtay inay ku soo qulqulaan
magaalooyinka iyo tuulooyinka. Sannadihii hore
maamulka dawladnimo wuu ku yaraa Gobolada bariga laga bilaabo gobolka
Togdheer, hase yeeshee wuu kobcayey marka laga soo bilaabo 1997. Dadkuna
waxay ku noolaayeen yididiilo iyo rajo ay ka qabaan in haybadda
dawladnimo si fiican u soo gaadhi doonto. Gobolka Sanaag waxaad mooddaa in loo diyaariyey loona banneeyey in ay Majerteeniya qabsato sidii LaasCaanood, inkastoo shacbiga Sanaag Bari oo si xooggan u doonaya in la soo gaadhsiiyo maamulka ay ku dhacday niyad jab weyn iyo shaki ay ka qabaan madaxda Somaliland, iyagoo isweydiinaya tallow xukuumaddu daacad ma ka tahay gooni isu taagga Somaliland. Magaalada Ceerigaabo oo maamulka soomaliland ku xooganaa mar wakhtigii Marxuumkii Cigaal, ayaa imminka waxa ka jira maamul daciif ah oo magac u yaal ah. Waxaana qas ku haya gacmo madow oo ka socda Majeerteeniya, iyaga oo ku guulaystay in ay kala foogeeyaan beelaha wada deggen. Waxay arrintani dhalisay nabadgelyo xumid ay hay’adihii sama falku ka hawl geli kari waayaan degmada ceerigaabo. Waxaannu ogaanay mar kasta oo ay doonayaan in hay’aduhu ka hawl galaan gobolka in ay maamulka Majeerteeniya oo warbixinta ka hela magaalada Nairobi ay ka ridaan falal argagixiso si loogu arko gobolka meel muran ka taagan yahay. Waxay Majerteeniya ku guulaysatay in ay gurato khayraadka Gobolka Sanaag Sida Xoolaha, Beeyada iyo Kalluunka ayna ku beddelato Lacag faalso ah oo Cabdillahi Yusuf soo samaystay. Dhammaan dadka gobolada Barigu waxay na
weydiiyeen sababta lacagta soomaliland loogu keeni waayey. Dhamamaan waxa ay
goboladaasi ka siman yihiin nabadgelyo ku fadhida is afgarsho dhexmartay
beelaha wada deggen oon sal adag lahayn. Dhammaan waxay ka siman yihiin
iyagoo ay ka hawl galaan boliis ka soo jeeda beelaha wada deggen oon
tababar, aqoon iyo dirays lahayn. Isla markaana mushahaar fiicanna aan
qaadan. Waxa kale oo nasiib darro ah in ciidanka boliiska marka ay hawl
gal samaynayaan in la kala saftaan ciddaha ay yihiin sidii ka dhacday
magaalada Ceerigaabo maalintii Sabtida ee ay bisha Abriil ahayd 9-ka.
Waxaa xusid mudan in nabadgelyda gobolka Sanaag ay gacanta ugu jirto
ciidanka qaranka ee lixaad. Waxayna arrinatani ka mashquulisay
hawshoodii loo igmaday. Heerka waxbarashada
ee goboladdaasi aad bay uga hooseeyaan heerka waxbarasho ee gobolada
Awdal iyo Hargeysa. Magalada Berbera waxaannu ku soo aragnay arday wax
ku dhiganaysa fasal 4x4m oo aan marawaxad iyo AC toona lahayn oo arday
gaadhaysa 70 carruuri ahi fadhido. Madaama laf dhabarka
dhaqalaha dalku ahaa xoolaha nool, laana joojiyay. Isla markaana
Gobolada barigu ay aad ugu tiirsanaayeen dhoofinta iyo iibka xoolahaa,
ay arrinatani dhabar jab ku noqotay dhaqaalihii goboladaas si gaar ah.
Isla markaana aanay jirin wax lagu beddelay, ayaa kor u sii qaaday shaqo
la’aan baahsan oo ku habsatay shacabkii Somaliland siiba gobolada Bariga,
tiiyoo ay heerka baahido marayso 95%. Waxaana noo caddaatay inay tani
tahay meeshii ugu hoosaysay ee heerka baahida ee taariikhda Somaliland.
Maamulka Madaxweyne Rayaale intii uu xilka hayey, waxa caddaatay inuu maamulkii uu dhaxlay daciifay, dhaqaalihiina xaalufay, musuqmaasuqiina baahay, Dekeddii Berberana soo xidhmayso, shirkadihii waddaniga ahaana ay kaceen sida shirkadihii diyaaradaha iyo dhismaha, wax ka dhaca mooyee, waxna ku soo kordhin dalka. Waxa kale oo soo yaraaday sharaftii,sumcaddii iyo haybaddii aan ku hanan lahayn aqoonsi caalamiya, tiiyoo uu maamulka Rayaale dhaawacay magaca Somaliland ku lahayd dhawrista xuquuqda bani aadamka iyo diimuqraadiyadda. Isla markaana uu dhantaalay hanashadii iyo sugiddii xuduudaha Somaliland. Intaas waxa ka sii daran intii uu xilka hayey inuu soo fayday, soona banneeyey degmada Laascaanood, sababtayna in maleeshiyada Majeerteeniya si hawl yar u qabsato. Waxa kaloo dhacday in nidaamkii iyo kala
dambayntii dawladnimo ay debecday oo sharcigii meesha ka baxay. Cidina
cid ka amar qaadan. Maxkamadihiina ay noqdeen goob xaraash. Waxa kale oo
beryahan dambe soo if baxay in wasiiradii madaxweyne Rayaale ay
nabadgelyadii dalka khal khal gelinayaan, iyagoo isticmaalaya tabo, cago
juglayn iyo awood sheegasho sidii arrintii foosha xumayd ee lagula kacay
xarunta xisbiga Kulmiye ee Hargeysa iyo maalintii xisbiga UCID ka
hadlayey fagaaraha xarunta xafiiska Burco. Daqan xumidan oo astaan u ah
maamulada fashilmay. Haddaba dhacdooyinka iyo qaar kale oo badani
waxay ku tusayaan in maamulkani jiritaanka iyo nabadgelyada Somaliland
aanu danaynayn. Isla markaana uu meel kaga dhacayo karaamada shacbiga
Somaliland ee u soo halgamay dalkooda si ay u gaadhaan horumar iyo
caddaalad. Waxa kaloo xisbiga UCID ogaaday in Madaxweyne Rayaale oo xafiiskiisa fadhiisto seddex maalmood oo keliya toddobaadkii, taasoo keentay in Wasiiradiisii intooda badani ku daydeen oo aanay ka soo xaadirin xafiisyadooda, wax hawl ahna aanay ummadda u qaban. Ugu dambayntii waxa Madaxweyne Rayaale
maamulkii dalka ku soo uruuriyey magaalo madaxda Hargeisa oo keliya. Waxa xisbiga UCID u muuqatay in awooddii loo
igmaday madaxweyne Rayaale ay gacmo kale la weheliyaan, una madax
bananaanayn go’aamadiisa. Ugu dambayntii waxa xisbiga UCID ku boorinayaa shacbiga Somaliland inay illaashadaan midnimadooda, nabadgelyadooda, iyo qarankooda, iskuna hallayn xukuumadda Rayaale ee gabtay hawsheedii. Isla markaana ay iska illaaliyaan danaystayaasha kala qaybinaya ee aan danta ummadda wadin.” Inntaa kadib waxa la weydiiyey su’aalo, waxayna u dhaceen sidan: S:
Arrimaha bariga ee qaarkood sida aad sheegteen ay dhaceen intii
weftigiinu joogay gobolada bariga, gaar ahaan Sanaag, ma kala hadhasheen
maamulka S: Maxaad
uga jeedaa madaxweynuhu maamulka uma madax banaana oo waxa gacmaha kula
jira dad kale? S: Dhaliilaha badan ee xukuumadda
aad u soo jeediseen mid ilaa maalintii madaxweyne Rayaale talada dalka
qabtay loo jeedinayey ama xisbigiinu ha u jeediyo ama xisbiga kale ee
mucaaradku, wax talaabo ah oo dhinaca xukuumaddu madaxweyne Rayaale ka
yimaada oo la bedelaana ma jiraan, waaxna leedihiin wixiina way sii
socdaan sideed markaa u aragtaan?
S: Waxa jira dad badan oo shaki ka qabana inay xukuumada ka gaabisay
inay doorashada baarlamaanku dhacdo, markaa taa miyaad damaanad ka
haysaan inay doorashadu dhacdo? S: Waxaad sheegtay in
muddadii madaxweyne Daahir Rayaale xilka hayey in dhinacyada siyaasadeed,
dhaqaale iyo dimuqraadiyadeed ee ay Somaliland heshay hoos u dhaceen.
Waxaynuna ognahay inay talaabo dublamaasiyadeed qaadeen oo soo mareen
dalal badan, taasu miyaanay horumar ahayn? S: Warbixinaha arrimahaa ka
hadlaya waxay qaarkood sheegeen inay Somaliland xagga siyaasada horumar
weyn ka samaysay, kuwaas miyaanay ahayn wax la taaban karo? S:
Arrimaha gobolka Sanaag oo aad ku soo aragteen ma u gudbiseen xukuumadda,
sideese wax looga qaban karaa? S: Maamulka waxaad leedihiin
hala gaadhsiiyo gobolka ugu shisheeyey Somaliland oo mushkiladaha
dhaqaale iyo duruufaha siyaasadeed iyo kuwo nabadgelyo ka jiraan
caasimadii oo xaruntii maamulka ahna waad dhaliilaysaan, sidee markaa
loo gaadhsiin karaa gobolkaa fog maamulka haddii ay waxaasi jireen? S: Waxa soo
baxday in dhuumaha shidaalka ee midawgii Soofiyeeti uu soo sameeyey la
burburinayo, iyadoo aan loo samayn mid bedelkeeda ah, xisbiga UCID sidee
ayuu arrintaa uarkaa?
S: Doorashada waqtigeedii dib ayaa loo dhigay, welina waqti dambe looma
cayimin, muddadii baarlamaanka ku salaysnaa beeluhuna wuu dhamaanayaa,
markaa miyaana halkaa ka soo baxayn fakaag oo iyadoo aanay weli iman
mudanayaashii cusbaa ee lasoo doortey, doorashadiina aan la qaban
dhamaanayn muddii kuwii hore? S: Dhawr
bilood goboladii bariga lagama hawlgelin, diiwaan gleina lama samayn,
waxa talaabo ahna lama qaadin doorashadiina dib ayuun bay u dhacaysaa ee
maxaa la qabanayaa?
Gabaygan wuxuu ka mid yahay qaybtii labaad
ee tixdii la odhan jiray Beyj ma ku cadaatay, Taas oo ku soo baxday
bogaga Asli iyo Maqaloocshe, tana waxay ka mid tahay qayb ka qabyowday
Tixdan aan hoos ku soo xusay ee arkhris wanaagsan: |